Ekolog, elimizdegi jel energıasynyń potensıalyn zerdeleýmen aınalysatyn sarapshy Álbına Ássenovanyń aıtýynsha, Qazaqstannyń ekologıalyq taza energıa kózderine kóshetin barlyq múmkindigi bar.
"Elimizde jel qýatyn molynan paıdalanýǵa bolatyn 42 oryndy anyqtadyq. Bul jerlerde jyl ony eki aı jel soǵyp turady, onyń jyldamdyǵy da qýat óndirýge jetkilikti. Jel energıasyn óndirýge elimizdiń ońtústik óńirleri qolaıly. Ońtústik óńirlerdiń qýat kózinen tapshylyq kórip otyrǵany da jasyryn emes. Jel elektrstansıalaryn Jońǵar Alataýy, Saryjazda, Júzimdikte jáne Tarazda kóptep ornalastyrýǵa bolar edi.
Qalypty jer deńgeıinen 50 metr bıiktikte turǵan taýly-qyratty óńirlerde jel energıasynan molynan óndiretin múmkindik bar", – deıdi ol.
Sarapshynyń atap ótkenindeı, kópshilik jel stansylaryn kez-kelgen jerde ornalastyrýǵa bolaryna senimdi. Negizinde, onyń ekologıalyq aspektilerinen bólek, ekonomıkalyq tıimdiligine de nazar aýdarý qajet.
40 mlrd tonna kómir qory jáne barlanǵan 40 mlrd barel munaı qory bar Qazaqstannyń "jasyl ekonomıkaǵa" kóshýi aıtarlyqtaı ýaqyt alatyn proses. Eldiń jaǵdaıy túzelip, turmysy ońalǵan saıyn elektr qýatyna da suranys ta artady.
Sarapshynyń málimetinshe 2030 jylǵa qaraı Qazaqstandaǵy energıa suranysy 180 TVt-ǵa jetýi múmkin múmkin. Elimizdegi elektr energıasynyń 85 paıyzyn soltústik óńirlerdegi (Pavlodar men Qaraǵandy) óndiristik keshender óndiredi.
"Pavlodar men Qaraǵandydaǵy kómir elektrostansıalary qorshaǵan ortany ýlap, tabıǵat ananyń tynysyn taryltýda. Qazaqstannyń jańartylatyn energıa kózderin kóshetin múmkindigi mol. Elimizdegi jeldiń ortasha jyldamdyǵy sekýndyna 6 metrdi quraıdy, bul qýat óndirýge jetkilikti mólsher.
Úkimet jeldiń potensıalyn paıdalaný keregin endi-endi túsine bastady. Sodan bolar sońǵy jyldary "jasyl ekonomıkanyń" úlesi ósip keledi. 2018 jyly Qazaqstandaǵy jel stansylary saǵatyna 300 Mvt qýat óndirgen, bul 2013 jylǵy kórsetkishten 100 ese kóp.
Dese de, Qazaqstannyń energetıkalyq balansyndaǵy jańartylatyn energıanyń úlesi mardymsyz, 1 paıyzǵa da jetpeıdi. Jeldiń áleýetin tolyq paıdalana almaı otyrmyz.
Jyl saıyn elimizdiń kómir stansylary qorshaǵan ortaǵa 275 mln tonna zıandy qaldyqtar bóledi.
Jel - Qazaqstandy energetıka salasyndaǵy daǵdarystan qutqaratyn qýat kózi.
Mundaı stansylardy jerden 50 nemese 100 metrde bıiktiktegi taýly jerlerde ornalastyrý qajet. Jeldiń jyldamdyǵy sekýndyna 6-7 metrge jetetin aımaqtar elimizde kóptep kezdesedi. Sonyń biri – Jońǵar Alataýy. Munda jeldiń jyldamdyǵy sekýndyna 25 metrge deıin jetedi. Bul ólkede kúz ben qys kezinde jeldiń jyldamdyǵy joıqyn bolady", – deıdi Álbına Ássenova.
Onyń pikirinshe, budan bólek Qordaı, Saryjaz, Taraz, Jarkent, Júzimdik, Shilik jáne Jambyl oblysyndaǵy Aqbaqaı aýylyna jel stansylaryn kóptep ornalastyrýǵa bolady.
"Jońǵar Alataýyna jel stansylaryn ornatar bolsaq saǵatyna 4400 Kvt elektr qýatyn óndirer edik. Tutastaı alǵanda Jońǵar Alataýynyń potensıaly jylyna 280 GVt-ny quraıdy", – deıdi ol.
