Osy jyly elik tuqymbaǵyna Almaty oblysynyń İle ózeniniń boıynan 20 bas elikti, ıaǵnı, 3 atalyq, 12 analyq jáne 5 tólin aýlap, alyp kelý kózdelýde. Elik – buǵylar tuqymdasyna jatatyn juptuıaqty, sútqorekti janýar. Eliktiń Eýropa, Sibir, Manchjýr úsh túri taralǵan bolsa, Qazaqstanda Sibir túri kezdesedi.
Al qyrǵaýyl tuqymbaǵynda búginde 34 bas qus bar. Olardyń jumyrtqasy alynyp, ınkýbatorlyq jolmen kóbeıtý jumystary júrgizilýde.
Qyrǵaýyl – otyryqshy qus. Uıasyn ný qamystyń, qalyń butanyń arasyna jerge salady. Sáýir-mamyr aılarynda 7-18 jumyrtqa salyp, 21-27 kúnde balapan basyp shyǵarady. Balapandary jumyrtqadan jetilip shyǵady, mamyǵy kepken soń jemin ózi aýlaıdy.
Sozaq orman jáne janýarlar álemin qorǵaý jónindegi memlekettik mekemesine qarasty memlekkettik orman qory jerinde salynǵanq qulan men qaraquıryq tuqymbaǵyna 2018 jyly ańnyń 20 basyn (15 atalyq, 5 analyq) jáne qaraquıryqtyń 20 basyn (3 atalyq, 12 analyq jáne 5 tóli) Altyn emel ulttyq tabıǵı saıabaǵynan aýlap, alyp kelý josparlanýda.
Qulan – taqtuıaqtylar otrádyna jatatyn jabaıy jylqy. Qazir Qazaqstanda 3 myńdaı qulan bar. Qulannyń sany dúnıejúzinde jyldan-jylǵa azaıýyna baılanysty qorǵaýǵa alynyp, halyqaralyq tabıǵat qorǵaý odaǵy men Qazaqstannyń «Qyzyl kitabyna» engizilgen.