Qazaqstandaǵy “Arlandar” fýtbol klýby men Portýgalıadaǵy "Bragalona" klýbynyń quryltaıshysy Fazylbek Ábsattaruly eldegi ádiletsizdik jaıly sóz qozǵady.
Aıtýynsha, jazǵy demalysta Portýgalıadan Qazaqstanǵa kelgen 13 jastaǵy balasy fýtbol týrnıri kezinde jaısyz jaǵdaıdy bastan ótkergen. Bul týraly kásipker Dalanews.kz agenttigine baıandap berdi.
Fazylbek Ábsattaruly 2014 jyly "Arlandar" fýtbol klýbynyń negizin qalaǵan. 2017 jyldan beri fýtbol salasynda Portýgalıa elimen seriktes bolyp jumys istep keledi. Qazirgi tańda ol eki el arasyn fýtbol klýby arqyly jalǵap, qazaq balalarynyń sheteldik arenaǵa shyǵýyna úles qosyp júr.
Birneshe jyl is-saparmen ǵana Portýgalıaǵa at basyn burǵan kásipker, sol eldiń tynys-tirshiligimen tolyq tanysqannan keıin 2023 jyly otbasymen qonys aýdarǵan.
Kásipker osy jyldyń jaz mezgilinde úsh aılyq demalysty syltaýratyp bala-shaǵasymen Qazaqstanǵa kelgen.
Osylaısha Portýgalıanyń eń úzdik "Sportıng Braga" fýtbol klýbynda dop tebetin Ultqanat esimdi uly "Bylǵary dop" atty týrnırge qatysýǵa nıet bildiredi. Ol "Arlandar" fýtbol klýbymen qatysýǵa bel baılaıdy. Alaıda balasy oıynnan keıin úlken psıhologıalyq qysymǵa ushyraǵan.
“Ádiletsizdik degen – úlken taqyryp. Meniń buǵan etim úırenip ketken. Aınalamda bireý qyrylyp, ádiletsizdik oryn alyp jatsa da aýyz ashpaı keldim. Biraq ata-ana úshin eń aýyr nárse bul – balasynyń qınalǵany eken. Balamnyń basynan ótken jaǵdaı maǵan da aýyr tıip jatyr.
Ol elin-jerin saǵynyp, Portýgalıadan Qazaqstanǵa keldi. Fýtboldan týrnır óteıin dep jatqanyn estigen soń qatysqysy keletinin aıtty. Munda nomınasıalar men júldeli oryndarǵa aqshalaı syılyq beriletini habarlandy. Balam mańdaı terimen aqsha taýyp úırenip qalǵan. Qulannyń qasýyna myltyqtyń basýy dóp keldi de týrnırge “týyn” kóterip shyqty.
“Bylǵary dop” týrnıriniń uıymdastyrýshylary ákimdik bolsa kerek. Oıyn barysynda biryńǵaı ádiletsizdikti bastan ótkerdik. Balama aýyr tıgeni myna nárse boldy. Ol Portýgalıada bilim alyp, sol jerdiń eń úzdik fýtbol klýbynda oınap keledi. Munda joǵary mádenıet qalyptasqan. Biz úshin tańsyq nárseler jetip artylady. Bizdegi mádenıetpen salystyrýǵa kelmeıdi. Balalar jeńilip jatsa da, qarsylasyn syılaı biledi. Aınalasyn taza ustaıdy. Bári bir-birin qatty qurmetteıdi. Fýtboldyń eń joǵary mádenıeti Portýgalıada damyǵan dep aıtar edim. Al balam Qazaqstannyń fýtboldaǵy jaǵdaıyn kórip, unjyrǵasy túsip, eńsesin kótere almaı qaldy", - deıdi ol.
Onyń sózinshe, týrnır uıymdastyrýshylary men tóreshileri erejege qaıshy keletin áreketterge jol bergen.
"Týrnırde sol baıaǵy ádet boıynsha qarsylas komandalar jasy úlken balalardy ákelgen. Bul - fýtbol erejesindegi eń aýyr qylmys. Sóıtip jartylaı fınalda biryńǵaı iri deneli úlken balalar shyqty. Uıymdastyrýshylarǵa bunyń úlken qylmys ekeni aıtyldy. Olar eskertýimizdi elemedi. Áıteýir tezirek bitse eken dep tur. Tóreshiler de ne tiri emes, ne óli emes únsiz qaldy. Osylaısha klýbymyz olardan utylyp, 3-orynǵa ıe boldy. Onda da balam komandany jalǵyz ózi súırep shyqty. Al "Úzdik nomınasıalardy" tabystaǵan kezde, Eýropanyń shańyn shyǵaryp, týrnırde tamasha oıyn kórsetip, kózge túsken balama eshqandaı nomınasıa berilmedi. Kerisinshe nashar oınaǵandar ádiletsiz túrde enshilep ketti. Tipti olardyń kóbi erejege qaıshy keletin úlken jastaǵy balalar edi. Soǵan balam qatty renjidi", - deıdi kásipker.
Bul oqıǵadan keıin Ultqanattyń kóńili qulazyp, psıhologıalyq turǵydan aýyr soqqy alǵan.
"Balam Portýgalıada komandasyn súırep júrgen fýtbolshy ǵoı. Endi oǵan “Qazaqstan ulttyq quramasynda oınaısyń” dep qalaı aıtamyn? Sózimniń ótpeıtinin bilemin. Al jurt tek jaman oılaıdy. Biraq bir shyndyq bar: balamdy qazir "Real Madrıd" akademıasyna alýy múmkin, alaıda Qazaqstannyń sonaý túkpirindegi qırap qalǵan klýb almaıtyny anyq...”, - deıdi ol.
Kásipkerdiń ázirge Qazaqstanǵa oralatyn oıy joq.
“Negizi balamdy kásibı fýtbolshy etemin degen maqsatym joq. Balam fýtboldy erekshe unatady. Soǵan qoldaý bildirý maqsatynda Portýgalıaǵa bardyq.
Meniń negizgi maqsatym – balamnyń jaqsy jerde júrýi boldy. Bir shetinen elden ketýge de jaqsy syltaý edi. Portýgalıa balalar fýtbolynda álemdik reıtıńte birinshi orynda. Sol úshin óz qarajatymmen apardym. Eshqandaı demeýshilik almadym. Bala-shaǵamdy alyp, sol jaqqa kóship kettik. Men bul jerde de fýtbol klýbyn satyp aldym. Sony júrgizip jatyrmyn.
Jalpy sybaılas jemqorlyq, qoǵamdyq azǵyndyq, balalar ólimi, sýısıd, býllıng, balalar kedeıshiligi men olarǵa kórsetilgen zorlyq-zombylyq, t.b. jaǵynan Qazaqstan álemde aldyńǵy orynǵa shyǵypty. Sodan bolar barlyǵy “Qazaqstanǵa kelmeńder, tezirek ketińder” dep keńesterin beredi. Ony estip júrgen balalarym: "bizdi Qazaqstannan nege qýyp jatyr?" dep oılap qalady. Olarǵa balalardyń kózinshe ótirik qarsylyq bildiremin. Sebebi saǵynyp kelgen balalarymnyń kóńiline kirbiń túsirgim kelmeıdi. Sóıtsem olar da qoımaıdy: buny "qyzyń mektepte zorlanyp, ulyń sýısıd jasasa ǵana túsinesiń" degen pikirler aıtady. Al men mundaı jaǵdaıda ishteı kúrsinip, únsiz qalyp jatamyn", - deıdi ol.
Onyń sózinshe, Qazaqstanda fýtbol jaıly aýyz toltyryp aıtatyn eshteńe joq. Sebebi bul salany damytýǵa esh jaǵdaı jasalmaǵan.
“Óz-ózimizdi aldap qaıtemiz. Tipti bizde qarapaıym standartqa sáıkes fýtbol alańy da joq.
Máselen, stadıondarda arnaıy tabıǵı gazon bolýy kerek. Al bizde Astana arenanyń ózinde jasandy gazon tóselgen. Sondyqtan shetelden keletin komandalar osyǵan shaǵym aıtyp jatady. Mysaly, boksshynyń qolǵaby nemese tenısshiniń raketkasy joq bolsa, qalaı oıyn alańyna shyǵady? Bul da soǵan uqsas jaǵdaı. Bizde qarapaıym fýtbol alańy bolmaǵannan keıin onyń ar jaǵyn qazbalaýǵa áli erte. Eshqandaı ınfrastýktýra men tartylyp jatqan ınvestısıa joq. Negizi barlyq salaǵa ǵylymı turǵydan qaraý kerek. Ǵylymı qadam bolsa, damý bolady. Al ǵylym joq jerde, ókinishke qaraı eshqandaı ózgeris te bolmaıdy”, - dep sózin qorytyndylady ol.
