Referendým saıası teńdikke jetýdiń eń bıik satysy

Dalanews 26 mam. 2022 08:19 574

Búkil qazaqstandyqtardy dúrliktirgen Qańtar oqıǵasy  elimizdiń áleýmettik  salasynda  ǵana emes saıası júıesińde  de  olqylyqtar oryn alyp otyrǵanyn kórsetti.

Memleket Basshysy  Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev telearnalarǵa suhbattar berip, Úndeý de jasady. Halyqtyń aldyna barlyq máseleni jaıyp saldy, elden usynystar kútti. Halyqpen keri  baılanys ornatýdyń naqty qadamdaryna bardy. Barlyq usynystar men pikirlerdi elekten ótkizip baryp,  Joldaýyn jarıalady.

Bul Joldaýdyń baǵyty-  barlyq salada qoǵamnyń búkil sanattarynyń tepe-teńdigin saqtaı otyryp,   saıası, quqyqtyq  júıede ádiletti  reforma  jasaý. Halyqtyń oıynan shyǵatyn  zańnamalyq qurylymdyq  júıeni  jetildirý arqyly ǵana Ádiletti  saıası  quqyqtyq reforma týylatyny túsinikti.

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń "Jańa Qazaqstan: Jańarý men Jańǵyrý joly" Joldaýyna taldaý jasaǵanymda   eń kóp kezdesetin sózder memleket   67 ret,  qoǵam 55 ret,  elimiz 45 ret,    zań 44 ret,   saılaý 40  ret, Qazaqstan, adam, saıası  sózderi 39 retten, júıe 35 ret qaıtalanady.  Bul sózder- negizgi nysanany anyqtaıtyn  qulyp ashar sózder. Memleket basshysynyń aıtqysy kelgeni memleket pen qoǵamnyń  arasyndaǵy  baılanysty   jaqsartý,  qoǵamnyń  únin bılikke  jetkizip, elimizde zańnyń ústemdigin  qamtamasyz etý  arqyly saılaý júıesine ózgeris endirý.   Demek, Qazaqstanda  adam quqyqtaryn qorǵaý maqsatynda saıası  júıe de jańǵyratyn bolady degen tujyrymdy  elge jetkizgeni. Osy ýaqytqa deıin  1995 jylǵy Ata zańymyz búkilhalyqtyq referendým  arqyly dúnıege kelse, sodan  beri  ýaqyt talabyna sáıkes, Ata zańymyzdyń 64  babyna qatysty,  1998,2007,2011,2017,2019 jyldarda bes ret ózgerister men tolyqtyrýlar engizilipti.Bul zańdylyq.Zaman ózgeredi , zań ózgeredi degen ataly sózdiń túıini, jaýaby.Onyń ústine  bizdiń memleketimiz basqa batys,shyǵys elderimen salystyrǵanda anaǵurlym jas memleket.

Qoldanystaǵy Konstıtýsıamyzdyń  33 babyna ózgeris engizilýi týraly másele  óte aýqymdy  bolǵanyn eskere otyryp,  Memleket Basshysy  Respýblıkalyq  Referendým týraly zańnyń  18  babyna sáıkes, referendým taǵaıyndaý týraly Jarlyqqa qol qoıdy. Respýblıkalyq referendým týraly zań  IV-taraýdan,37 baptan turady. Konstıtýsıalyq reformalar  strategıalyq  bolǵandyqtan halyqtyń qoldaýy asa qajet. Referendým daýys berýdiń  eń demokratıalyq  túri ári tikeleı halyqtyń erkin bildiredi,el pikirimen sanasýdyń eń joǵarǵy satysy. Referendým arqyly usynylyp otyrǵan  Konstıtýsıamyzdyń  nusqasynda  eshqandaı bir tarmaqta, ne bapta  Prezıdenttiń ókilettigine artyqshylyq kórsetilmegen,qaıta Sýperprezıdenttik  basqarýdan birtindep kóship  yqpaldy Parlament mártebesin kóterý, jáne Prezıdenttiń jaqyn týystaryna  saıası laýazym ıelenýge tyıym salyný jóninde ádildik sıpat bar.

Saılaý juıesinde aralas júıeniń usynylýy  el arasynda qyzyqshylyq týdyrýda. Usynylyp otyrǵan nusqada «Keńes» sózi «Sot» sózimen   aýystyrylǵan.Al,  VII bólimde Konstıtýsıalyq sot   qurylymy týraly  tolyqtyrý bar. Konstıtýsıalyq sotqa júginý quqyna Bas Prokýror jáne Adam quqyǵy  jónindegi ýákil ıe bolady. Sondaı-aq, 83 bapta  Adam quqyǵy jónindegi ýákildiń mártebesi  konstıtýsıalyq zańmen aıqyndalady.

Jurtshylyqty qyzyqtyratyn bir  másele -Jer máselesi. Qoldanystaǵy Konstıtýsıanyń 6-shy baby 3–tarmaǵynda «jer men onyń qoınaýy,sý kózderi,ósimdikter men janýarlar dúnıesi,basqa tabıǵı resýrstar memleket menshiginde» bolsa , usynylatyn nusqada  «jer men onyń qoınaýy,sý kózderi,ósimdikter men janýarlar dúnıesi,basqa tabıǵı resýrstar halyqqa tıesili.Memleket  halyq  atynan  menshik ıeligin júrgizýge quqyly.Jer sondaı-aq zańda belgilengen negizderde,sharttar men shekterde jeke menshikte de bolýy múmkin» dep kórsetilgen.  Memleket basshysy  ózi oı eleginen ótkizgen,  eldiń pikirin ustyn etip, qarqyndy damýymyzǵa arnalǵan   barlyq salany qamtıtyn saıası ózgeristerge tola Ata zańymyzdyń jańa nusqasyn referendým  arqyly qabyldaýǵa usyndy.

Eldiń birligi úshin,tynysh tirligi úshin  saıası juıedegi ózgeisterdi tarazylap jeti ret ólshep bir ret kesken   demekshi  referendým arqyly qoǵamnyń barlyq sanattarymen sanasý,pikir almasý demokratıany kórsetedi.  Referendým ashyqtyqtyń,demokratıanyń,  saıası teńdikke  jetýdiń eń bıik satysy.

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar