قازاقستانداعى “ارلاندار” فۋتبول كلۋبى مەن پورتۋگالياداعى "براگالونا" كلۋبىنىڭ قۇرىلتايشىسى فازىلبەك ءابساتتار ۇلى ەلدەگى ادىلەتسىزدىك جايلى ءسوز قوزعادى.
ايتۋىنشا، جازعى دەمالىستا پورتۋگاليادان قازاقستانعا كەلگەن 13 جاستاعى بالاسى فۋتبول ءتۋرنيرى كەزىندە جايسىز جاعدايدى باستان وتكەرگەن. بۇل تۋرالى كاسىپكەر Dalanews.kz اگەنتتىگىنە بايانداپ بەردى.
فازىلبەك ءابساتتار ۇلى 2014 جىلى "ارلاندار" فۋتبول كلۋبىنىڭ نەگىزىن قالاعان. 2017 جىلدان بەرى فۋتبول سالاسىندا پورتۋگاليا ەلىمەن سەرىكتەس بولىپ جۇمىس ىستەپ كەلەدى. قازىرگى تاڭدا ول ەكى ەل اراسىن فۋتبول كلۋبى ارقىلى جالعاپ، قازاق بالالارىنىڭ شەتەلدىك ارەناعا شىعۋىنا ۇلەس قوسىپ ءجۇر.
بىرنەشە جىل ىس-ساپارمەن عانا پورتۋگالياعا ات باسىن بۇرعان كاسىپكەر، سول ەلدىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تولىق تانىسقاننان كەيىن 2023 جىلى وتباسىمەن قونىس اۋدارعان.
كاسىپكەر وسى جىلدىڭ جاز مەزگىلىندە ءۇش ايلىق دەمالىستى سىلتاۋراتىپ بالا-شاعاسىمەن قازاقستانعا كەلگەن.
وسىلايشا پورتۋگاليانىڭ ەڭ ۇزدىك "سپورتينگ براگا" فۋتبول كلۋبىندا دوپ تەبەتىن ۇلتقانات ەسىمدى ۇلى "بىلعارى دوپ" اتتى تۋرنيرگە قاتىسۋعا نيەت بىلدىرەدى. ول "ارلاندار" فۋتبول كلۋبىمەن قاتىسۋعا بەل بايلايدى. الايدا بالاسى ويىننان كەيىن ۇلكەن پسيحولوگيالىق قىسىمعا ۇشىراعان.
“ادىلەتسىزدىك دەگەن – ۇلكەن تاقىرىپ. مەنىڭ بۇعان ەتىم ۇيرەنىپ كەتكەن. اينالامدا بىرەۋ قىرىلىپ، ادىلەتسىزدىك ورىن الىپ جاتسا دا اۋىز اشپاي كەلدىم. ءبىراق اتا-انا ءۇشىن ەڭ اۋىر نارسە بۇل – بالاسىنىڭ قينالعانى ەكەن. بالامنىڭ باسىنان وتكەن جاعداي ماعان دا اۋىر ءتيىپ جاتىر.
ول ەلىن-جەرىن ساعىنىپ، پورتۋگاليادان قازاقستانعا كەلدى. فۋتبولدان تۋرنير وتەيىن دەپ جاتقانىن ەستىگەن سوڭ قاتىسقىسى كەلەتىنىن ايتتى. مۇندا نوميناسيالار مەن جۇلدەلى ورىندارعا اقشالاي سىيلىق بەرىلەتىنى حابارلاندى. بالام ماڭداي تەرىمەن اقشا تاۋىپ ۇيرەنىپ قالعان. قۇلاننىڭ قاسۋىنا مىلتىقتىڭ باسۋى ءدوپ كەلدى دە تۋرنيرگە “تۋىن” كوتەرىپ شىقتى.
“بىلعارى دوپ” ءتۋرنيرىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارى اكىمدىك بولسا كەرەك. ويىن بارىسىندا ءبىرىڭعاي ادىلەتسىزدىكتى باستان وتكەردىك. بالاما اۋىر تيگەنى مىنا نارسە بولدى. ول پورتۋگاليادا ءبىلىم الىپ، سول جەردىڭ ەڭ ۇزدىك فۋتبول كلۋبىندا ويناپ كەلەدى. مۇندا جوعارى مادەنيەت قالىپتاسقان. ءبىز ءۇشىن تاڭسىق نارسەلەر جەتىپ ارتىلادى. بىزدەگى مادەنيەتپەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. بالالار جەڭىلىپ جاتسا دا، قارسىلاسىن سىيلاي بىلەدى. اينالاسىن تازا ۇستايدى. ءبارى ءبىر-بىرىن قاتتى قۇرمەتتەيدى. فۋتبولدىڭ ەڭ جوعارى مادەنيەتى پورتۋگاليادا دامىعان دەپ ايتار ەدىم. ال بالام قازاقستاننىڭ فۋتبولداعى جاعدايىن كورىپ، ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ، ەڭسەسىن كوتەرە الماي قالدى"، - دەيدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، تۋرنير ۇيىمداستىرۋشىلارى مەن تورەشىلەرى ەرەجەگە قايشى كەلەتىن ارەكەتتەرگە جول بەرگەن.
"تۋرنيردە سول باياعى ادەت بويىنشا قارسىلاس كوماندالار جاسى ۇلكەن بالالاردى اكەلگەن. بۇل - فۋتبول ەرەجەسىندەگى ەڭ اۋىر قىلمىس. ءسويتىپ جارتىلاي فينالدا ءبىرىڭعاي ءىرى دەنەلى ۇلكەن بالالار شىقتى. ۇيىمداستىرۋشىلارعا بۇنىڭ ۇلكەن قىلمىس ەكەنى ايتىلدى. ولار ەسكەرتۋىمىزدى ەلەمەدى. ايتەۋىر تەزىرەك بىتسە ەكەن دەپ تۇر. تورەشىلەر دە نە ءتىرى ەمەس، نە ءولى ەمەس ءۇنسىز قالدى. وسىلايشا كلۋبىمىز ولاردان ۇتىلىپ، 3-ورىنعا يە بولدى. وندا دا بالام كوماندانى جالعىز ءوزى سۇيرەپ شىقتى. ال "ۇزدىك نوميناسيالاردى" تابىستاعان كەزدە، ەۋروپانىڭ شاڭىن شىعارىپ، تۋرنيردە تاماشا ويىن كورسەتىپ، كوزگە تۇسكەن بالاما ەشقانداي نوميناسيا بەرىلمەدى. كەرىسىنشە ناشار ويناعاندار ادىلەتسىز تۇردە ەنشىلەپ كەتتى. ءتىپتى ولاردىڭ كوبى ەرەجەگە قايشى كەلەتىن ۇلكەن جاستاعى بالالار ەدى. سوعان بالام قاتتى رەنجىدى"، - دەيدى كاسىپكەر.
بۇل وقيعادان كەيىن ۇلتقاناتتىڭ كوڭىلى قۇلازىپ، پسيحولوگيالىق تۇرعىدان اۋىر سوققى العان.
"بالام پورتۋگاليادا كومانداسىن سۇيرەپ جۇرگەن فۋتبولشى عوي. ەندى وعان “قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىندا وينايسىڭ” دەپ قالاي ايتامىن؟ ءسوزىمنىڭ وتپەيتىنىن بىلەمىن. ال جۇرت تەك جامان ويلايدى. ءبىراق ءبىر شىندىق بار: بالامدى ءقازىر "رەال مادريد" اكادەمياسىنا الۋى مۇمكىن، الايدا قازاقستاننىڭ سوناۋ تۇكپىرىندەگى قيراپ قالعان كلۋب المايتىنى انىق...”، - دەيدى ول.
كاسىپكەردىڭ ازىرگە قازاقستانعا ورالاتىن ويى جوق.
“نەگىزى بالامدى كاسىبي فۋتبولشى ەتەمىن دەگەن ماقساتىم جوق. بالام فۋتبولدى ەرەكشە ۇناتادى. سوعان قولداۋ ءبىلدىرۋ ماقساتىندا پورتۋگالياعا باردىق.
مەنىڭ نەگىزگى ماقساتىم – بالامنىڭ جاقسى جەردە ءجۇرۋى بولدى. ءبىر شەتىنەن ەلدەن كەتۋگە دە جاقسى سىلتاۋ ەدى. پورتۋگاليا بالالار فۋتبولىندا الەمدىك رەيتينگتە ءبىرىنشى ورىندا. سول ءۇشىن ءوز قاراجاتىممەن اپاردىم. ەشقانداي دەمەۋشىلىك المادىم. بالا-شاعامدى الىپ، سول جاققا كوشىپ كەتتىك. مەن بۇل جەردە دە فۋتبول كلۋبىن ساتىپ الدىم. سونى جۇرگىزىپ جاتىرمىن.
جالپى سىبايلاس جەمقورلىق، قوعامدىق ازعىندىق، بالالار ءولىمى، سۋيسيد، بۋللينگ، بالالار كەدەيشىلىگى مەن ولارعا كورسەتىلگەن زورلىق-زومبىلىق، ت.ب. جاعىنان قازاقستان الەمدە الدىڭعى ورىنعا شىعىپتى. سودان بولار بارلىعى “قازاقستانعا كەلمەڭدەر، تەزىرەك كەتىڭدەر” دەپ كەڭەستەرىن بەرەدى. ونى ەستىپ جۇرگەن بالالارىم: "ءبىزدى قازاقستاننان نەگە قۋىپ جاتىر؟" دەپ ويلاپ قالادى. ولارعا بالالاردىڭ كوزىنشە وتىرىك قارسىلىق بىلدىرەمىن. سەبەبى ساعىنىپ كەلگەن بالالارىمنىڭ كوڭىلىنە كىربىڭ تۇسىرگىم كەلمەيدى. سويتسەم ولار دا قويمايدى: بۇنى "قىزىڭ مەكتەپتە زورلانىپ، ۇلىڭ سۋيسيد جاساسا عانا تۇسىنەسىڭ" دەگەن پىكىرلەر ايتادى. ال مەن مۇنداي جاعدايدا ىشتەي كۇرسىنىپ، ءۇنسىز قالىپ جاتامىن"، - دەيدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، قازاقستاندا فۋتبول جايلى اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن ەشتەڭە جوق. سەبەبى بۇل سالانى دامىتۋعا ەش جاعداي جاسالماعان.
“ءوز-وزىمىزدى الداپ قايتەمىز. ءتىپتى بىزدە قاراپايىم ستاندارتقا سايكەس فۋتبول الاڭى دا جوق.
ماسەلەن، ستاديونداردا ارنايى تابيعي گازون بولۋى كەرەك. ال بىزدە استانا ارەنانىڭ وزىندە جاساندى گازون توسەلگەن. سوندىقتان شەتەلدەن كەلەتىن كوماندالار وسىعان شاعىم ايتىپ جاتادى. مىسالى، بوكسشىنىڭ قولعابى نەمەسە تەننيسشىنىڭ راكەتكاسى جوق بولسا، قالاي ويىن الاڭىنا شىعادى؟ بۇل دا سوعان ۇقساس جاعداي. بىزدە قاراپايىم فۋتبول الاڭى بولماعاننان كەيىن ونىڭ ار جاعىن قازبالاۋعا ءالى ەرتە. ەشقانداي ينفراستۋكتۋرا مەن تارتىلىپ جاتقان ينۆەستيسيا جوق. نەگىزى بارلىق سالاعا عىلىمي تۇرعىدان قاراۋ كەرەك. عىلىمي قادام بولسا، دامۋ بولادى. ال عىلىم جوق جەردە، وكىنىشكە قاراي ەشقانداي وزگەرىس تە بولمايدى”، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى ول.
