Rýza nege jalǵyz?

Dalanews 28 jel. 2017 05:53 787

Amal joq jekkórinishti bolasyń. Myńmen jalǵyz alysý ońaı ma? 


Til maıdanyndaǵy jalǵyz jaýynger dál qazir - Rýza Beısenbaıtegi. Joq, ras. Til úshin kúreste dál sol sıaqty jankeshtilik tanytyp júrgender az. Joqtyń qasy, tipti. 


Nege jankeshti? Siz, mysalǵa siz kondýktor qazaqsha sóılemegeni úshin travmaıdy toqtatar ma edińiz? Til úshin temir relstiń astyna túsýge júregińiz daýalar ma edi? 




Tramvaı túk emes, poıyzdy she?



Esiginen «govorıte po rýsskıı» dep qarsy alatyndarǵa qarsy ashtyq jarıalaýǵa  kerek deseńizder, "ózimniń ólimim arqyly búkil dúnıe júzine margınal, qubyjyq qazaq bıligin kórsetip, qazaq tiline halyqaralyq arasha suraýǵa" (Rýzanyń óz sózi), ashtyq jarıalaýǵa bara alar ma edińiz?


Rýza jankeshti sol sebepti. Til maıdanynda shyn kúresip júrgen jalǵyz jaýynger. Bul úshin aqy almaıdy. Kózaldaý da emes munysy. Upaı jınaý da emes. Kórgenbiz. Kózimiz jetken. Ol taza jankeshti.


Tózýden sharshaǵan. Kútýden sharshaǵan sebebi. Tózgennen, kútkennen tildiń taǵdyry ońalmasyn túsingen ol. Kúresýge bel baılaǵan sosyn. Osyndaı jolmen.


Bul qandaı jol?  Bálkim bireýge tym turpaıy, tym radıkaldy kóriner. Anyǵy, oryndy.




Rýzanyń osy kúnge deıingi tilge qatysty talaptarynyń barlyǵy zańdy.



Eń aldymen aqylǵa sıady, aqymaqshylyq emes. Memlekettik tilde sóıleýdi talap etý arandatý emes óıtkeni. 


Sol Rýza jalǵyz. Rýza nege jalǵyz? Kúlli Kerekýde Rýzanyń bir jaǵyna shyǵysatyndar joq pa sonda?  




Kerekýdiń zıalylary qaıda? Kerekýdiń aqyn -jazýshylary qaıda? 



Rýza kórgendi olar nege kórmeıdi? Rýza aıtqandy olar nege aıtpaıdy? 


Jaraıdy kórmeı-aq qoısyn, aıtpaı-aq qoısyn. Biraq qysyltaıańǵa tap bolǵanda Rýza nege áleýmettik jelidegi jurttan arasha suraýy kerek?


Rýza tramvaıdyń tabanynda taptala jazdaǵanda olar qaıda boldy? Rýza pýtınshildermen, jikshildermen ıt tartysqa túskende nege janynan tabylǵan joq? Qazaq zıalysynyń bir múddesi, bálkim bir paryzy tildi qorǵaý edi ǵoı. 


Tildiń tabanǵa taptalýyna tózbeýshilik tanytqan Rýzaǵa demeý bolýǵa nege jaramady olar?


Túsingenimiz, dál osy Kerekýde til úshin dál osy – Rýza sıaqty kúresý kerek. Tózimdilikten tózbeýshilikke. Tilińniń quqyǵy buzylsa aıtýǵa. Alysýǵa. Sottasýǵa. Til týraly talabyńnyń ádil, odan buryn zańdy ekenin dáleldeýge. Kereký ózgermeıdi áıtpese...


Dýman BYQAI


https://dalanews.kz/23677

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar