Paradokstar eline aınalyp bara jatyrmyz: kóktemde topan sý, jazda qýańshylyq - sarapshy

Saǵynysh Sardarova 12 sáý. 2024 15:30 3527

Kóktem bastala sala elimizdiń túkpir-túkpiri sý tasqyny apatymen betpe-bet keldi. Óńirlerde turǵyndar baspanasynan aırylyp, mal qyrylyp, orasan zor shyǵyn kelip jatyr.

"Shańyraq" respýblıkalyq birlestiginiń tóraǵasy Almasbek Sadyrbaı men Májilis depýtat Erlan Saıyrov osy jaıtqa qatysty pikir bildirdi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Almasbek Sadyrbaıdyń sózinshe, qazir sý tasqyny bolǵanymen, jazda qýańshylyq qaýpi tónip tur.

"Sý basyp jatyr. (Biraq - esk.) Qazgıdromet boljamyn berdi. Maýsymda qýańshylyq. Sý joq. Eki aıdan keıin qýańshylyq ne isteımiz?" - deıdi Almasbek Sadyrbaı "Qasqa jol" arnasyna bergen suhbatynda.

Bul pikirdi depýtat Erlan Saıyrov ta qýattady.

"Qazaqstan paradokstar eline aınalyp bara jatyr: qysta qatyp qalamyz, kóktemde topan sý basady, jazda qýańshylyq bolady. Erteń egin shyqpaı qalatyn bolsa, jaǵdaıymyz múshkil bolady.

...Izraıl degen el bar. Izraılde topyraqtan eshteńe ónbeıdi. Biraq dúnıe júzinde aýyl sharýashylyǵy boıynsha alty mıllıard dollar eksport (shyǵarady - esk.). Olar bir tamshy sýdy tórt ret paıdalanýdy úırengen", - dedi Májilis depýtaty Erlan Saıyrov. 

Almasbek Sadyrbaı sý tasqynynyń saldary aýyr bolatynyn eskertti.

"Úlken problema bar. Birinshiden, sý shaıyp ótkeni, muzben oıyp ótkeni jer erozıasyna ákeledi. Bizdiń jerdiń qunarly qabatyn astan-kesteńin shyǵarady. Ekinshi sol sýdyń saldarynan ólgen maldyń bári aýrý taratady. Sonymen qosa munaı qaldyǵyn, qoqys saqtaıtyn jerler bizdiń dalanyń bárin ýlandyryp jatyr. Ol týraly eshkim oılap jatqan joq. Soltústikte bıdaı tuqymdary shylqyp sýǵa batyp qaldy. Maldyń óligi jınalmaı jatyr. Ol týraly eshkim bilmeıdi", - dedi ol suhbatynda.

Aıta keteıik, buǵan deıin 1981-1995 jyldary Qazaqstannyń sý sharýashylyǵyn basqarǵan Narıman Qypshaqbaev eldegi osy tótenshe jaǵdaıǵa pikir bildirdi.

Sý salasynda uzaq jylǵy tájirıbesi bar maman dál osy tabıǵı resýrs memlekettiń basty kúshi ekenin aıtady.

"El bolamyn deseń jeriń men sýyńa ıe bol. Ie bol degen sóz - ony retteý, josparlaý, tıisti qurylystar salý, olardy kútý. Sý degen jaqsy qasıetimen elge qyzmet etýi kerek. Memlekettiń negizi - qaı memleket bolsyn, meniń túsinigimde, jer  men sý. Jeri men sýy joq memleket bolmaıdy.

30 jylda memlekettiń negizi munaı dedi. Munaı - taýsylatyn resýrs. Sý, jer - taýsylmaıtyn resýrs. Qazaqstannyń ekonomıkasynyń, áleýmettik jaǵdaıynyń durys bolmaýy osy eki resýrsqa nazar aýdarmaýda dep esepteımin. 30 jyl Sý mınıstrligin qurmaı, byltyr qyrkúıekte qurdy. Sóıtip sý sharýashylyǵy mynadaı jaǵdaıǵa ákeldi. Ne qurylystary jumys istemeıdi, barlyq sý mamany qańǵyryp ketti. Oblysqa, aýdanǵa barsań, "sý jaǵdaıy ne bolyp jatyr?" dep suraıtyn adam joq. Qaıda ketti? Osyny qurtqan - biz. Sý mınıstrligin joıdyq, oblystyq, aýdandyq sý sharýashylyǵyn joıdyq. Onyń ornyna Astananyń mańaıynda kerek emes kontorlardy quryp alyp otyrmyz. Qazirgi kezde osy tasqynmen kim aınalysyp jatyr? Mynaý sýdyń ıesi kim dep suraý kerek qoı. Jańadan kelgen mınıstr júgirip júr, áli bir jyl bolǵan joq kelgenine. Osyǵan deıin kim jaýap berdi? Nazarbaev bárin, mınıstrlikti japty, qurtty", - dedi ol Ara Media-ǵa suhbatynda.

Sondaı-aq, ol osy salada mamandar qańǵyryp ketkenin aıtty.

"Mınıstrlikti kúsheıtý kerek. Sý sharýashylyq mekemelerin oblystyq deńgeıde, aýdandyq deńgeıde kúsheıtýimiz kerek.

...Sý mamandary qańǵyryp ketti. Ony da birneshe jyl aıttym. Astanada otyryp egis egý, Astanadan otyryp egistikti sýarý degendi túsinbeımin. Bári aýylda, oblysta bolý kerek. Kanal sonda, sý sonda, jer sonda, sharýa qojalyqtary da sonda.

Sý mamany sonda bolý kerek. Astananyń mańaıynda sonyń bárin jınaqtaý degen aýrýǵa ushyrady. El aqyldasatyn mamandar tabylmaı jatyr", - dedi ol Assyltas TV-ǵa bergen suhbatynda.


Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar