Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetov dári-dármek salasyndaǵy túıtkildi máselelerdi kóterdi,- dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Raýshan esimdi azamat. 42 jasta. Onyń ómiri baıaý sónip barady. Em joqtyǵynan emes, emge shıpa bolatyn dári Ulttyq dárilik formýlárda tirkelmegendikten, dári jeti jyldan beri jańartylmaǵan emdeý hattamasyna engizilmegendikten, tipti satyp alaıyn dese de, elde ruqsat etilgen tizimde joq. Onyń ómiri úshin kúresi - búrokratıamen kúres. Taǵy qanshama osyndaı Raýshan bizdiń kómegimizdi kútip otyr?" - dep ashyndy depýtat.
Onyń sózinshe, Smaıylov bastaǵan Joǵarǵy aýdıtorlyq palata júrgizgen esep - elimizdegi farmasıanyń shynaıy rentgeni.
"Rentgen nátıjesi jaı ǵana synyqtar men kóleńkelerdi kórsetip qoımaı, dereý sheshimdi, jedel emdeýdi talap etetin tereń, naǵyz qaterli isikterdi anyqtady", - dedi ol.
Aımaǵambetov úsh negizgi máseleni kórsetti:
- Dári-dármekke qoljetimdilik.
"Dári-dármekter dárihanalarda satylýy úshin olar eń aldymen "NasELS-te" saraptamadan, sosyn tirkeýden ótýi kerek. Aýdıt ne kórsetti? Normatıv boıynsha tirkeý merzimi – 210 kún. Alaıda bireýler úshin bul merzim zańsyz 1275 kúnge deıin sozylsa, al osy uıymnyń burynǵy qyzmetkerleri úshin óte jyldam, 25-aq kúnde aıaqtalyp, rásim ótkizildi. 154 ótinim boıynsha saraptama prosedýralaryn buzý derekteri anyqtaldy", - dedi ol.
- Farmakologıalyq baqylaýdy kúsheıtý boıynsha
"Zańǵa sáıkes "NasELS" dárilerdiń jaǵymsyz reaksıalary týraly habarlamalardy jınaqtap, taldap, sharalar qabyldaý úshin jiberýge mindetti. Biraq aýdıt kórsetkendeı, 28 "sary kartochkasy" bar dári boıynsha eshqandaı shara qabyldanbaǵan. Onyń ústine dárlerdiń keri áserleri týraly 137 aqparat túskenimen, tek 1 preparat keri qaıtarylǵan. Al jalpy farmasevtıkalyq baqylaýdan 77 mln farmasevtıkalyq ónim tys qalǵan. Buǵan qosa, dárilerdi óndirý úshin ákelinetin sýbstansıalar baqylanbaıdy eken. Kim, ne ákelip jatyr? Olar quıýǵa daıyn dáriler me, sýbstansıa ma? Olar qanshalyq qaýipsiz? Bilmeımiz", - dedi Aımaǵambetov.
- Eskirgen emdeý hattamalary boıynsha.
"Ár azamatty emdegende dárigerler arnaıy emdeý hattamasynda kórsetilgen dárilerdi qoldanýǵa tıis. Al emdeý hattamalar bolsa ýaqtyly jańartylmaıdy. Ózderińiz qarańyzdar: klınıkalyq hattamalardyń shamamen 70%-y (1133-tiń 785-i) 5 jyldan 12 jylǵa deıin qaıta qaralmaǵan. 10 jyl emes, qazir 1 jyl ishinde jańa dáriler paıda bolady. Osyǵan baılanysty qazaqstandyqtar jańa ádistermen em ala almaı júr dep aıtýǵa bolady. Hattamalardy bekitý prosesiniń ózi de kúrdeli", - dedi ol.
Depýtattyń aıtýynsha, tirkeý merzimi ótken jáne tıimdiligi tómen 409 preparat 3 jyl boıy formýlárdan alynbaǵan, tıimsiz dep tanylǵan 5 preparat 29 aýrýdy emdeý hattamalarynan shyǵarylmaǵan. Al qajet delingen 96 tıimdi preparat kersinshe formýlárǵa engizilmegen.
"Mundaı aqylǵa syımaıtyn jaǵdaıdyń sebebi – Mınıstrliktiń buıryqtaryndaǵy qarama-qaıshylyqtar. Preparattar tipti orıgınaldarynan da birneshe ese joǵary baǵamen satyp alynǵan. Dárilerge qosylǵan ústeme baǵa zaýyttaǵy baǵadan 172%-ǵa deıin kóp, al Eýropada jáne álemde 30%-dan aspaıdy. Bir preparattyń ártúrli dárihanalardaǵy baǵasy 3-5 esege deıin ózgeredi. Túpnusqanyń baǵasy 344 teńge bolsa, otandyq taýar óndirýshiniń (OTÓ) baǵasy 1273 teńge. Bul 4 esege deıin qymbat. ...Parasetamoldyń zaýyttaǵy baǵasy 59 teńge, Qyrǵyzstanda 90, al bizde 144 teńgege satylyp jatyr. Salystyryńyzdar. Teraflúge elde belgilegen shekti baǵa 3,3 myń teńge, al zaýyttyq baǵasy 1,5 myń teńge. Reseıde ol 2,2 myń, Qyrǵyzstanda 2,5 myń teńge turady. Tipti sumdyq jaǵdaı, dárihanalarda búdjet esebinen satyp alynǵan dáriler anyqtaldy", - dedi ol.
Depýtat bir preparattar qoımalarda shirip, esepten shyǵarylyp jatqanda, keıbir ómirlik mańyzy bar dáriler qoljetimsiz ekenin, 45 myń pasıent dárisiz qalǵanyn, al shyǵyn kólemi 3,7 mlrd teńgeden asatynyn málimdedi.
"Otandyq óndirýshilerdi qoldaýǵa úlken aqsha jumsalady: mıllıardtaǵan sýbsıdıalar, jeńildikpen nesıe berý, kedendik preferensıalar, salyqtan bosatý. Oǵan qosa – uzaq merzimdik tutyný týraly sharttar. Osyndaı qoldaý kórsete otyryp, biz qandaı paıda kórip otyrmyz? Kóbine jańa preparatty óndirýdiń ornyna jaı ǵana ádemi bótelkelerge quıylǵan, shetelden ákelingen dáriler emes pe? Oǵan qosa bul ónimderdiń otandyq ekonomıka úlesi de az, qaǵaz da, shyny da kóbine syrttan keledi degen aqparat bar. Sonda mıllıardtardtaǵan sýbsıdıalar men qoldaýymyz jasandy, ıllúzıalyq óndiriske ketip jatqan joq pa?" - degen saýal joldady ol.
Ol elde dári-dármek shyǵarylmaı otyrǵanyn da synady.
"Keıingi ýaqytta "QazVaktan" basqa eshteńe shyqqan joq deýge bolady. Klınıkalyq zertteýler óte az. Sońǵy 10 jylda tek 2 preparat shyǵarylǵan, olardyń biri - "Iod jáne kalıı ıodıdi". Buny ázirleýge 4,6 mlrd teńge jumsalǵan, biraq ol tipti formýlárǵa da engizilmegen, ıaǵnı qoldanylmaıdy", - dedi depýtat.
