17 mamyr – Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń týǵan kúni. Memleket basshysy 71 jasqa toldy. Búginde onyń el tutqasyn ustap, bılikke kelgenine 5 jylǵa taıap qaldy. Osy tusta Dalanews.kz agenttigi Toqaevtyń bes jyl ishinde memleket múddesi men el ıgiligi jolynda atqarǵan mańyzdy qadamdaryn saralap kórdi.
Memleket basshysynyń bılikke kelýi
Qasym-Jomart Toqaev 2019 jyly 9 maýsymda ótken kezekten tys Prezıdent saılaýynda 70,96 paıyz daýys jınap, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti bolyp saılandy. 2019 jyly 12 maýsymda QR Konstıtýsıasynyń 42-babyna sáıkes ant berip, resmı túrde saılanǵan Prezıdent retinde Memleket basshysynyń laýazymyna kiristi.
Araǵa eki jyl salyp 2022 jyly 20 qarashada taǵy da Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kezekten tys saılaýy ótti. Osylaısha saılaý qorytyndysy boıynsha 81,31% daýys jınap, jeńiske jetti. 2022 jyly 26 qarashada Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentin saltanatty ulyqtaý rásimi ótti.
2021 jyly sáýir aıynan bastap Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Tóraǵasy qyzmetin atqardy. 2022 jyly qańtar aıynan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Qaýipsizdik Keńesiniń Tóraǵasy bolyp taǵaıyndaldy.
Memleket basshysy halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan kóptegen ıgi is atqaryp keledi. Endeshe solardyń birqataryna toqtalyp óteıik.
Alǵashqy Joldaý
2019 jyldyń 2 qyrkúıeginde Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev ulyqtaý rásiminen keıin alǵash ret halyqqa "Syndarly qoǵamdyq dıalog – Qazaqstannyń turaqtylyǵy men gúldenýiniń negizi" atty alǵashqy Joldaýyn usyndy. "Zaman talabyna saı tıimdi memleket", "Azamattardyń quqyqtary men qaýipsizdigin qamtamasyz etý", "Qarqyndy damyǵan jáne ınklúzıvti ekonomıka", "Áleýmettik jańǵyrýdyń jańa kezeńi", "Qýatty óńirler – qýatty el" sıaqty bes bólimnen turatyn Joldaýda elimizde qordalanǵan problemalardy sheshý joldary men Elbasy strategıasyn jalǵastyrý baǵyttary qarastyryldy. Sonymen birge áleýmettik máselelerge, memlekettik basqarý salasyndaǵy problemalarǵa, saıası reforma júrgizý qajettiligine kóńil bólgen bolatyn. Jyl kóleminde osy problemalardy sheshý úshin zańnamalarǵa ózgertýler engizilip, jańa zańdar qabyldandy, baǵdarlamalar iske asyrylýda.
Prezıdent zaman talabyna saı memleket ornatý úshin kelesideı tapsyrmalar oryndalý kerektigin atap kórsetti:
1) Partıa qurylysy úderisin jalǵastyrý
2) halyqpen tıimdi keri baılanys ornatý
3) mıtıńter týraly zańnamany jetildirý
4) qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtý
500 myń adamnyń nesıesi keshirildi
2019 jyly 26 maýsymda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev aýyr ómirlik jaǵdaıǵa qalǵan otbasylardyń kredıtin keshirýdi tapsyrdy. Osylaısha Jarlyqqa sáıkes, maýsymnyń 1-ine deıingi jalpy qaryzy 3 mıllıon teńgeden aspaıtyn kópbalaly, asyraýshysynan aıyrylǵan jáne múgedek balasy bar otbasylar, ata-anasyz qalǵan 29 jasqa deıingi jastardyń 300 myń teńgege deıingi kredıti keshirildi. Atalmysh múmkindikke 500 myńnan astam adam ıe boldy. 2020 jyly bul maqsatqa 326,9 mlrd teńge bólindi (respýblıkalyq búdjetten – 279,9 mlrd teńge, jergilikti búdjetten – 46,9 mlrd teńge). 2019 jyly AÁK tóleýge 244,2 mlrd teńge bólingen bolatyn.
"Jýsan" operasıasy
2019 jyly 10 mamyrda Memleket basshysy taǵy bir mańyzdy istiń basyn qaıyrdy. Bul – "Jýsan" operasıasy edi. Atalmysh bastamaǵa sáıkes, Qazaqstan Sırıa men Iraktan qazaqstandyqtardy qaıtarý boıynsha jumys atqardy.
"Meniń tapsyrmam boıynsha 7 jáne 9 mamyr kúnderi Sırıadan 231 Qazaqstan azamaty elge jetkizildi, onyń 156-sy balalar, deni mektep jasyna deıingiler, sonyń ishinde 18-i – jetim balalar. Bul aýqymdy gýmanıtarlyq aksıa – Tuńǵysh Prezıdent –Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń tapsyrmasymen bıyl qańtar aıynda júrgizilgen "Jýsan" operasıasynyń jalǵasy boldy. Memlekettik organdar men úkimettik emes uıymdar elimizge qaıtarylǵan azamattarmen ońaltý sharalaryn júrgizdi. Olarǵa medısınalyq, psıhologıalyq jáne áleýmettik kómek kórsetildi" – dedi Prezıdent óz málimdemesinde.
Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń málimeti boıynsha 2019 jyly elge 277 eresek adam men 547 bala qaıtaryldy.
Zeınetaqy jınaǵy
El ıgiligi úshin Prezıdent qabyldaǵan taǵy bir aıtýly isterdiń biri – zeınetaqy jınaǵy boldy.
"Meniń tapsyrmamnyń aıasynda turǵyndar zeınetaqy jınaqtarynyń bóligin paıdalaný máselesi qarastyryldy. Bul - qazir óte ózekti. 2021 jyly Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynyń 700 myń salymshysy óz jınaǵynyń bóligin úı alý, emdelý úshin paıdalana alady nemese qarjy uıymdarynyń basqarýyna bere alady. Úkimetke Ulttyq bankpen birlese jyl sońyna deıin tıisti normatıvtik-quqyqtyq aktilerdi qabyldaýdy jáne daıyndyq jumystaryn júrgizýdi tapsyramyn", - dedi Prezıdent.
2021 jyldyń qańtarynda Qazaqstandaǵy salymshylarǵa zeınetaqy jınaǵynyń bir bóligin turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartýǵa, emdelýge jumsaýǵa, sondaı-aq jeke ınvestısıalyq kompanıalardyń basqarýyna berý maqsatynda paıdalanýǵa quqyq berdi. 2021 jyly 10 jeltoqsanda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke zeınetaqy qoryndaǵy qarajatty paıdalanýǵa qatysty shekti mejeni kóterý merzimin 2022 jyldyń 1 sáýirine deıin uzartýdy tapsyrdy.
Jerdi satýǵa jáne jalǵa berýge zań júzinde tyıym salyndy
2021 jyly 13 mamyrynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev sheteldikterge Qazaqstanda aýyl sharýashylyqqa arnalǵan jerlerdi satýǵa jáne jalǵa berýge tyıym salatyn zańǵa qol qoıdy. Zańǵa sáıkes, aýyl sharýashylyǵy jerlerin sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa, sheteldik zańdy tulǵalarǵa, sheteldik qatysýy bar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵalaryna, halyqaralyq uıymdarǵa, halyqaralyq qatysýy bar ǵylymı ortalyqtarǵa, sondaı-aq, qandastarǵa jeke menshikke jáne jalǵa berýge tyıym salynady. Osylaısha, aýyl sharýashylyǵy jerlerin paıdalaný quqyǵy tek qana Qazaqstan azamattaryna jáne sheteldik qatysýy joq zańdy tulǵalarǵa beriledi. Eske sala keteıik, aqpan aıynda ótken Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń 5-shi otyrysynda memleket basshysy sheteldikterge jerdi satýǵa zań júzinde birjola tyıym salynatynyn málimdegen edi.
"Jańa Qazaqstan: jańarý men jańǵyrý joly"
2022 jyldyń 16 naýryzynda Memleket basshysy mán-mańyzy aıyryqsha, aýqymy keń, mazmuny bólek "Jańa Qazaqstan: jańarý men jańǵyrý joly" atty Joldaýyn usyndy. Mqnda "Halyq únine qulaq asatyn memleket" tujyrymdamasy – Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýyna arqaý bolǵan baǵyttardyń biri boldy. Prezıdent óz Joldaýynda sot pen quqyq qorǵaý júıesin jetildirýge, bıznesti damytýǵa, qarjy resýrstaryn durys bólýge, halyqqa áleýmettik qoldaý kórsetýge, el aımaqtary arasyndaǵy teńsizdikti joıýǵa jáne halyqty tolǵandyryp júrgen basqa da máselelerge erekshe kóńil bóldi. Naqty mysaldar keltirip, problemalardy sheshýdiń tıimdi joldaryn da usyndy. Mysaly, "7-20-25" baǵdarlamasy páter alýdy kózdeıtin kópbalaly otbasylarǵa qıynǵa soǵatynyn aıtyp, "Baqytty otbasy" atty jańa baǵdarlamany júzege asyrýdy usyndy.
"Ulttyq qor - balalarǵa" jobasy
Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes, 2024 jyldyń 1 qańtarynan bastap "Ulttyq qor – balalarǵa" jobasy resmı qoldanysqa endi. Onyń maqsaty – jas urpaqty qoldaý. Keleshekte el azamaty jınalǵan qarjyny eki baǵytta: oqý aqysyn tóleý ne turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý úshin jumsaı alady. Biraq, baspana el aýmaǵynda ornalasýy tıis. Joba aıasynda elimizdegi 6,9 mln balanyń esepshotyna 100,5 dollardan tústi. Jalpy somasy – 695 mln dollar. Bul qarjy Ulttyq banktiń senimgerlik basqarýynda bolady. Esepshottaǵy qarjyny depozıtke salýǵa nemese ýaqytynan buryn sheship alýǵa múmkindik joq.
Sý tasqyny
Osy jyly naýryzda elimizdiń birneshe aımaǵyn sý basty. Turǵyndar evokýasıalanyp, qaýipsiz jerge kóshirilgen edi. Osy tusta, Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke, quzyrly memlekettik organdarǵa jáne oblys ákimderine birqatar tapsyrma berdi.
"Sý tasqynynan zardap shekken adamdarǵa tıisti barlyq kómek kórsetilsin. Bul maqsatqa Úkimettiń jáne ákimdikterdiń rezervin ǵana emes, "Qazaqstan halqyna" qorynyń qarjysyn da paıdalaný qajet. Osyndaı jaýapty sátte elimizdegi bıznes ókilderin halyqqa qol ushyn sozýǵa shaqyramyn. Apattan zardap shekken azamattarǵa jáne aımaqtarǵa barynsha qoldaý kórsetý kerek. Bul – dál qazirgi kezeńde barshaǵa ortaq mindet. Qarǵyn sýdan qatty shyǵynǵa ushyraǵan batys aımaqtarda iri kásiporyndar kóp. "Samuryq-Qazyna" qoryna qarasty kompanıalar, jer qoınaýyn ıgerýshiler bar. Olar halyqqa járdem berip, búlingen ınfraqurylymdy qalpyna keltirýge atsalysady dep senemin", – dedi Memleket basshysy.
Prezıdent sý basqan aımaqtarda áleýmettik mańyzy bar qyzmetter men azyq-túlik baǵasynyń ósýine jol bermeý máselesine Úkimet nazaryn aýdardy.
