Álqıssa, atalǵan anyqtamany talap etýdi kúshinen qaldyrý, shyny kerek, ońaıǵa túsken joq. Tup-týra 2015 jyldyń 9 aqpanynan («QR Keıbir zańnamalyq aktilerine halyqtyń kóshi-qony jáne jumyspen qamtylýy máseleleri boıynsha ózgertýler men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań jobasyna baılanysty qurylǵan jumys tobynyń Májiliste alǵashqy otyrysy bolyp ótken kúnnen) bastalǵan kúres – eki jyl, jeti aı, toǵyz kún degende jeńispen aıaqtaldy. Dál Alashtyń arystany Qanat baýyrym Islamnyń kezekti jeńisiniń qarsańynda!
Bıyl 23 maýsymda Astanada ótken Dúnıejúzi qazaqtarynyń V quryltaıyndaǵy Elbasymyzdyń «Elge kelgennen soń qujat túgendeý úshin ári-beri sabylý bolmaýy kerek. Qytaı qazaqtarynyń sottalǵany nemese sottalmaǵany týraly anyqtama alý jaıy aǵaıynnyń arǵy bettegi eńbegine problemalar týǵyzady. Ony shekara turǵysynan sol jerde anyqtap, elmenen aqyldasyp, kelisip sheshý kerek!» - degen tapsyrmasyna saı, «Sheteldikterge jáne azamattyǵy joq adamdarǵa Qazaqstan Respýblıkasynda ýaqytsha jáne turaqty turýǵa ruqsattar berý qaǵıdalaryn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy İshki ister mınıstrliginiń 2015 jylǵy 4 jeltoqsandaǵy №992 buıryǵyna tolyqtyrý engizilip, atalǵan buıryq Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet mınıstrliginde 2017 jyly 04 qyrkúıekte №12880 bolyp qaıta tirkeldi.
Iaǵnı, osy Buıryqtyń (Qaǵıdanyń) 10-tarmaǵyndaǵy «azamattyǵy tıesililigi nemese turaqty turatyn memlekette sottylyǵy (sottylyǵynyń bolmaýy) týraly tıisti memlekettiń quzyretti organy bergen qujat;» - dep atalatyn 6)-tarmaqshasyna bizdiń ótinishimiz boıynsha «(QYTAI HALYQ RESPÝBLIKASY AZAMATTARYNYŃ ETNIKALYQ QAZAQTARYN QOSPAǴANDA, EGER ÓZGE HALYQARALYQ SHARTTARDA KÓZDELMESE);» - degen eskertpe qosyldy.
Endi Qazaqstan Respýblıkasyna kelip, turaqty tirkeýge turyp, yqtıarhat alarda, İshki ister mınıstrliginiń Kóshi-qon polısıasy Qytaı Halyq Respýblıkasynan kóship kelgen etnıkalyq qazaqtardan «SOTTYLYQ TÝRALY» anyqtama talap etpeıdi. Qandastarymyz «SOTTYLYQ TÝRALY» qujatyn rastatý úshin baıtaq Qazaqstannyń túkpir-túkpirinen Astana men Almatyǵa sabylatyn, odaǵy Qytaıdyń Konsýldyǵyna baryp aptalap telmiretin tarıh óz paraǵyn osy jerden japty! Dúnıede ózgeniń qolyna qaraǵan, bosaǵasynda telmirgen kiriptarlyqtan ótken qorlyq, áı, joq shyǵar?! Sol kiriptarlyqtan qutyldy, qandastarymyz!
Sóıtip, qujat jınaýdyń azaby men tozaǵyn bir kisideı tartqan Qytaıdan oralǵan qandastarymyz «QOSH BOL, «SOTTYLYQ TÝRALY» ANYQTAMA! QOSH BOL, QYTAI ELSHİLİGİ!» - deıtin kúnge de, mine, jetti-aý, shirkin!
Ult Kóshbasshysy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan Táýelsizdigin almaı turyp jolǵa qoıǵan «Kóshi-qon» atty TUŃǴYSH hám ULY saıasatyn qoldaý, onyń Zańnamsyn kemeldendirý, alystaǵy aǵaıynnyń Atajurtyna keletin jolyn dańǵyratyp ashý jolyndaǵy Aýyt Muqıbektiń de sońǵy bes-alty jyldyń kólemindegi hat jazýmen ótken uıqysyz túnderi; arystandarmen alysqan, jolbarystarmen julqysqan azapty aılary; jumyssyz qalyp, sergeldeńge túsken jyldary, mine, bir-aq kúnde qýanyshqa aınaldy. Endi ol ótken kúnniń belgisi retinde «ZAŃ TÚZELDİ, QANDASYM, SEN DE TÚZEL!» degen qalyń kitabynyń ár betinde tasqa basylyp qala beredi!
Obaly káne, bul máseleniń oń sheshilýine táýeldi-táýelsiz qazaq baspasóz- aqparat quraldarynyń qabyrǵaly toby – «Dat», «Jas Alash», "Qala men Dala" gazeti, «Qazaq úni», «Alataý», «Tórtinshi Bılik» gazetteri, «31», «KTK», «QAZAQSTAN», «Habar» telearnaly jáne «Alashainasy.kz», «Baq.kz», «Qamshy.kz», «Saigez.kz», «Minber.kz» aqparattyq portaldary aıanyp qalǵan joq. Reti kelgende batyl-batyl ún qatyp, qoldap otyrdy. Sonyń ishinde, áıgilep turyp aıtaıyn, «Kóshi-qon» degen taqyrypty kún tártibinen túsirmeı, sońyna deıin kótere bilgen «Abai.kz» aqparattyq portalyna, búkil shetten kelgen qazaqtar, qaryzdarmyz! Osy taqyrypty kún qurǵatpaı kótergeni úshin «Abai.kz» tendrden de qaǵyldy. Biraq, eshkimnen eshqashan qaımyqqan joq, qandastarynyń múddesin qasqaıyp turyp qorǵady. Bir sózben aıtqanda, «Jaza almasań, saǵan sert! Basa almasam, maǵan sert!» dep Dáýren Qýat baýyrymyz ustanymynan taımady jáne onyń eki sardary – Qanat Ábilqaıyr men Nurgeldi Ábdiǵanıuly da bul máselede tabandylyq tanytty. Al, tendrge kelgende, tabanynyń búri joq qýlardyń bul taqyryptan taıqyp ketkenin de estidik. Eger, shegara asyp kelgen qandastarymyzdyń atqaminer azamattary ult úshin birdeme isteıik dep bekise, olar jumysyn eń aldymen «Abai.kz» aqparattyq portalyn qoldaýdan bastaýy kerek!
«Alystan kelgen aǵaıyn» degen aty bar bul qaýym bul kúnde bir jarym mıllıonǵa taıaǵan, múmkin, odan da kóp qara orman halyqqa aınalyp, úıirin taýyp, qasıetti qazaq jeriniń barlyq pushpaǵyna irge teýip úlgirdi. Elbasy saıasatynyń arqasynda olardyń eńsesi bıik, rýhy asqaq. Júz jasaǵyr Ult Kóshbasshysy Nursultan Nazarbaev jaqynda ǵana Astanada ótken Dúnıejúzi qazaqtarynyń V quryltaıynda «Elim, jerim dep eńiregen árbir qazaqqa Qazaqstannyń esigi árqashan ashyq, aıqara ashyq. Eshkimge shekteý joq!» -dep, qazaq kóshiniń bolashaq taǵdyryn taǵy bir márte shegelep qoıdy. Bul kósh endi eshqashan toqtamaq emes jáne eshkim de toqtata almaq emes! Júıesin taýyp, júrektilikpen saýatty aıta bilsek, tabandylyqpen óz deńgeıinde úzdiksiz kótere alsaq, oryndy ótinishimizdiń jerde qalmaı, oryndalatynyna da kózderińiz ábden jetken shyǵar, Ardaqty Aǵaıyn!
Osy jerde bıliktiń bıik-bıik butaǵynda otyrǵan quzyrly oryn basshylaryna qolymyzdyń jetýine, ótinishimizdi tapsyrýǵa, júıeden shetten kelgen aǵaıynnyń eń kilteń máselelerin sheshýde «Nur Otan» partıasynyń, onyń Respýblıkalyq qoǵamdyq qabyldaý bólmesiniń óte-óte zor yqpaly bolǵanyn rızashylyqpen aıta ketý – buljymas paryz maǵan! Mine, bıyl «KÓSH KÓLİKTİ BOLSYN!»respýblıkalyq aksıasy aıasynda kóshi-qon máseleleri boıynsha azamattardy taqyryptyq qabyldaýdyń tujyrymdamasy jasaldy. Atalǵan aksıa bıylǵy sońǵy jarty jyldyǵynan bastap Respýblıka boıynsha, kezegi kelgende, ótip turatyn bolyp, «Nur Otan» partıasynyń josparyna kirdi. Al, aksıanyń tusaýy 2017 jylǵy 14 shildede kesildi.
Aýyt aqyn endigi jerde İshki ister mınıstiri Qalmuhanbet Qasymov aǵasyna alǵysyn aıtyp, qolyn qysady da, Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Tamara Dúısenovany betke alady.
Sebebi, búgingi tańda «...eki el arasynda kelisim joq!» degen keranaý ýájben shetelden kelgen zeınet jasyndaǵy ata-apalarymyzdyń ZEINETAQYSY nebary 11-12 myń teńgeniń kóleminde ǵana qalyp otyr. Kelip, memlekettik qyzmetke turǵan qandastarymyzdyń sheteldegi EŃBEK ÓTİLİ esepke alynbaı keledi...
Tamara Bosymbekqyzy da qazynaly elde týǵan qazaqtyń erkekke bergisiz isker qyzy. Alla qalasa, «Nur Otanym» men «Abai.kz»-tim aman bolsa, bul másele de óz sheshimin taýyp qalar degen zor úmittemiz.
Bárin aıt ta – birin aıt, búginnen bastap turaqty tirkeýge turýǵa kedergi joq, Zań túzeldi! Bul – «Halyqtyń kóshi-qony týraly» Zańǵa, ózimiz oılaǵandaı, túbegeıliózgeris engizildi degen sóz!!
Qandasym, taǵy bir márte qaıtalap aıtaıyn, endi sen de túzel!
Aýyt Muqıbek
18.09.2017
Astana
Abai.kz
