"Qazaqstan Ortalyq banktiń (CBDC) sıfrlyq valútasyn paıdalanýdy júıelik deńgeıge deıin keńeıtýshi álemdegi alǵashqy elderdiń biri bola otyryp, mańyzdy qadam jasaýda. Ulttyq qor jobalarynda sátti synaqtan ótkennen keıin sıfrlyq valúta respýblıkalyq jáne jergilikti búdjetterge, sondaı-aq kvazımemlekettik sektorǵa engiziletin bolady". Bul týraly ekonomıka mamany Rýslan Sultanov Telegram-daǵy Tengenomika arnasynda jazdy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sóıtken ol sıfrlyq teńgeniń evolúsıasyn bylaısha sıpattaıdy:
- Aıaqtalǵan kezeń: Ulttyq qordyń jobalarynda júrgizilgen testileý júıeniń tehnıkalyq daıyndyǵyn jáne onyń tıimdiligin kórsetti.
- Aǵymdaǵy kezeń: respýblıkalyq jáne jergilikti búdjetterge masshtabtaý, memlekettik holdıńterdi sıfrlyq esepaıyrysý júıesine qosý.
- Perspektıv️alyq kezeń: jeke sektordyń qatysýymen sıfrlyq aktıvterdiń tolyqqandy ekojúıesin damytý.
"Memlekettik sektorda sıfrlyq teńgeni engizý qarjyny basqarý tásilin túbegeıli ózgertedi. Árbir operasıa sandyq júıede tirkeledi, bul qarajattyń bólingen kezden bastap sońǵy alýshyǵa jetkenge deıingi qozǵalysyn baqylaýǵa, máselelerdi anyqtaýǵa jáne shyǵyndardy baqylaýǵa múmkindik beredi. Avtomattandyrý búdjettik operasıalardy jyldamdatady jáne qatelikter qaýpin azaıtady, al naqty ýaqyttaǵy derekter negizdelgen sheshimder qabyldaýǵa kómektesedi", - deıdi Rýslan Sultanov.
Al ol bul rettegi negizgi tehnologıalyq syn-qaterler men sheshimderge mynalardy jatqyzady:
- Qaýipsizdik: kıbershabýyldan qorǵaý jáne halyqaralyq standarttar boıynsha derekterdi brondaý;
- Integrasıa: qoldanystaǵy banktik platformalarmen úılesimdilik jáne aǵymdaǵy prosesterdi buzbaı birtindep aýysý;
- Qyzmetkerlerdi oqytý: mamandardy jańa sıfrlyq quraldarmen jumys isteýge daıyndaý.
Onyń aıtýynsha, sandyq ekojúıeni qalyptastyrýda sıfrlyq teńgeni engizý aýqymdy tehnologıalyq arhıtektýranyń bir bóligi bolyp tabylady.
Atap aıtqanda:
- Sandyq tehnologıany eskere otyryp, bankter týraly jańa zań qabyldaý;
- Inovasıa turǵysynda fınteh sektordy yryqtandyrý;
- Strategıalyq krıptorezerv retinde memlekettik sıfrlyq aktıvter qoryn qurý;
- Sıfrolyq aktıvterdiń tolyqqandy ekojúıesi.
"Sıfrlyq teńgeni masshtabtaý ashyq jáne tıimdi memlekettik qarjy salysynyń negizin qalaıdy. Uzaqmerzimdi perspektıvada búdjetaralyq júıelermen ıntegrasıa, qarajatty maqsatty paıdalanýdy baǵdarlamalaý jáne analıtıkalyq quraldardy damytý mańyzdy. Qazaqstannyń tájirıbesi basqa elder úshin sıfrlyq valútalardy júıeli deńgeıde engizýde baǵdar bola alady", dep sózin túıindeıdi maman.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev "Jasandy ıntellekt dáýirindegi Qazaqstan: ózekti máseleler jáne ony túbegeıli sıfrlyq ózgerister arqyly sheshý" atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda Qazaqstan úsh jyl ishinde mindetti túrde jappaı sıfrlyq el bolýy kerektigin aıtyp, quzyrly organdarǵa arnaıy tapsyrma berdi. Bul rette "Bankter týraly" zań qabyldaý osy baǵyttaǵy mańyzdy qadam ekeni de naqtylandy. Prezıdent bul zańda ekonomıkanyń suranysy men tehnologıalyq ózgerister eskerilýi qajet ekenin, sondaı-aq atalǵan qujatta básekeni kúsheıtý, naryqqa jańa qatysýshylardy tartý, qarjy júıesindegi tehnologıalardy ilgeriletý jáne sıfrlyq aktıvter aınalymyn yryqtandyrý máseleleri qamtylýy kerektigin basa atap ótti.
