Qazaqstanda qoǵam ishinde beıádep sóz aıtyp, adamdy qorlaǵandar úshin jaza kúsheıtildi. Endi aýyzsha ǵana emes, ınternettegi qorlaý da zańmen qaralady. Al mundaı áreketti kámeletke tolmaǵan jasóspirimder jasasa, jaýapkershilik ata-anasyna júkteledi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qorlaý - qylmystyq teris qylyq
QR Qylmystyq kodeksiniń 131-babyna sáıkes, adamnyń ar-namysyna til tıgizip, qorlaý - qylmystyq teris qylyq bolyp sanalady. Mundaı áreket aýyzsha, jazbasha nemese ınternet arqyly jasalsa da jaýapkershilik kózdelgen.
Buzaqylyq jasaǵandar úshin mynadaı jaza túrleri qarastyrylǵan:
- 100 AEK-ke deıin aıyppul (2025 jyly – 393 200 teńge);
- túzetý jumystary;
- nemese 120 saǵatqa deıin qoǵamdyq jumys.
Qoǵamdyq jerde boqtaý - usaq buzaqylyq
Eger adam qoǵamdyq orynda beıádep sóz aıtsa, bul QR Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 434-babyna sáıkes usaq buzaqylyq bolyp esepteledi:
- 20 AEK aıyppul (2025 jyly – 78 640 teńge);
- nemese 5–15 táýlikke deıin ákimshilik qamaý;
- jyl ishinde qaıta jasalsa - 30 táýlikke deıin qamalýy múmkin.
Kámeletke tolmaǵandar men ata-ananyń jaýapkershiligi
Jasóspirimderdiń mundaı áreketteri úshin jaýapkershilik olardyń jasyna baılanysty bólinedi:
- 14–16 jas aralyǵynda - ata-anasyna 7 AEK (27 524 teńge) aıyppul salynady (QR ÁQBtK 435-bap);
- 16–18 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimniń ózine jaza belgilenedi. Eger tabysy bolmasa - aıyppuldy ata-anasy tóleıdi (10 AEK-ke deıin - 39 320 teńge, QR ÁQBtK 66-bap);
- 12 jasqa deıingi balalar úshin - ata-anasy tárbıesi úshin jaýap beredi. Bul jaǵdaıda aıyppul 10–15 AEK (39 320 – 58 980 teńge, QR ÁQBtK 127-bap).
Internettegi qorlaý men boqtyq - qatań baqylaýda
Áleýmettik jeliler men messendjerlerdegi qorlaý men býllıng te eskerýsiz qalmaıdy. Internet arqyly adamnyń ar-namysyna til tıgizgenderge 200 AEK-ke deıin aıyppul salynýy múmkin (2025 jyly - 786 400 teńge).
Polısıa árbir jaǵdaıdy jeke qaraıdy. Kýágerlerdiń málimdemeleri, beıne jáne aýdıojazbalar, saraptama qorytyndylary - bári dálel retinde qabyldanady.
Endi kóshede beıádep sóz aıtqan bir adamnyń áreketi búkil otbasy úshin aıyppulmen aıaqtalýy múmkin. Zańda kórsetilgendeı, qoǵamdaǵy ádepsizdikke kóz jumý bolmaıdy.
