Q. Toqaev: «Bizdiń bolashaǵymyz kóptarapty ıntegrasıada»

Dalanews 17 qar. 2017 14:53 632

Senat tóraǵasy Qasym-Jomart Toqaev «Astana klýbynyń» Úlken Eýrazıanyń saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı transformasıalaný máselelerine arnalǵan otyrysyna qatysyp, jahandyq mańyzy bar máseleler jóninde óz oıyn bildirdi.
Q.Toqaev 13 qarashada «EO – Úlken  Eýrazıa: yntymaqtastyq pen damý vektorlary» sesıasy aıasynda sóz sóıledi. Bul jıynǵa Túrkıanyń burynǵy prezıdenti Abdýlla Gúl, Chehıanyń burynǵy prezıdenti Vaslav Klaýs jáne Slovenıanyń burynǵy prezıdenti Danılo Túrk qatysty.
Eýrazıadaǵy ıntegrasıalyq úderisterdiń damýynda Qytaıdyń «Bir beldeý, bir jol» bastamasy ózindik mańyzyn arttyryp otyr. Q.Toqaev eger bul jobaǵa Qazaqstan qatyspasa, bul uzaq merzimdi, jaqsy úılestirilgen strategıanyń nátıjeli júzege asýy neǵaıbyl. Qytaı josparlarynyń júzege asýy Eýrazıada ǵana emes, búkil dúnıe júzindegi saıası kúshter men ekonomıkalyq faktorlardyń araqatynasyn eleýli túrde ózgertýi múmkin.
Senat basshysy Eýrazıa Ekonomıkalyq Odaǵyn qurlyqtaǵy ıntegrasıalyq úderisterge tolyqtaı tartý qajettigin, oǵan saıası sebepter, atap aıtqanda sanksıalyq qarsylyqtar kedergi bolyp otyrǵanyn aıtty. Qazaqstan AQSH, Eýroodaq jáne Reseı ustanymdaryn jaqyndatýǵa yqpal ete alady: «Árıne, bul qıyn mindet. Biz ony ońaılatpaımyz. Ol maqsatqa qol jetkizý úshin kóptegen ýaqyt ketedi, biraq, ol máseleler sheshilmeıinshe, eń bolmasa, álemniń osy bóliginde erkin saýda týraly aıtý ońaı bolmaıdy».
14 qarashada pikirsaıys «Eýrazıadaǵy Geoekonomıka: usaqtalǵan mozaıka nemese jobalardyń ortaqtyǵy» sesıasy aıasynda jalǵasyn tapty. Qazaqstan Parlamenti joǵarǵy  Palatasynyń tóraǵasy óz sózinde kóptarapty, onyń ishinde áskerı-saıası sıpattaǵy alýan birlestikterdiń ózara is-qımylyna jan-jaqty toqtaldy.
Ol Qazaqstan jáne Ortalyq Azıadaǵy basqa elder bir kezderde Qurama Shtattar qarýly kúshteriniń Aýǵanstanǵa baǵyt alǵanyn qoldaǵanyn eske saldy. Senat Tóraǵasy bul sheshim sol aımaqtaǵy Talıban ekspansıasynyń jolyn kesýde oń ról atqarǵanyn basa aıtty.
Búginde Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Azıa qurlyǵyndaǵy qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń negizgi faktory bolyp tabylady. Bul aláns transformasıalanyp, is júzindegi ıadrolyq memleketter Úndistan men Pákistannyń qosylýy esebinen ulǵaıyp otyr. Q.Toqaev alýan túrli kún tártibi bar SHYU dinı ekstremızm, halyqaralyq terorızm jáne separatızmge qarsy birlesken kúreste ámbebap uıym retinde zor áleýetke ıe ekeni týraly óz oıyn jetkizip, bul uıymnyń aldaǵy jumystaryn odan ary jetildirý, zamana bederindegi kez kelgen syn-qaterge tótep berýdiń jolyn qarastyrý qajettigin jetkizdi.
«Biz QHR-dyń ekonomıkalyq turǵyda qatysýynan qaýiptenbeýimiz kerek, óıtkeni,  ol Ortalyq Azıa memleketteriniń múddelerinejaýap berip otyr», - dedi Qytaı tarapynan sekem alatyn ıdeıalar men oılardyń barlyǵyn joqqa shyǵarmaǵan Q. Toqaev. Tóraǵanyń pikirinshe, Eýrazıada Reseı de zor ról atqaratyn bolady, bul aýqymdy memleketti eshqashan tómendetýge bolmaıdy ári ol múmkin de emes. Qazaqstan týraly aıtqanda, bizdiń elimiz óziniń Reseı aldyndaǵy odaqtastyq mindettemelerinen esh aınymaıdy jáne barlyq saladaǵy ózara is-qımyldy jalǵastyra berýge nıetti.

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar