Jerdegi qalyptasqan zańdylyq boıynsha sý bolǵan jerde tirshilik paıda bolatyny belgili. Ǵalymdar Marstyń betindegi úlken qazan shuńqyrlardy zertteı kele, kezinde Qyzyl ǵalamsharda sýdyń mol qory bolǵan degen baılam jasaǵanyna biraz jyldyń júzi bolǵan-dy.
Uzaq zerttep-zerdeleýdiń nátıjesinde ǵalymdar Qyzyl ǵalamshardaǵy Gellas basseıinder massıviniń soltústik-shyǵys jaǵynynan tirshilik nyshanyn tabýǵa bolatynyn jaıyndaǵy joramaldarmen bólisti. Olardyń Marstaǵy 33 kóldiń ornyn zerttegen ǵylymı maqalalaryn Astrobiology ǵylymı jýrnalynan oqýǵa bolady.
Zertteý jumystarymen SETI ınstıtýty men Eıms ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń ǵalymdary aınalysqanyn aıta ketýimiz kerek. Olar tirshilik izderi tabylyp qalýy múmkin degen ondaǵan qazan shuńqyrdy belgilep qoıdy. Eger ǵalymdardyń boljamy anyqtalsa, tek Jerde ǵana tirshilik bar degen paıym ózgeriske ushyraýy múmkin.
[caption id="attachment_39602" align="aligncenter" width="1200"]
Gellas massıviniń zerttelgen qartasy. Kókshil aýmaqtar burynǵy kólderdiń oryny, al qoshqyl kók syzyqtar jazyq aýmaqtaǵy kanaldardyń sulbasy.[/caption]
Ǵalymdar zertteý barysynda aımaqqa gıdrogeografıalyq saraptama júrgizip, árbir nysandy tereń zerttep, kólge quıatyn ózender men aryqtardyń sulbasyn dál tabýǵa kúsh salǵan. Osyndaı yjdahatty izdenistiń arqasynda tirshilik kózi saqtalýy múmkin degen 33 aýmaq bilgilenipti. Jańa zertteý Marstyń geologıalyq ereksheliginiń qupıasyn ashyp qana qoımaıdy, sonynmen qatar Qyzyl ǵalamsharda kezinde tirshilik bolyp, bolmaǵanyna qatysty naqty jaýap tabýǵa yqpal etedi.
Mamandar búginde qurǵap qalǵan Marstaǵy kólderdiń tabandarynan bıologıalyq málimetter tabylatynan úmitti otyr. Sondyqtan olar Qyzyl ǵalamsharǵa zertteý qurylǵylaryn qondyrǵanda atalǵan aýmaqqa qondyryp, Marsta tirshilik bolyp, bolmaǵanyna zertteý qajet ekenin alǵa tartyp otyr.
