جۋرناليست، ساراپشى امانگەلدى قۇرمەت ۇلى كەيىنگى وزەكتى ساياسي تاقىرىپتار تۋراسىندا اشىق پىكىر ءبىلدىردى، حابارلايدى Dalanews.kz.
ساراپشى ەڭ الدىمەن امەريكالىق پوپ-جۇلدىز، ءانشى دجەي لونىڭ قازاقستانعا ساپارىنىڭ ارتىندا قانداي ساياسي ءمان تۇرعانىن تارقاتىپ بەردى.
"البەتتە، الەمدىك جۇلدىزداردىڭ ءبىزدىڭ ەلگە كەلگەنى بارشامىزدى قۋانتادى. كوپتەگەن مۇمكىندىك سىيلايدى. ۇيىمىزگە كەلگەن ءانشىنىڭ كونسەرتىنىڭ، بىلايشا ايتقاندا، بيلەتىن ءبولىپ تولەسەك تە الۋعا تىرىسامىز. ...مۇنداي قۇبىلىستاردىڭ، شەتەلدىڭ ءىرى جۇلدىزدارىنىڭ قازاقستانعا ساپارىنىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ كورۋ كەرەك. دجەي لو قازاقستانعا كەلگەن كەزدە كورەرمەندى سىيلادى دەپ باعالايىق. ەكىنشىدەن، الەمدىك جۇلدىزداردىڭ قازاقستانعا كەلە باستاۋى 2022 جىلدان باستالعان. ياعني رەسەي ۋكرايناعا سوعىس اشقاننان كەيىن تمد كەڭىستىگىندەگى ءىرى مادەني ورتالىق سانالاتىن پەتەربور، ماسكەۋ قاتاردان شىعىپ قالدى. الەمدىك جۇلدىزدار "مۇنداي ارگەسسور ەلگە جولامايمىز" دەگەن پوزيسيا ۇستانا باستاعان. ...بۇرىن وسىنداي شارالاردى ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن ماسكەۋ مەن پەتەربوردىڭ قاتاردان شىعىپ قالۋى ءبىزدىڭ پايدامىزعا جاراپ جاتىر. ءوز باسىم جاقسى قۇبىلىس دەپ باعالايمىن. ازدى-كوپتى تيىن-تەبەن دە ەكونوميكامىزعا ورالادى"، - دەدى جۋرناليست "قاسقا جول" ارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا.
جۋىردا پرەزيدەنت انكاراعا بارىپ قايتتى. ساراپشى امانگەلدى قۇرمەت ۇلى "وسى ساپاردان كەيىن سولتۇستىكتەگى كورشىمەن قارىم-قاتىناس وزگەرۋى مۇمكىن بە؟" دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەردى.
"رەسەيلىكتەر ونى شۋىلداتىپ جاتىر. ونىڭ ۇستىنە "ەردوعان ءوزى جەكە شاقىرىپتى، ايرىقشا قۇرمەتپەن قارسى الدى" دەگەن سياقتىدان شىعادى. شىن مانىندە رەسمي بيلىك سالقىندىققا (قارىم-قاتىناستاعى - ەسك.) جول بەرمەيدى. ويتكەنى رەسەيدىڭ ءوزى وعان اپارا قويۋى نەعايبىل. نەگە دەسەڭىز قازاقستانمەن ارانى اشىپ الۋ ولارعا ءتيىمدى ەمەس"، - دەدى ساراپشى.
امانگەلدى قۇرمەت ۇلىنىڭ پىكىرىنشە، رەسەيگە قازاقستانمەن جىلى بايلانىس ورناتۋدىڭ مىناداي سەبەپتەرى بار: ەلىمىز - رەسەي ءۇشىن جاقسى نارىق، سانكسياعا ىلىنبەگەن دۇنيە-مۇلىكتىڭ سىرتقا ساتىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن ايماق، رەسەيدىڭ ءبىراز ءترانزيتى دە قازاقستان ارقىلى وتەدى.
"قالاي بولعاندا دا ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ءوزارا بايلانىسى كۇشەيىپ كەلە جاتىر. تۇركى ىنتىماقتاستىعىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىرمىز. تۇركيا دا رەسەيدىڭ جاقسى ساۋدا ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرى. تۇركيا بيلىگىندە ءبىر قىزىق قۇبىلىس بار: اياق استىنان ازەربايجاندى قالاي قولداپ جىبەرسە، قازاقستاندى دا سولاي قولداي سالۋى مۇمكىن. "قازاقستانمەن دۇرىس قارىم-قاتىناس جاساماسا، ءبىز دە رەسەيمەن قاتىناستارىمىزدى قايتا قارايمىز" دەگەن مالىمدەمە جاساپ، ەشكىم كۇتپەگەن قادامعا بارا سالۋى ىقتيمال مەملەكەت"، - دەدى ول.
سونداي-اق، ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، تۇركيامەن قارىم-قاتىناس رەسەي مەن قازاقستان اراسىندا قانداي دا ءبىر سالقىندىق ورناتاتىنداي فاكتور ەمەس.
"تۇركيامەن بۇعان دەيىن دە جاقسى قارىم-قاتىناستا بولعانبىز، بۇدان كەيىن دە جاقسى قارىم-قاتىناستا بولامىز. وسى جولعى ايقاي-شۋعا (رەسەيلىكتەردىڭ شوشۋىنا - ەسك.) سەبەپ بولعان فاكتور - ماۋسىمنىڭ سوڭىنداعى رەسەي مەن ازەربايجان اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ماسەلەسى. ازەربايجان اياق استىنان رەسەيمەن كيكىلجىڭگە كەلىپ قالدى. ەتنيكالىق ازەربايجانداردىڭ ولتىرىلۋىنە، ولارعا قىسىم جاسالۋىنا بايلانىستى ازەربايجان جالىن كۇدىرەيتىپ، ءوز ىشىندەگى رەسەيلىك جۋرناليستەردى قۋىپ شىقتى، قىسىم جاسادى، ءارتۇرلى ايىپ تاقتى. كادىمگىدەي رەسەيگە قاتقىل سويلەدى. جەلتوقساندا ازەربايجان ۇشاعى قۇلاۋىنا بايلانىستى كەشىرىم سۇراۋ مەن وتەماقىنى تالاپ ەتكەن عوي نەگىزى. سودان كەيىن قالىپتاسىپ كەلە جاتقان ىشكى كيكىلجىڭ. الييەۆتىڭ ءوزى مالىمدەمەسىندە رەسەيدى تۇسپالداپ ءبىراز اڭگىمە ايتىپ تاستادى"، - دەيدى ول.
امانگەلدى قۇرمەت ۇلى ەردوعان توقايەۆقا كورسەتكەندەي قۇرمەتتى كوپ ەشكىمگە كورسەتە بەرمەيتىنىن دە ايتتى.
"ورىستىڭ توبە شاشىن تىك تۇرعىزاتىنداي ەشتەڭە بولعان جوق. ون سەگىز كەلىسىم جاسالدى. تازا ەكونوميكالىق سيپاتتاعى كەلىسىمدەر، مادەني-گۋمانيتارلىق سيپاتتاعى كەلىسىمدەر. بىلايشا ايتقاندا، ءبارى باس جارىپ، كوز شىعاراتىن دۇنيە ەمەس. ...ساياساتتا مەسسەدج دەگەن بولادى. توقايەۆ پەن ەردوعاننىڭ قول ۇستاسىپ ءجۇرۋى. رەسمي ساپارىنىڭ وزىندە تۇركيا پرەزيدەنتىنىڭ كۇتىپ الۋى. ادەتتە كوپ ادامدى ەردوعان ولاي كۇتىپ الا قويمايدى. كەيىنگى 4-5 جىلدا ءۇش-تورت ادامدى كۇتىپ العان. سونداي ارەكەتتەر رەسەيدى "ويباي، بۇلار جاقىنداسىپ جاتىر" دەگەنگە الىپ كەلدى... ءبىراق، شاماسى، كەزدەسۋدە قورعانىستان باستاپ دەگەن اڭگىمەنى ايتۋى (رەسەيدىڭ - ەسك.) شامىنا تيگەن سياقتى. پرەزيدەنتتىڭ ساپارىنىڭ الدى-ارتىندا تۇركيا وزدەرىنىڭ جاڭا بىرنەشە قارۋىن سىنادى. ايتالىق ۇلكەن اۋماقتى قوپاراتىن بومبا جاسادى"، - دەدى ساراپشى.
ەسكە سالايىق، 28 شىلدەدە قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركياعا رەسمي ساپارمەن باردى. قاسىم-جومارت توقايەۆتى انكارا قالاسىنىڭ "ەسەنبوعا" اۋەجايىندا تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تاييپ ەردوعان قارسى الدى. 29 شىلدەدە مەملەكەتتەر باسشىلارى قازاق-تۇرىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىن ودان ءارى نىعايتۋ پەرسپەكتيۆاسىن تالقىلاپ، كەلىسسوز جۇرگىزدى. بۇل تۋرالى Dalanews.kz كەڭىنەن جازعان ەدى.
