Shyńǵys jaqynda Shanhaıǵa baryp keldi. Ol únemi izdeniste júredi. Qytaıdyń ǵylym men tehnologıa shoǵyrlanǵan ortalyǵyna sapar shekken ol «oljaly» oraldy.
Ol - 3D prınterlermen aınalysady.
Iá qazirgi tańda 3D prınterler kóptegen salaǵa dendep enýde. Damyǵan elderde tutas bir úıdi zamatta salyp shyǵatyn 3D prınterler paıda bolǵanyn aqparat quraldarynan estip, oqyp júrmiz.
Taıaý bolashaqta Qazaqstan da 3D prınterlerdiń kómegimen úı salatyn bolady.
Janý máseleleri ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń jas ǵalymy Shyńǵys Daýylbaev sóı dedi bizge.
Jas ǵalym úı salatyn 3D prınter qurastyrý úshin Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń granttyq qarjylandyrýyna óziniń tyń jobasyn usynyp, 220 mln. teńge utyp alypty.
Endi bir-eki jyldyń kóleminde úı salatyn alyp 3D prınterdi kórip qalamyz.
[caption id="attachment_21393" align="aligncenter" width="590"]
Janý máselederi ınstıýty daıyndaǵan 3D prınter[/caption]
Qytaılardyń qupıasy: beton qalaı 15 mınýtta qatady?
– Qazirgi tańda 3D prınter tehnologıasy qarqyndy damý ústinde. İrgemizdegi Qytaıda úı salýǵa baǵyttalǵan 3D prınterler paıda bolǵanyn estigen shyǵarsyzdar.
Ony óz kózimmen kórý úshin Shanhaıǵa baryp, jumysymen tanystym. Jalpy, ǵylymı-tehnologıalyq úrdis damyǵan qazirgi zamanda 3D prıntrler kóptep jasalynýda.
Qurylys salasynda 3D prınter jasaýda basty másele paıdalanylatyn betondy daıyndaý bolyp tabylady. Ádette úı qurylysyna qajetti 3D prınterge beton paıdalanatyny belgili. Alaıda oǵan qarapaıym beton jaramaıdy. Eger 3D prıntermen úı salýdy maqsat tutsańyz, 10-15 mınýttyń ishinde qatatyn beton qajet.
Qytaıdyń 3D prınterlerin tamashalaǵanda, ony qurastyrýshylar betonnyń quramy jaıynda syr ashpady. Qupıa kúıinde ustady. Osydan keıin bizder betondy zerttep, onyń jetildirý barysynda kóp eńbektendik.
İzdenistiń arqasynda bizder polımer tútkikshelerdi oılap taýyp, ony betonǵa qosyp, 3D prınterdiń jumys isteýine yńǵaıly beton aldyq, – deıdi Shyńǵys Daýylbaev.
Qazaqstanda jastar ǵylymmen aınalyspaıdy degen qasań qaǵıdany buzǵan Shyńǵystaı jastar elimizde barshylyq. Biraq olar óziniń jarnamasyn jasamaı-aq, ózderiniń jumystarymen aınalysýda.
[caption id="attachment_21394" align="aligncenter" width="648"]
Polımer tútikshe alatyn qurylǵy[/caption]
Shyńǵystyń 3D prınteri nesimen erekshe?
Shyńǵys bolashaq 3D prınterdiń aýmaǵy 6-6 metrdi quraıtynyn aıtty. Mundaı alyp prınter elimizde buryn-sońdy bolmaǵany anyq. Ol bizderge bolashaq prınterdiń shaǵyn úlgisin de kórsetti. Qajetti baǵdarlamalar ornatylǵan shaǵyn 3D prıntermen túrli músinder basyp shyǵarýǵa bolady eken.
Endi qazaqstandyq ǵalymdar oılap tapqan polımer tútikshelerdiń syryna toqtalsaq.
Óz kezeginde jas ǵalymnyń ustazy Erhan Álıev 2013 jyly polımerden tútikshe alý jobasy jaıynda Londonda ótken ǵylymı konfrensıada tanystyryp, baıandama jasaǵanda álem ǵalymdar, ǵajaıyp noý-haý, mańyzdy ınnovosıalyq joba dep joǵary baǵalapty.
Ádette úı salǵanda qurylysshylar temir armatýralardy qoldanyp irgetas pen qabyrǵanyń beriktigin qamtamasyz eteletini belgili. Bul baıaǵydan kele jatqan tehnologıa. Armatýrany kóldeneńinen jáne tiginen salyp, qabyrǵanyn beriktigin qamtamasyz etýge bolady.
Al óte berik, adam shashynan 20 ese jińishke polımer tútikshelerdi betonǵa aralastyrǵanda ol aıqysh-uıqysh baǵytta ornalasyp, irgetas pen úı qabyrǵasynyń beriktigin túrli baǵytta qamtamasyz etetin múmkindikke ıe eken. Bul óz kezeginde 3D prınetrlermen úı salýǵa keńinen jol ashyp otyr.
Made in Kazakhstan?
Áńgime barysynda Shyńǵystan ózderi oılap tapqan polımer tútiksheniń ózgesheligin aıtyp berýin ótindik:
– Bizdiń polımer tútikshe taza qazaqstandyq ónim dep aıtýǵa bolady. Iá, osyǵan uqsas polımer tútikshelerdi ózge elderdiń ǵalymdary da oılap tapqan. Biraq olardyń ónimderiniń baǵasy óte qymbat.
Biz osyǵan deıin kúnine 10 gram ǵana polımer tútikshe alýshy edik. Qazirgi tańda qurylǵymyzdy jetildirip, kúnine 1 kelige deıin polımer tútikshe alatyn deńgeıge jetýge kúsh salýdamyz.
Bir tonna betonǵa 1 keli polımer tútikshe qossańyz, betonyń beriktik qabileti birneshe esege artyp shyǵa keledi. Bizdiń polımer tútikshelerimiz baǵa turǵysynan da básekege qabiletti, – dep túsindirip berdi.
Qazir álem ǵalymdary Shyńǵystyń jumysyna asa qyzyǵýshylyq tantýda.
Ol aldaǵy ýaqytta polımer tútiksheni alý isine baılanysty Malazıaǵa baryp, baıandama jasaýǵa daıyndalyp jatqanyn alǵa tartty.
Bolashaqta Shyńǵystyń 3D prınetrler paıda bolsa, elimizde úı salý isi aıtarlyqtaı arzandap, talaı jan az ýaqytta baspanaly bolatyny sózsiz. Sondyqtan tyńǵa túren salyp, kúni-túni eńbektenip júrgen jas ǵalymǵa tabys tileımiz.
Ázirlegen, Nurlan JUMAHAN
