Májilis depýtaty Erlan Saıyrov nelikten tuńǵysh prezıdent Nursultan Nazarbaevqa qatysty is qozǵaýǵa bolmaıtynyn aıtyp, Samat Ábishke shyqqan sheshimge qatysty pikir bildirdi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Onyń sózinshe, Nazarbaevtyń tarıhtaǵy rólin elemeý memlekettiligimizge zıan.
"Negizinde shynymyzdy aıtaıyq, saıasatshy retinde Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstanǵa jasap ketken eńbekteri bar. 90-jyldary bizdiń elimizde ekonomıkalyq jaǵdaı óte qıyn bolyp turǵan kezde azamat soǵysy bolyp ketpeýi úshin, sonymen birge, shekaramyzdy qalyptastyrý úshin belgili bir eńbek etti. 2000 jyldan keıin óziniń týystaryna nemese óziniń balalaryna preferensıa berip, sodan memleketimizge qıyndyq týyndady. Biraq memlekettik qaıratkerlerge kelgen kezde salqynqandylyq tanytýymyz kerek. Óıtkeni ol tek Qazaqstanmen shektelmeıdi, sol kezdegi búkil halyqaralyq kelisimsharttyń barlyǵyna Memleket basshysy retinde Nursultan Nazarbaev qol qoıǵan. Qytaı Halyq Respýblıkasymen, Reseımen, basqa da kórshilermen ol kisiniń qoly tur.
Ol kisiniń tarıhtan rólin alyp tastaıtyn bolsaq, elimizdiń kórshilermen qarym-qatynasyna kirbiń túsýi yqtımal. Sondyqtan osy máseleniń barlyǵyn qarastyrýymyz kerek. Ol kisiniń qatelikteri bar. Onyń barlyǵyn túzeýimiz kerek. Ketken qarjynyń barlyǵyn qaıtarýymyz kerek. Degenmen de memleketti basqarǵan azamattarǵa kelgen kezde Qazaqstannyń bolashaǵy úshin kompromıssterge barýymyz kerek.
Keshegi sý topannyń barlyǵy 30 jyldyń ishindegi ınfraqurylymdyq máseleler sheshilmeýinen. EKSPO saldyq, 2,1 mıllıard dollar bóldik. Qazir EKSPO kimge paıda berip jatyr? Eshkimge paıda berip jatqan joq. 2,1 mıllıardty aýdandardyń búkil bógenin jasap berýge jiberetin bolsaq, qazirgi problema bolmaıtyn edi", - dedi ol.
Sondaı-aq, onyń pikirinshe, Qazaqstan 30 jyldaǵy júıeniń kesirinen kedeılenip bara jatyr.
"Buryn halyq kedeı bolsa, qazir memleketimiz de kedeı bolyp qaldy. Bizde qazir Qazaqstanda olıgarhtar ǵana baı. Olar 30 jyldyń ishinde halyqtyń, memlekettiń esebinen salyq tólemeı ózderi baıyǵan. Bizge jańa qoǵamdyq kelisimshart kerek. Búkil qarjy qaıtýy kerek.
Qazir memleketimizdiń de jaǵdaıy onsha emes. Óıtkeni 30 jyldyń ishinde bankter salyq tólemeıdi, iri olıgarhtar salyq tólemeıdi, sondaı júıeni jasap qoıǵanbyz. Qazir olıgarhtar burynǵy jumysyn áli istep jatyr, áli olarǵa eshqandaı qatań sheshim qabyldanbady", - dedi Saıyrov.
Depýtat Ermurat Bapı 26 aqpanda Ulttyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń eks-birinshi orynbasary Samat Ábish jabyq sottyń sheshimimen 8 jylǵa shartty túrde sottalǵanyn málimdedi. Alaıda Ábishtiń general ataǵy men memlekettik marapattary alynǵanymen, menshik-múlkine konfıskasıa jasalmaǵan.
Erlan Saıyrov quqyq qorǵaý organdarynyń keıbir osyndaı sheshimderi túsiniksiz ekenin jetkizdi.
"Ókinishke oraı, bizdiń quqyq qorǵaý organdary keı kezderi qoǵamǵa túsiniksiz sheshimder qabyldap jatady. ...Ártúrli sebep bolýy múmkin, keı kezderi tapsyrma emes, sot júıesiniń ishinde burynǵy revanshtik kúshter de bolýy múmkin. Qoǵam túsinbeıtin sheshimder paıda bolǵan kezde sotqa ózimizdiń oıymyzdy jetkizemiz. Munyń artynda belgili bir toptar bolýy yqtımal nemese sheshim halyqqa túsiniksiz degen sıaqty. ...Depýtat retinde sottyń sheshimine eshqandaı áser etýge qaqymyz joq. Bizdiń oıymyz ol sheshimmen sáıkes kelmeıdi", - dedi depýtat.
Al buǵan deıin sot Samat Ábish nelikten shartty merzimmen sottalǵanyn túsindirdi.
"Qylmystyq kodekstiń 362-baby boıynsha shartty túrde sottalýǵa bolmaıtyny týraly aqparat qate. Qylmystyq kodekstiń 11-babyna sáıkes aýyr qylmystarǵa 12 jylǵa deıingi merzimge bas bostandyǵynan aıyrý kózdelgen qasaqana áreketter jatady, sáıkesinshe, kórsetilgen merzimnen joǵary sanksıasy bar quqyqbuzýshylyqtar asa aýyr qylmys sanatyna jatady", - deıdi Astana sotyndaǵylar.
Sot málimetinshe, 362-bapty, 4-bóligi boıynsha eń aýyr jaza 10 jyl bas bostandyǵynan aıyrý, sondyqtan bul aýyr qylmys sanatyna jatady. Aýyr qylmystar boıynsha qylmystyq zańmen Qylmystyq kodekstiń 63-babyna sáıkes shartty jaza qoldanýǵa tyıym salynbaıdy. Bul norma asa aýyr sanattaǵy qylmystarǵa qoldanylmaıdy.
"Samat Ábish jasaǵan qylmys sybaılas jemqorlyq emes, onyń paıdakúnemdik maqsatqa umtylǵany nemese is boıynsha paıda tapqany týraly eshqandaı dálel joq. Sondyqtan QK 63-babyn qoldanýda shekteýler bolǵan joq. Sot shartty túrde sottaýdy qoldanǵan kezde jasalǵan qylmys úshin kináni tolyq moıyndaý, shyn júrekten ókiný, asyraýynda kámeletke tolmaǵan balalar bolýy, sondaı-aq, qylmysty alǵash ret jasaý eskerildi.
Sonymen qatar, Samat Ábish qylmystyq quqyqbuzýshylyqtyń ózin ashýǵa belsendi úles qosty, basqa adamdar elden zańsyz shyǵarǵan aktıvterdi belgileýge jáne qaıtarýǵa belsendi qatysty", - dep túsindirdi sottaǵylar.
