Premer-mınıstr Oljas Bektenov Soltústik Qazaqstan oblysyna jumys sapary barysynda sý tasqyny kezeńine daıyndyq máseleleri boıynsha respýblıkalyq keńes ótkizdi. Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Erlan Nysanbaev, sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov, tótenshe jaǵdaılar mınıstri Shyńǵys Árinov, sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi vıse-mınıstri Málik Oljabekov jáne birqatar oblys ákimderi qabyldanyp jatqan sharalar týraly baıandady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
«Qazgıdromet» RMK-nyń aldyn ala gıdrologıalyq boljamyna sáıkes aqpan aıynda aýa raıy jyly bolady, jaýyn-shashyn men temperatýranyń ózgerýi kútilýde, sonyń saldarynan muz qatýy múmkin. Naýryzda aýa raıynyń jylyný jáne jaýyn-shashynnyń kóp bolýy sý tasqyny qaýpin arttyrady. Ekologıa jáne sý resýrstary mınıstrliginiń derekteri boıynsha ylǵaldylyq kórsetkishteri Soltústik Qazaqstan, Aqmola, Pavlodar, Qaraǵandy, Shyǵys Qazaqstan oblystarynda, Ulytaý, Abaı, Jetisý, Aqtóbe, Atyraý, Mańǵystaý oblystarynyń batys bólikterinde jáne Almaty, Túrkistan, Jambyl oblystarynyń taý bókterindegi aýdandarynda norma sheginen joǵary ekeni baıqalady. Sonymen qatar birqatar óńirde topyraqtyń qatý tereńdigi ótken jylmen salystyrǵanda tómen.
Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Eran Nysanbaev bıyldan bastap bastap sý tasqyny kezeńine arnalǵan jalpylanǵan gıdrologıalyq boljamǵa qosa, ár aımaq boıynsha egjeı-tegjeıli aqparat pen keńester jeke-jeke berilip jatqanyn baıandady. Olar qaýipti aımaqtarda ornalasqan naqty eldi mekenderdi kórsete otyryp, sýdyń eń joǵary deńgeıi men shyǵynyn, gıdrologıalyq beketterdegi aǵynnyń kólemin jáne sý tasqyny bastalýynyń boljamdy kúnderin kórsetedi. Sondaı-aq meteostansalar derekteri negizinde gıdrologıalyq baqylaýmen qamtylmaǵan aýmaqtardaǵy erigen sýdyń kútiletin kólemi týraly aqparat beriledi.
Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi vıse-mınıstri Málik Oljabekov Tasqyn sý tasqynyn boljaýdyń jańa aqparattyq júıesi sıaqty sıfrlyq sheshimderdi engizý týraly habarlady. Ózenderdiń 128 ýchaskesindegi 142 gıdrobekette sý tasqynyn modeldeý júrgiziledi. Sonymen qatar sý qoımalarynan jiberiletin sý mólsheri boıynsha jedel málimet avtomattandyrylǵan jáne qaýip-qaterdi erterek eskertýge múmkindik beretin GloFAS jahandyq sý tasqyny týraly eskertý júıesimen biriktirilgen.
Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov elimizdegi gıdrotehnıkalyq qurylystardyń daıyndyǵy týraly baıandady. Júrgizilgen zertteý jumystarynyń qorytyndysy boıynsha búginde 74 nysan qalpyna keltirildi, 46-sy jóndeý satysynda, 18-iniń jobalaý-smetalyq qujattamasy ázirlendi. Strategıalyq mańyzy bar ýchaskelerdi qosa alǵanda, 1 myń shaqyrymnan astam kanaldar, 153 myń shaqyrymnan astam ózen arnalary tazartylyp, 205 nysanda jóndeý jumystary júrgizildi. Ótken jyly kólemi 245 mln m3 bolatyn Aqtóbe sý qoımasyn rekonstrýksıalaý jumystary aıaqtaldy. Uzyndyǵy 312,4 shaqyrym 59 qorǵanys bógetin qalpyna keltirý aıaqtalý satysynda tur. Barlyq sý qoımalaryndaǵy jumys rejımi jiberiletin sý mólsheri boıynsha eseptelip jasaldy. Transshekaralyq yntymaqtastyq aıasynda turaqty sý paıdalanýdy qamtamasyz etý jáne sý tasqyny kezeńinde TJ aldyn alý úshin irgeles eldermen belsendi ózara is-qımyl júrgizilýde.
Tótenshe jaǵdaılar mınıstri Shyńǵys Árinovtiń málimetinshe, búginde sý tasqyny qaýpi bar aımaqta 1 223 eldi meken bar. Olardy qorǵaý úshin 576 shaqyrym topyraq úıindileri men qorǵanys bógetteri turǵyzyldy, 822 shaqyrym sý burý júıeleri, kanaldar men aryqtar jóndelip, salyndy. Avtomobıl jáne temir jol qatynastarynda 960 sý ótkizý qurylystary ornatyldy jáne aýystyryldy. 74 ózenniń qaýipti ýchaskelerinde 500 shaqyrymǵa jýyq aýmaqta túbin tereńdetý, jaǵalaýdy bekitý jáne arnalardy tazartý jumystary júrgizildi. Sonymen qatar barlyq óńirde tasqynnyń aldyn alý sharalary tolyq kólemde aıaqtalǵan joq. Bul Úkimet Apparaty men TJM birlesken tekserý barysynda anyqtaldy. Baqylaýdy TJ aldyn alý komıteti júzege asyrady, ol tıisti sharalardy, sonyń ishinde ákimderdiń ákimshilik jaýapkershiligin qabyldaıdy.
Premer-mınıstr Shardara sý qoımasynan sý jiberýdiń artýyna jáne Syrdarıa ózenindegi jartylaı muz qatýyna baılanysty qaýipti eskere otyryp, Qyzylorda oblysynda sý tasqyny kezeńiniń ótýine qatysty másele kóterdi. Sondaı-aq sý tasqyny qaýpi bar Atyraý jáne Qostanaı oblystaryna da nazar aýdaryldy. Atalǵan máseleler boıynsha óńir ákimderi tyńdaldy. Óz kezeginde Premer-mınıstrdiń orynbasary Qanat Bozymbaev pikir bildirdi.
"Qazir sý tasqyny kezeńine saqadaı-saımyz dep aıtýǵa áli erte. Osy kúnge deıin tıisti sheshimder qabyldanbaǵan birqatar másele bar. Bul ásirese sý basý qaýpi joǵary aımaqtarǵa qatysty. Qazir, eń aldymen, eldi mekenderdiń sý tasqynyna naqty daıyndyq deńgeıin tekserý kerek. Árbir eldi mekenge baryp, qalyptasqan jaǵdaıdy jan-jaqty saralap, tıisti sharalar qabyldaıtyn óńirlik komısıalar qurýdy tapsyramyn. Barlyq ákim tikeleı jaýap beredi. Sondyqtan jumysty jandandyryp, sý tasqynyna qarsy belgilengen sharalardy naqty iske asyrý qajet", — dep atap ótti Oljas Bektenov.
Keńes qorytyndysy boıynsha Premer-mınıstr:
Óńir ákimdikteri 1 naýryzǵa deıin sý tasqynynyń aldyn alý jáne joıý úshin barlyq qajetti resýrstardy daıyndasyn. Eldi mekenderden qardy erterek shyǵarý qajet. Sý burý arnalary men aryqtardy daıyndaý, nóser kárizderin tazartý kerek. Sý tasqyny qaýpi bar eldi mekender topyraq úıindilerimen jáne arnaıy qorǵanys bógetterimen bekitilýi tıis. Azyq-túlik, janar-jaǵarmaı, dári-dármek jáne azamattardyń tynys-tirshiligine qajetti quraldar qorlaryn daıyndaý, qajet bolǵan jaǵdaıda ózenderde aldyn ala jarylys jumystaryn júrgizý tapsyryldy.
Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi boljamdy derekterdi eskere otyryp, sý qoımalaryndaǵy sýdyń jınalý kólemin anyqtap, olarǵa turaqty baqylaýdy qamtamasyz etsin. Qajet bolǵan jaǵdaıda sýdy aldyn ala jáne qaýipsiz jiberý boıynsha sharalar qabyldaý qajet. Shekara mańyndaǵy memlekettermen birlese otyryp, transshekaralyq sý aıdyndarynda qaýipterdiń týyndaýy týraly málimettermen únemi ózara aqparat almasýdy uıymdastyrý kerek.
Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi TJM jáne basqa da memlekettik organdarmen birlesip, sý basýy yqtımal aımaqtarda sý tasqynyna qarsy jumystar júrgizý jónindegi is-qımyldardy aıqyndaý jáne boljaý úshin Tasqyn aqparattyq júıesiniń áleýetin paıdalansyn.
Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi azamattyq qorǵanys kúshteri men quraldarynyń jedel áreket etý daıyndyǵyn qamtamasyz etsin. İİM-men birlesip, qutqarý jasaqtaryn tartý, onyń ishinde áýe kemelerimen tasymaldaý algorıtmderin ázirleý, sý basý qaýpi tóngen jaǵdaıda azamattardy ýaqtyly evakýasıalaý máselelerin pysyqtaý qajet. Sondaı-aq adamdardy qaýipsiz aımaqqa jetkizýge arnalǵan evakýasıalyq pýnktter men tehnıkanyń daıyndyǵyn tekserý qajet.
Memlekettik organdar qoldanystaǵy zańnamany taldap, qajet bolǵan jaǵdaıda tıisti túzetýler engizýi tıis. Sonymen qatar ótken jylǵydaı sý tasqynyna qarsy is-sharalardy úılestirý jáne sý tasqyny saldaryn joıý boıynsha respýblıkalyq shtab qurý tapsyryldy.
Premer-mınıstr ákimder men vedomstvolarǵa sý tasqyny kezeńine daıyndyqty naýryz aıynyń basyna deıin aıaqtaýdy tapsyrdy.
