Prezıdent eń aldymen elimizdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýynyń mańyzdy salalaryna toqtaldy. Aıtalyq, Qazaqstan Táýelsizdigin alǵan 90-shy jyldary keńestik júıeden qırandy ekonomıka qalyp, kúızelis kezeńderin basynan ótkergeni málim. Tuńǵysh Prezıdentimiz – Elbasy N.Nazarbaevtyń sara basshylyǵy men sarabdal saıasatynyń arqasynda alǵashqy onjyldyqtyń ózinde elimiz eńse tiktep úlgerdi. Qazaqstan ekonomıkasyna jappaı ınvestısıa tartý, óndiris oryndaryn batyl ıgerý, ındýstrıaldyq-ınnovasıalyq jobalardy sheber júzege asyrý arqyly 20 jylda Qazaqstan álemge jedel damýshy el retinde tanyldy. Shıkizat bazasynan shıkizat óńdeýshi, shetelge ónim eksporttaýshy memleketke aınaldyq.
Prezıdent Q.Toqaev óz Joldaýynda el damýynyń osy úrdisin odan ári jalǵastyrý úshin álem moıyndaǵan Nazarbaev modelin jalǵastyrýdy usyndy. «Elimizdiń damý jolyn búkil álem moıyndap, qazaqstandyq, ıaǵnı Nazarbaev modeli dep atady. Qazir bizge Táýelsizdiktiń jetistikterin eselep, elimizdi damýdyń jańa sapaly kezeńine shyǵarý múmkindigi berilip otyr», – dedi ol.
Memleket basshysy Úkimet múshelerine memlekettik organdar men óńirlerdiń, memlekettik kompanıalardyń jáne mekemelerdiń basshylaryna tıisti reformalardy júzege asyrý úshin derbes jaýapkershilik júkteletinin málimdedi. Prezıdaent reformany tek reforma úshin júrgizýge jol berilmeıtinin, árbir mınıstrde jáne árbir ákimde nátıjeli jumystyń negizgi kórsetkishteriniń tizimi bolýy tıis ekenin eskertti.
Q.Toqaev shıkizatqa baılanǵan mentalıtetten bas tartyp, ekonomıkany ártaraptandyrý qajettigin, «Bilim ekonomıkasy», eńbek ónimdiligin arttyrý, ınovasıany damytý, jandy ıntellektini jahandyq damýdyń negizgi faktoryna aınaldyrý kerektigin nazarǵa saldy.
Sonymen birge eldiń kókeıinde júrgen kóptegen ózekti máseleler týraly oı órbite kele, jerdiń sheteldikterge satylmaıtyny týraly naqty aıtty. Biraq árbir gektar jer tıimdi paıdalanylýy talap etiletinin eskertti. Prezıdenttiń qazaq halqynyń memleket qurýshy ult retindegi rólin bekemdeý, etnosaralyq tatýlyq pen dinaralyq túsinistikti odan ári damytý, qazaq tiliniń memlekettik til retindegi rólin kúsheıtip, ultaralyq qatynas tiline aınaldyrý, Konstıtýsıaǵa sáıkes, azamattar óz oılaryn erkin bildirý quqyǵyna ıe bolý úshin mıtıńiler týraly zańnamany jetildirý qajettigi týraly aıtqandary da kókeıdegi kóp oıdy dóp basyp otyr.
Adamdarda meıirim men qaıyrym azaıyp turǵan búgingi álemde bizdiń elimizde de esirtki saýdasy, pedofılıa, jynystyq zorlyq, áıelder men balalarǵa, jeke tulǵalarǵa qatysty jasalatyn aýyr qylmystar boı kórsetip otyrǵany jasyryn emes. Joldaýda osyndaı qylmystarǵa qarsy qoldanylatyn jazalaý sharalaryn qatańdatý týraly másele kóterilip, Úkimetke bul jóninde tapsyrma berilýi óte oryndy is boldy dep bilemiz.
Memleket basshysynyń Joldaýynda bilim salasyna qatysty birqatar ózekti máseleler sóz boldy. Ásirese, orta jáne kásiptik bilim berý sapasyn arttyrýǵa aıryqsha nazar aýdardy. Aýyl men qala mektepteri arasyndaǵy alshaqtyq áli de úlken, aýyl mektepterinde muǵalim kadrlary jetispeıdi. Jylyna orta eseppen elimiz boıynsha 21 myń mektep bitirýshi oqýǵa túse almaı qalady. Ne kásibi, ne jumysy joq bala buzaqylyqqa barmaı qaıtedi. Osyǵan baılanysty Prezıdent mektep bitirgen túlekterdi kásipke baýlý máselesin sóz etti. Sondaı-aq, aýyl mektebin bitirgen jastardy shetelderde nemese elimizdiń beldi oqý oryndaryna túsýge daıyndaýdy usyndy. Mektep oqýlyqtarynyń sapasy tómen. Bul máseleni Bilim jáne ǵylym mınıstrligi sheshýi kerek ekenin Prezıdent eskertti.
Búginde joǵary bilim berý salasynda da qordalanǵan máseleler bar. Ýnıversıtet túlekterin jumysqa ornalastyrýdyń ortasha kórsetkishi 60 paıyzdan aspaýda. Bul óte oılandyratyn másele. Joǵary oqý oryndaryndaǵy maman daıarlaý sapasy syn kótermeıtin aıta kelip Q.Toqaev básekege tótep bere almaıtyn bilim ordalaryn qysqartý kerek degendi eskertti.
Muǵalim mártebesin kóterý týraly arnaıy zań qabyldanyp jatqanyn, aldaǵy úsh jylda olardyń jalaqysy 2 ese ósetinin aıtty. Prezıdent Qazaqstan ǵylymyn damytýǵa baılanysty da óz oılaryn ortaǵa saldy.
Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń profesor-oqytýshylar quramy men qyzmetkerleri jáne barlyq stýdentteri Prezıdent Joldaýyn telearnalar men áleýmettik jelilerden birge tyńdap, ózara oı bólisti. Olar Joldaýda eldiń kókeıinde kópten júrgen ózekti máselelerdiń qamtylýyn bir aýyzdan qoldady. «Qazaqstan – ortaq shańyraǵymyz! Men bárińizdi mereıli mekenimizdi órkendetýge úles qosýǵa shaqyramyn! Syndarly qoǵamdyq dıalog – tatýlyq pen turaqtylyqtyń negizi», – degen Memleket basshysynyń júrekjardy sózi jigerimizge jiger qosýda.
Takır BALYQBAEV, Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń rektory, profesor.
