– Uıǵyr aýdany. Qazaqstanda áli kúnge deıin osylaı atalatyn aýdan bar. Bul elimizde etnostyń atyn ıelenip otyrǵan jalǵyz aýdan. Qyzyq qoı, solaı emes pe? Basqa etnostardyń atyn ıelengen aýdan joq. «Orys» nemese «Ózbek» aýdany degendi estigen emespiz, mysaly. Menińshe, múmkindik bar kezde aýdannyń atyn tynysh ári beıbit túrde aýystyrý kerek, – deıdi Rýslan Túsipbekov.
Oqytýshy «ol ne úshin qajet?» degen suraqqa jaýap izdep kóripti. Onyń aıtýynsha, qazir Qytaıda «uıǵyr máselesiniń» aınalasyndaǵy jaǵdaı ýshyǵyp tur. Bul problema buryn da bolǵan.
– Qazirgi Qytaıdyń soltústik batysyndaǵy aýmaq Reseı men Qytaı arasyndaǵy janjalǵa ilik bolyp keldi, birneshe ret qoldan qolǵa ótti. Chýgýchak, Sankt-Peterbor jáne ózge kelisimder buǵan dálel. Ókinishke qaraı, ol jerdiń baıyrǵy turǵyndary (qazaqtar, uıǵyrlar, dúngender, qyrǵyzdar jáne t.b) árdaıym úlken saıasattyń qurbany boldy. Bul taqyryp jaıly kóp nárse aıtýǵa bolady. Alaıda bir nárseni túsiný kerek. Qazaqstan bul janjaldan aınalyp ótýi tıis. Al Qytaı bıligi men uıǵyrlar arasyndaǵy janjal ulǵaıa beredi, oǵan kúmánińiz bolmasyn, – dep atap ótti R.Túsipbekov.
Ustazdyń pikirinshe, bul jaǵdaıda Qazaqstannyń basty mindeti – Qytaıdaǵy qazaqtardy múmkindiginshe kóbirek kóshirip alý. Jáne ony tezdetý kerek.
Ol sondaı-aq qazaqtar men uıǵyrlardyń birligi jaıly jazý sánge aınalyp ketkenine alańdaýshylyq bildirdi.
– Árıne, onyń óz orny bolýy tıis, biraq kózge túsetindeı deńgeıde emes. Qytaıda qazaqtar men uıǵyrlar mundaı birlikti sezinbeıdi de – ekeýi eki túrli álem. Qytaıda bolǵanymda buǵan naqty kóz jetkizdim. Menińshe, birlik týraly jergilikti qazaqtardy jáne tutas Qazaqstandy daýǵa tartý úshin aıtady. Túsinińiz, radıkaldy uıǵyrlar óz maqsatyna jetý úshin barlyǵyna barady. Al olardyń basty maqsaty bireý ǵana – qalaı da Qytaıdan táýelsizdigin alý. Árıne, túrikterdiń birligi týraly sóz qulaqqa jaǵymdy estiledi. Biraq ony Qytaıdan myńdaǵan shaqyrym qashyqtyqta Bosfor jaǵalaýynda otyryp aıtý bir basqa da, Qazaqstanda, aıdahardyń tumsyǵynyń astynda otyryp aıtý múldem basqa. Onyń bizge keregi ne? – dep saýal tastady ustaz.
Rýslan Túsipbekov osy faktorlardyń barlyǵyn eskere kele, uıǵyrlarǵa qandaı da bir úmit syılamaý úshin aýdannyń atyn dereý aýystyrýdy usyndy.
– Eshkimge úmit syılaýdyń keregi joq, ózimiz tynysh ómir súrýdiń amalyn qarastyrýymyz kerek, ol úshin Qytaıdaǵy qazaqtardy kóshirip, shekarany bekemdep alý mańyzdy, yńǵaısyz ataýlarmen ózimizdiń de jáne qytaılyq joldastardyń da ashýyna tıýdiń keregi joq, – dep túıindedi oıyn ol.
