Jýrnalıs, sarapshy Amangeldi Qurmetuly keıingi ózekti saıası taqyryptar týrasynda ashyq pikir bildirdi, habarlaıdy Dalanews.kz.
Sarapshy eń aldymen amerıkalyq pop-juldyz, ánshi Djeı Lonyń Qazaqstanǵa saparynyń artynda qandaı saıası mán turǵanyn tarqatyp berdi.
"Álbette, álemdik juldyzdardyń bizdiń elge kelgeni barshamyzdy qýantady. Kóptegen múmkindik syılaıdy. Úıimizge kelgen ánshiniń konsertiniń, bylaısha aıtqanda, bıletin bólip tólesek te alýǵa tyrysamyz. ...Mundaı qubylystardyń, sheteldiń iri juldyzdarynyń Qazaqstanǵa saparynyń astaryna úńilip kórý kerek. Djeı Lo Qazaqstanǵa kelgen kezde kórermendi syılady dep baǵalaıyq. Ekinshiden, álemdik juldyzdardyń Qazaqstanǵa kele bastaýy 2022 jyldan bastalǵan. Iaǵnı Reseı Ýkraınaǵa soǵys ashqannan keıin TMD keńistigindegi iri mádenı ortalyq sanalatyn Peterbor, Máskeý qatardan shyǵyp qaldy. Álemdik juldyzdar "mundaı argessor elge jolamaımyz" degen pozısıa ustana bastaǵan. ...Buryn osyndaı sharalardy uıymdastyryp júrgen Máskeý men Peterbordyń qatardan shyǵyp qalýy bizdiń paıdamyzǵa jarap jatyr. Óz basym jaqsy qubylys dep baǵalaımyn. Azdy-kópti tıyn-teben de ekonomıkamyzǵa oralady", - dedi jýrnalıs "Qasqa jol" arnasyna bergen suhbatynda.
Jýyrda Prezıdent Ankaraǵa baryp qaıtty. Sarapshy Amangeldi Qurmetuly "osy sapardan keıin soltústiktegi kórshimen qarym-qatynas ózgerýi múmkin be?" degen saýalǵa jaýap berdi.
"Reseılikter ony shýyldatyp jatyr. Onyń ústine "Erdoǵan ózi jeke shaqyrypty, aıryqsha qurmetpen qarsy aldy" degen sıaqtydan shyǵady. Shyn máninde resmı bılik salqyndyqqa (qarym-qatynastaǵy - esk.) jol bermeıdi. Óıtkeni Reseıdiń ózi oǵan apara qoıýy neǵaıbyl. Nege deseńiz Qazaqstanmen arany ashyp alý olarǵa tıimdi emes", - dedi sarapshy.
Amangeldi Qurmetulynyń pikirinshe, Reseıge Qazaqstanmen jyly baılanys ornatýdyń mynadaı sebepteri bar: elimiz - Reseı úshin jaqsy naryq, sanksıaǵa ilinbegen dúnıe-múliktiń syrtqa satylýyna múmkindik beretin aımaq, Reseıdiń biraz tranzıti de Qazaqstan arqyly ótedi.
"Qalaı bolǵanda da Ortalyq Azıa memleketteriniń, Túrki memleketteriniń ózara baılanysy kúsheıip kele jatyr. Túrki yntymaqtastyǵyna erekshe kóńil bólip otyrmyz. Túrkıa da Reseıdiń jaqsy saýda áriptesteriniń biri. Túrkıa bıliginde bir qyzyq qubylys bar: aıaq astynan Ázerbaıjandy qalaı qoldap jiberse, Qazaqstandy da solaı qoldaı salýy múmkin. "Qazaqstanmen durys qarym-qatynas jasamasa, biz de Reseımen qatynastarymyzdy qaıta qaraımyz" degen málimdeme jasap, eshkim kútpegen qadamǵa bara salýy yqtımal memleket", - dedi ol.
Sondaı-aq, sarapshynyń pikirinshe, Túrkıamen qarym-qatynas Reseı men Qazaqstan arasynda qandaı da bir salqyndyq ornatatyndaı faktor emes.
"Túrkıamen buǵan deıin de jaqsy qarym-qatynasta bolǵanbyz, budan keıin de jaqsy qarym-qatynasta bolamyz. Osy jolǵy aıqaı-shýǵa (reseılikterdiń shoshýyna - esk.) sebep bolǵan faktor - maýsymnyń sońyndaǵy Reseı men Ázerbaıjan arasyndaǵy qarym-qatynas máselesi. Ázerbaıjan aıaq astynan Reseımen kıkiljińge kelip qaldy. Etnıkalyq ázerbaıjandardyń óltirilýine, olarǵa qysym jasalýyna baılanysty Ázerbaıjan jalyn kúdireıtip, óz ishindegi reseılik jýrnalıserdi qýyp shyqty, qysym jasady, ártúrli aıyp taqty. Kádimgideı Reseıge qatqyl sóıledi. Jeltoqsanda Ázerbaıjan ushaǵy qulaýyna baılanysty keshirim suraý men ótemaqyny talap etken ǵoı negizi. Sodan keıin qalyptasyp kele jatqan ishki kıkiljiń. Álıevtiń ózi málimdemesinde Reseıdi tuspaldap biraz áńgime aıtyp tastady", - deıdi ol.
Amangeldi Qurmetuly Erdoǵan Toqaevqa kórsetkendeı qurmetti kóp eshkimge kórsete bermeıtinin de aıtty.
"Orystyń tóbe shashyn tik turǵyzatyndaı eshteńe bolǵan joq. On segiz kelisim jasaldy. Taza ekonomıkalyq sıpattaǵy kelisimder, mádenı-gýmanıtarlyq sıpattaǵy kelisimder. Bylaısha aıtqanda, bári bas jaryp, kóz shyǵaratyn dúnıe emes. ...Saıasatta messedj degen bolady. Toqaev pen Erdoǵannyń qol ustasyp júrýi. Resmı saparynyń ózinde Túrkıa prezıdentiniń kútip alýy. Ádette kóp adamdy Erdoǵan olaı kútip ala qoımaıdy. Keıingi 4-5 jylda úsh-tórt adamdy kútip alǵan. Sondaı áreketter Reseıdi "oıbaı, bular jaqyndasyp jatyr" degenge alyp keldi... Biraq, shamasy, kezdesýde qorǵanystan bastap degen áńgimeni aıtýy (Reseıdiń - esk.) shamyna tıgen sıaqty. Prezıdenttiń saparynyń aldy-artynda Túrkıa ózderiniń jańa birneshe qarýyn synady. Aıtalyq úlken aýmaqty qoparatyn bomba jasady", - dedi sarapshy.
Eske salaıyq, 28 shildede Qasym-Jomart Toqaevt Túrkıaǵa resmı saparmen bardy. Qasym-Jomart Toqaevty Ankara qalasynyń "Esenboǵa" áýejaıynda Túrkıa prezıdenti Rejep Taııp Erdoǵan qarsy aldy. 29 shildede memleketter basshylary qazaq-túrik strategıalyq seriktestigin odan ári nyǵaıtý perspektıvasyn talqylap, kelissóz júrgizdi. Bul týraly Dalanews.kz keńinen jazǵan edi.
