Osy aptada "2024-2026 jyldarǵy respýblıkalyq búdjet týraly Zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizý" týraly zań jobasynyń mátini jarıalanyp, kópshilik talqysyna usynyldy. Ózgeris tek 2024 jyldy qamtıdy. Onda da basty ózgeris Ulttyq qordan alynatyn nysanaly transfert kólemin taǵy 2,0 trln teńgege ulǵaıtýdy qarastyrady, ıaǵnı 1,6 trln teńgeden 3,6 trln teńgege deıin, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Ulttyq qordan alynatyn nysanaly transfert kólemin taǵy 2,0 trln teńgege ulǵaıtý búdjetke túsetin kirister kóleminiń tómendeýimen baılanysty", - deıdi Halyk Finance basqarmasy tóraǵasynyń keńesshisi Murat Temirhanov.
Onyń aıtýynsha, Ulttyq qordan búdjetke baǵyttalatyn resmı transfertterdiń jalpy somasy (kepildendirilgen jáne nysanaly transfertter) 5,6 trln teńgeni quraıdy.
"Buǵan deıin de atap ótkenimizdeı, 2024 jylǵy shildede 467,4 mlrd teńge somasynda "Qazatomónerkásip" AQ aksıalaryna qatysty júrgizilgen valútalyq operasıalardy eskersek, Ulttyq qordan búdjetke baǵyttalǵan transfertterdiń jalpy somasy 2024 jyly 6,1 trln teńgeni quraıdy. Zań jobasy túsindirmesinde 2024 jyly búdjetke túsetin salyqtyq túsimder josparlanǵan 3,1 trln teńge kóleminen tómen bolatyny atap kórsetilgen. Bizdiń oıymyzsha, búdjet kiristeriniń kúrt tómendeýi nysanaly transferttiń 2,0 trln teńgege ulǵaıýynyń, sondaı-aq "Qazatomónerkásip" AQ aksıalary boıynsha 0,5 trln teńgege jýyq valútalyq operasıalardyń júzege asyrylýynyń basty sebebi bolyp tabylady. Óıtkeni bul arada búdjet shyǵyndary ózgerissiz qalýda. Osylaısha, Ulttyq qordan qosymsha tartylǵan nysanaly transfertter salyqtyq túsimderiniń kúrt tómendeýinen týyndaǵan búdjet tapshylyǵyn jabý úshin paıdalanylatyn bolady", - deıdi ol.
Sarapshynyń aıtýynsha, Búdjet kodeksine sáıkes, Ulttyq qordan tartylǵan nysanaly transfertter Prezıdenttiń sheshimi boıynsha respýblıkalyq búdjetke mynalardy qarjylandyrý úshin paılanyla alady: birinshiden, ekonomıkanyń quldyraý kezeńindegi daǵdarysqa qarsy nemese ekonomıka ósiminiń qarqyny báseńdegende qolǵa alynatyn baǵdarlamalarǵa; ekinshiden, áleýmettik mańyzy bar ulttyq aýqymdaǵy jobalarǵa, strategıalyq mańyzdy ınfraqurylymdyq jobalardy qarjylandyrýshy balamaly kózder bolmaǵan kezde.
"Osy jaǵynan alǵanda búdjet tapshylyǵyn qarjylandyrý úshin nysanaly transfertti paıdalaný Búdjet kodeksiniń osy erejelerin buzady. Jalpy biz Ulttyq qordy paıdalaný boıynsha sheshimderdiń ashyqtyǵynyń tómen deńgeıin basa atap ótkimiz keledi. Mysaly, bıylǵy jyl ortasynda 2023 jyldaǵy Ulttyq qor boıynsha egjeı-tegjeıli esep jarıalanbady, tek Prezıdenttiń Jarlyǵyn kórdik. Maýsym aıynda Qarjy mınıstrliginiń 2023 jyldaǵy Ulttyq qor boıynsha esebi jarlyqpen bekitilgeni týraly aqparattyq habarlama jarıalady, biraq eseptiń ózi qoljetimdi derekkózderge ornalastyrylmady. Bizdiń oıymyzsha, bul Ulttyq qor boıynsha júrgizilgen operasıalardyń ashyqtyǵyna selkeý túsirýshi teris qubylys bolyp tabylady", - deıdi ol.
Aıta ketsek, Ulttyq bank tóraǵasy Tımýr Súleımenov te Ulttyq qordan kóptep aqsha alynýy bazalyq syıaqy mólsherlemesin tómendetý týraly óz mindetterin oryndaýda aıtarlyqtaı kedergi keltirip otyrǵanyn aıtqan.
Ulttyq qor aktıvteriniń ósimi tek ınvestısıalyq tabysty ǵana qoldaıdy. Transfertterdiń joǵary kólemi baǵalarǵa tikeleı qysym jasaı otyryp, aqshalaı usynystardy arttyrady. Munyń bári bazalyq syıaqy mólsherlemesin tómendetýdegi keńistik aıasyn aıtarlyqtaı shekteıdi", - dedi 2024 jyly 15 qazanda ótken Úkimet otyrysynda Ulttyq bank basshysy Tımýr Súleımenov.
Onyń aıtýynsha, Ulttyq qorǵa túsken túsimnen alynyp jatqan aqsha kólemi kóp.
"2024 jylǵy transfertterdiń jalpy kólemi 6 trln teńgeden asady, al 2024 jyldyń basynda bul shek 3,6 trln teńgeni quraıdy dep josparlanǵan bolatyn", dep eske saldy Súleımenov.
Osylaı degen Súleımenov, shyn máninde birneshe jyldan beri "Qazaqstanda búdjettik daǵdarys bolatyn kún taıap qaldy" dep dabyl qaǵyp júrgen sarapshylardyń pikirlerin naqtylaı túskendeı.
