Partıalyq baqylaý komıtetiniń múshesi Ánýar İlıasova atap ótkendeı, jelilerdiń tozýyna baılanysty sýdyń aǵyp ketýinen kelgen shyǵyn jylyna 16 mlrd teńgege jýyqtaǵan. Partıalyqtar júrgizgen taldaý qorytyndysy boıynsha qalalyq jerlerdegi tozyǵy jetken barlyq sý qubyrlar jelisin aýystyrý úshin 20 jyl, al káriz jelilerin aýystyrýǵa – 40 jyl qajet ekeni anyqtaldy.
Partıalyqtardyń pikirinshe, osyndaı ahýaldyń qalyptasýyna tek josyqsyz merdigerler ǵana emes, sheneýnikter de kináli. Mysaly, Túrkistan oblysy Saryaǵash aýdany Jibek Joly aýylynda gaz taratý stansıasy 2012 jyly 220 mln teńgeden astam qarajatqa salynǵan. Nysandy qabyldaý týraly memlekettik aktige qol qoıylǵan. Bir jyl ótken soń gaz ınspeksıasy kóptegen jónsizdikterdi anyqtaǵan, alaıda aýdandyq sheneýnikter, jumsartyp aıtqanda, buǵan qatysty kesh qımyldap otyr.
– Qurylys bólimi tek 7 jyl ótkennen keıin, ıaǵnı 2020 jylǵy aqpanda ǵana merdigerge jónsizdikterdi joıý jóninde hat joldaǵan, al ol bolsa, bankrotqa ushyraǵan. Osynaý búdjet qarjysynyń barlyǵy qumǵa quıǵan sýdaı aǵyp ketken, al gaz taratý stansıasy paıdalanýǵa berýge jaramsyz dep tanylǵan. Bul – memlekettik qyzmetshilerdiń áreketsizdigi jáne búdjet qarajatyn ysyrap etý, – dedi Ánýar İlıasov.
Nurotandyqtardyń pikirinshe, taǵy bir ózekti máseleniń biri – kóp páterli turǵyn úı keshenderin jańa basqarý formasyna kóshirý máselesi. Elimizdegi turǵyn úılerdiń barlyǵy 2021 jyldyń 7 qańtaryna deıin Páter ıeleri kooperatıvteriniń (PIK) ornyna Múlik ıeleriniń birlestigin (MIB) nemese jaı seriktestik qurýǵa tıis bolatyn. Alaıda Partıalyq baqylaý komıteti bul baǵyttaǵy jumystar shyn máninde júrgizilmeı otyr dep sanaıdy.
– Tek elordanyń ózinde 3 myńdaı turǵyn úı kesheni bolsa, qazirgi ýaqytta nebári 260 MIB qana qurylǵan. Eger elordanyń ózinde osylaı júrse, óńirler týraly ne aıtýǵa bolady? Munyń sebebi zańnamanyń jetilmegendiginde bolyp otyr. PIK-ter qarsylyq tanytyp, qujattardy, úı-jaılardy bermeıdi, al buǵan jaýapkershilik sharalary kózdelmegen. Turǵyn úı basqarmasy bul rette kómek bere almaıdy, PIK-ti de jazalaı almaıdy, tek keńes qana bere alady, – dedi Ánýar İlıasov.
Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy salasyndaǵy qordalanǵan máselelerdi sheshý úshin nurotandyqtar ıesiz jelilerdi paıdalanýshy uıymdardyń menshigine óteýsiz berý múmkindigin qarastyrýdy usyndy. Elektr qýaty men jylý tarıfteriniń budan ary ósýine jol bermeý úshin Halyqaralyq qarjy ınstıtýttarynyń qarajatyn tartyp, tozǵan jabdyqtardy aýystyrýǵa jáne jańǵyrtýǵa arnalǵan shyǵyndy sýbsıdıalaý tetigi arqyly «Nurly jer» baǵdarlamasyn paıdalaný usynylady.
Munda jobany 50%-ke deıin qarjylandyrý respýblıkalyq búdjetten bolýy múmkin. Usynylǵan tetik tarıfke aýyrtpalyqty azaıtyp, osy arqyly áleýmettik táýekelderdi eskerýge jáne retteýge múmkindik beredi.
Talqylaý qorytyndysy boıynsha partıalyqtar óńirlerdegi turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqtyń eń problemaly nysandaryna partıalyq baqylaý komısıasynyń naqty músheleri men máslıhattardaǵy «Nur Otan» partıasynyń depýtattaryn bekitýdi usyndy.
Sonymen qatar, endi óńirlik komısıalar memlekettik organdardyń, merdigerlik jáne paıdalanýshy kompanıalardyń ókilderin, sondaı-aq jergilikti turǵyndardy shaqyra otyryp, osyndaı máselelerdi kem degende toqsan saıyn bir ret talqylaıtyn bolady.
Partıanyń baspasóz qyzmetiniń aqparaty boıynsha, áreketsizdigi jáne tıisti partıalyq baqylaý jasamaǵany úshin Pavlodar qalasy ákiminiń orynbasary Darhan Sahanovqa, Saryaǵash aýdanynyń ákimi Muhıt Otarshıevke, birqatar oblystyń Energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshylary Rýslan Turǵambaevqa (Túrkistan oblysy), Ulantaı Úsenovke (Qaraǵandy oblysy), Ádilbek Áýbákirovke (Soltústik Qazaqstan oblysy) sógis jarıalandy. Sondaı-aq, Batys Qazaqstan oblysynyń Energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshysy Asqar Ǵabıdýllınge partıalyq eskertý jasaldy.
