Zańger, quqyq qorǵaýshy Amangeldi Shormanbaev elde keıingi kezde bolyp jatqan birqatar mańyzdy jaıtqa qatysty pikir bildirdi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
29 sáýirde bılik pen laýazymdyq ókilettigin asyra paıdalanyp, aýyr zardaptarǵa ákep soqqany úshin burynǵy ishki ister mınıstri Erlan Turǵymbaev ustaldy. Bas prokýratýra qylmystyq iste memlekettik qupıa málimetter bolýyna baılanysty sotaldy tergep-tekserýdiń basqa derekteri jarıalanbaıtynyn habarlady. Osy tusta sarapshy Shormanbaev eks-sheneýnik Turǵymbaevtyń ustalýyna qatysty pikir bildirdi.
"2022 jylǵy 5,6,7 qańtardaǵy Qaýipsizdik komıtetiniń búkil múshesiniń sol kúndegi is-áreketteri táýelsiz túrde tergelýi kerek. Árıne, sonyń ishinde Turǵymbaev ta bar. Qaýipsizdik komıteti múshelerine kiretin tulǵalardyń jáne olar basqaryp otyrǵan organdarynyń sol kezdegi is-áreketteri, qandaı buıryq bergeni, qanshalyqty zańdy bolǵany, zańsyz bolǵany - sonyń bári tergeýden ótýi kerek. Jeke-jeke ister qozǵalatyn bolsa, onda túgel ne bolǵanyn, kim kimniń buıryǵyn oryndaǵanyn, kim kimniń buıryǵyn oryndamady, kim qylmys jasady, kim jasaǵan joq - onyń bárin bile almaımyz.
Ol ister qupıa túrde ótse, bıliktegilerdiń óz-ózderimen teketires jasap jatqanynyń kórinisi bolýy múmkin dep oılaımyn. Jabyq túrde ótse (Turǵymbaev isi - esk.), qandaı aıyp taǵylatyny, is júzinde solaı ma, joq pa, ony bile almaımyz. Ol kisiniń áreketteri naqty qandaı zıan keltirgeni týraly jalpy qoǵam bolyp bilýge tolyqtaı quqyǵymyz bar, bilýimiz kerek. Meniń boljamym boıynsha bul is te (Turǵymbaev isi - esk.) jabyq ótedi. Ol qupıa túrde ótetin bolsa, bul jerde saıası astary bar ekenin kórsetýi múmkin", - dedi sarapshy.
Quqyq qorǵaýshy qazir qoǵamdy alańdatyp otyrǵan Bıshimbaev isine qatysty ustanymyn aıtty.
"...Bılik óz jumysyn kórsetý úshin keıbir osyndaı isterdi ashyp kórsetýine májbúr bolady. Áıtpese memleketke eshkim senbeıdi. Bizdiń bılik búkil júıeni ashyp kórsetýge daıyn emes. Sebebi bylyqtar óte kóp. Sol sebepten spektákl túrindegi keıbir-keıbir isterdi kórsetý arqyly qoldan jasaǵan ashyqtyqty (kórip otyrmyz - esk.). Qoǵam tarapynan biz búkil sot júıesin ashýdy talap etýimiz kerek. Sebebi biren-saran kórsetilgen ister qoǵamnyń bılikke senimin eshqashan da arttyrmaıdy. Ol ýaqytsha ǵana effekt beredi. İs bitkennen keıin ony umytady", - dedi ol.
Sonymen qatar, Amangeldi Shormanbaev sýdıalarǵa qatysty qandaı máseleler bar ekenin aıtty.
"Men biletin birnársem bar, sýdıalar otstavkaǵa shyǵa almaıdy. Otstavka qanshama jyl ótkennen keıin ǵana beriledi. Otstavkaǵa deıin sýdıalar kez kelgen ýaqytta jumystan shyǵa alý, jumystan aırylý máselesinen qorqady. Sebebi otstavkadan aırylady. Jumystan shyǵady da kádimgi adam sıaqty jumys isteı bastaıdy, ıaǵnı olardyń materıaldyq jaǵdaılary qamtamasyz etilmeıdi. Sol sebepten 40-tan asqan sýdıalar osy máselege qatty alańdaıdy jáne de basqa bir máseleler bar. Jemqorlar kóp. Olar para alady. Para alady da, organdar onyń bárin, qaı iste kimnen alǵanyn biledi. Sol sebepten olardyń ústinen kompromat óte kóp bolýy múmkin. Ulttyq qaýipsizdik, polısıa bolsyn, Antıkor bolsyn, solardyń qolynda sýdıaǵa qarsy kompromat bolsa, sýdıanyń sheshimimen olar bıleıdi. Osy máseleniń bárinen arylý úshin úlken reforma kerek", - dep túıindedi zańger.
Aıta keteıik, buǵan deıin Dosym Sátpaev "Samat Ábish aǵasynyń arqasynda "aman" qalǵanyn, biraq Turǵymbaevqa mundaı tartý jasalmaıtynyn málimdedi.
Sátpaevtyń pikirinshe, eks-mınıstrge Samat Ábish sekildi qyzmettik ókilettikti asyra paıdalandy degen aıyp taǵylǵan.
"Samat shymyldyqtyń ishindegi, el kózinen tasada júrgizilgen kelissóz arqasynda abaqtydan aman qaldy. Biraq Turǵymbaevqa mundaı tartý jasalmaıdy. Jazadan qutylyp ketken Nazarbaevtyń nemere inisinen keıin bılik óz kinásin jýyp-shaıýǵa tyrysady. Ashyǵyn aıtqanda bul ekeýi de Qańtardan keıin ile-shala qamaýǵa alynyp, qazir zyndanda jatýy tıis edi. Biraq bul Qazaqstan ǵoı. Toqaevty shatastyrǵan Turǵymbaev prezıdenttiń keńesshisi bolyp ketti, tipti SHYU-da da shamaly ýaqyt jumys istedi. Iaǵnı, osy ýaqytqa deıin bılik "Turǵymbaevty ne isteımiz" degen saýalǵa bas qatyryp keldi. Jazalaımyz ba álde raqymshylyq etemiz be degen másele kún tártibinde turdy", - deıdi Sátpaev.
Onyń aıtýynsha, Jańa Qazaqstan opozısıa ókilderin bulaısha máımóńkeletpeıdi. Osy eki jyl ishinde júıe bılikke qarsy belsendilerdi top-tobymen ustap, sottap, túrmege japqan.
"Bul bılik úshin biren-saran opozısıa belsendileri júıeniń saıası qarsylasy retinde Turǵymbaevqa qaraǵanda áldeqaıda qaýipti ekenin kórsetedi. Eks-mınıstr Qańtardaǵy qantógis úshin birinshi kezekte jaýapty jáne sol úshin dereý jazaǵa tartylýy tıis tulǵa edi. Soǵan qaramastan ol eki jyldan astam ýaqyt boıy erkindikte júrdi. Iaǵnı, kimdi túrmege jabýdy, kimdi sottaýdy, kimdi jazalaýdy nemese keshirýdi bıliktiń ózi ǵana sheshedi degen sóz", - deıdi Sátpaev.
Sonymen qatar, ol Turǵymbaev soty da jabyq jaǵdaıda ótýi múmkin ekenin boljady.
"Samat Ábishtiń, Qaırat Satybaldynyń soty Bıshimbaevtiki sekildi ashyq, tikeleı efırde ótýi kerek edi. Halyq úshin Qýandyqtyń prosesine qaraǵanda "eski Qazaqstannyń" qylmysyn áshkereleý mańyzdy. Túsingenim, Turǵymbaevtyń soty da jabyq jaǵdaıda ótedi. Ashyq sot otyrysyn ótkizý bılikke tıimdi emes", - deıdi Sátpaev.
