Senatordyń pikirinshe táýelsizdik alǵaly beri memlekettik tildiń máselesi sheshilgen joq.
"Qazaqstanda 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan Tilderdi damytý baǵdarlamasy qabyldanǵan. Bıyl osy baǵdarlama máresine jetip, sonyń nátıjesinde qazaq tilin Qazaqstan halqynyń 95 paıyzy erkin meńgerýge tıis edi.
Alaıda baǵdarlamanyń jemisin jegen joqpyz. Nátıjesin kórgen joqpyz. Osyǵan bólingen mıllıardtar jelge ushty. Sonda buǵan kim jaýap beredi?!», – dedi senator.
Onyń aıtýynsha memlekettik til qazirgi Qazaqstandy meken etken 130-ǵa jýyq ult pen ulysqa ortaq til bola almady.
"Moıyndaýymyz kerek, osy kezge deıin tildi tuǵyrǵa qondyra almadyq. Ásilinde, memleket pen memlekettik til – egiz uǵym.
Ókinishke oraı búgingi Qazaqstanda - turyp jatqan eliniń tarıhyn, tilin, mádenıetin bilmeıtin, qazaq halqynyń qundylyqtaryna enjar qaraıtyn etnos ókilderiniń keıbir býyny ósip keledi
Qazaqstanda turaqtylyq pen tynyshtyq saqtalǵanyn qalasaq, osy memlekette ósip-óngen barsha ulttar úshin ortaq qaǵıdalar men qundylyqtar qalyptastyryp, qazaqtyń ulttyq rýhanı baılyǵyn ózge dıasporalar arasynda keńinen nasıhattaý qajet», – degen usynys aıtty Murat Baqtıaruly.
Senator Qazaqstanda turatyn túrli dıasporalardy qazaqy ortaǵa sińistirip men olardy memlekettiń negizin quraıtyn ulttyń tóńiregine toptastyrýǵa baǵyttalǵan keshendi saıasat júrgizý kerek dep esepteıdi.
Senatordyń aıtýynsha Úkimet qazaqtan ózge etnostar basym turatyn aýyl-aımaqta udaıy monıtorıń júrgizip, sondaǵy til men onomastıka jáne basqa da qordalanǵan máselelerdi baqylap, súzgiden ótkizip otyrǵany jón.
«Taǵy bir túıkildi dúnıe - halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartýǵa baǵyttalyp jatqan Úkimettiń ázirgi is-sharalary áli de bolsa shıki, olqylyǵy kóp. Eldiń turmysyn túzeýge áli de jetkiliksiz.
Halyq tútininiń túzý ushyp, turmysynyń túzelgenin naqty sezindi dep aıta almaımyz.
Qazaqstanda eń tómengi jalaqy men eń tómengi kúnkóris deńgeıin arttyrýdyń tetikteri ázirlenýi kerek", - deıdi Murat Baqtıaruly.
Senator budan syrt áleýmettik jelilerdiń teris áserine toqtalyp, ondaǵy jalǵan aqparat pen arandatý táýelsizdikke qaýip tóndiretinin aıtty.
«Áleýmettik jeliler men túrli messendjerlerde ultarazdyqty qozdyratyn arandatýshy aqparattar qaýlap barady. Memlekettiń bılik organdarynyń qadir-qasıetine daq túsiretin jalǵan aıyptaýlar men ósek-aıańdar, beıpil sóz ben kórinister etek alýda", - dep alańdady senator.
Murat Baqtıaruly qasaqana jalǵan aqparat taratyp, halyqty tártipsizdikke shaqyratyn kez kelgen arandatýshylyqqa quqyqtyq negizde qatań jaza qoldanýdy qataıtýy kerek dep sanaıdy.
...
Jalpy til máselesine kelgende oıyndaǵyny jasyrmaıtyn aıtatyn azamattyń biri - Murat Baqtıaruly.
Májilistegi keıbir áriptesteri sekildi alystan oraǵytpaıdy, jaýaptan jaltarmaıdy.
“Memlekettik tildi bilýdi mindettesek kópultty elimizdiń tynyshtyǵyn shaıqaltyp alamyz-aý” dep orynsyz aqylsynbaıdy.
Kerisinshe qazaq tilin bilýdi mindetteıtin kez keldi dep esepteıdi ol.
“Elimizdiń ár azamatyn qazaq tilin bilýge mindetteıtin ýaqyt keldi. Memlekettik tildi bilý borysh emes, mindet! Zańnamaǵa osyndaı ózgeris engizý kerek.
“Borysh” degen sóz qazaqstandyqtardyń sana-sezimine eshqalaı áser etpeıdi, kóbisi buǵan mán bermeıdi de. Sol sebepti azamattar qazaq tilin meńgerýge talpynbaıdy, al keıbireýler ony paıdasy joq dep esepteıdi. Tildi bilýge mindettemesek, qazaqstandyqtar ony meńgermeıdi”, – deıdi senator.
