Qazirgi ýaqytta Ortalyq Azıa aımaǵynyń ekonomıkalyq júıesi damýdyń jańa deńgeıine kóterilýde. 2022 jyldyń sońynda IýNKTAD tikeleı sheteldik ınvestısıalardyń jahandyq tómendeýin 12%-ǵa tirkegen esebin jarıalady.
Bul rette Ortalyq Azıaǵa taza TSHI aǵyny 39%-ǵa ósip, 10 mlrd dollardy qurady, onyń 61%-y Qazaqstannan kelgen. Bul bizdiń óńirge óndiris oryndaryn ashýǵa ınvestorlardyń nazaryn aýdaryp kele jatqanyn ańǵartady.
KGIR paneldik sesıalarynda óńirlik damý prızmasy arqyly 4 negizgi taqyryp talqylanady: ozyq tehnologıalarǵa ınvestısıa, óńirlik klasterlerdi damytý, kólik-logıstıkalyq áleýet jáne azyq-túlik qaýipsizdigi.
Aımaqtyq klasterler ekonomıkalyq ósýdi yntalandyrýdyń mańyzdy quraldarynyń biri bolyp tabylady. Olar ınovasıalyq óndiristerdi damytýǵa jáne aımaqtardyń turaqtylyǵyn nyǵaıtýǵa úles qosýda.
Álemdik ekonomıkalardyń jartysynan kóbi qazirdiń ózinde klasterlik tásildi engizip, JİÓ-niń aıtarlyqtaı ósýine qol jetkizdi. Qazaqstan úshin joǵary óńdelgen ónimge baǵyttalǵan klasterlerdi qurý jáne óz resýrstaryn barynsha paıdalaný ekonomıkalyq ózin-ózi qamtamasyz etýdi jáne ekonomıkalyq áralýandylyqty qamtamasyz ete alady.
Sonymen qatar, sý tapshylyǵy, klımattyń ózgerýi jáne metal tutynýdyń artýy sıaqty mańyzdy jahandyq problemalar talqylanady. Jahandyq jylyný qurǵaqshylyqtyń ósýine ákelýi múmkin, bul aımaqtardyń ekonomıkalyq turaqtylyǵyna qaýip tóndiredi. Osyǵan baılanysty aldyńǵy qatarly tehnologıalar men ınovasıalarǵa ınvestısıalaý osy qıyndyqtarmen kúresýdiń negizgi sheshimi bola alady.
Paneldik talqylaýlarda kóteriletin taǵy bir qyzyqty taqyryp – Qazaqstannyń tranzıttik áleýeti. Shaqyrylǵan sarapshylar kólik logıstıkasynyń ishki jalpy ónimdi ulǵaıtý úshin qandaı múmkindikter beretinin jáne Qazaqstannyń geografıalyq ornalasýyna baılanysty tranzıttik áleýeti zor ekenin eskersek, Qazaqstannyń qandaı qıyndyqtary bar ekenin talqylaıdy.
Degenmen, geosaıası ortadaǵy ózgerister men halyqaralyq saýdadaǵy transformasıalar sıaqty qıyndyqtar bar jáne Qazaqstan osy ýaqytty aǵymdaǵy jaǵdaıdy tıimdi paıdalaný úshin paıdalanýy kerek.
