Ystambulda ál-Farabı úıi ashyldy

Dalanews 06 tam. 2019 05:40 615

Memlekettik «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy men Elbasy N.Á. Nazarbaevtyń «Uly dalanyń jeti qyry» maqalasyndaǵy negizgi maqsat-mindetterdi júzege asyrý maqsatynda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Túrkıada Ál-Farabı mýzeı-úıin ashty.

Jobany QazUÝ Ystambul qalalyq ákimdigimen birlese otyryp, Túrki Keńesi, TÚRKSOI jáne Túrkıadaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Elshiliginiń qoldaýymen júzege asyrdy.



İs-sharanyń saltanatty ashylýyna Stambýl qalasy ákiminiń orynbasary Shengúl Arslan, TÚRKSOI Bas hatshysy Dúısen Qaseıinov, QazUÝ rektory Ǵalym Mutanov, Stambýl ýnıversıtetiniń rektory Mahmud Ak, Túrkıanyń QR Elshiliginiń jáne Stambýl qalasyndaǵy QR Bas Konsýldyǵynyń ókilderi, Eýropadaǵy qazaq dıasporasy, BAQ jáne qoǵam ókilderi qatysty.

Ál-Farabıdiń etnografıalyq murajaı-úıiniń ashylýy 2020 jyly IýNESKO qoldaýymen keń kólemde halyqaralyq deńgeıde atalyp ótiletin Ál-Farabıdiń 1150 jyldyǵyna arnalyp otyr.


Ál-Farabı mýzeı-úıi - álemniń týrısik ortalyqtarynyń biri - Ystambul shaharynyń dál ortasyndaǵy Túrki Álemi etnografıalyq murajaı-kesheninde ornalasqan.



Mýzeı-úı birneshe bólimnen turady, munda Arıstotelden keıin adamzattyń Ekinshi ustazy atanǵan uly túrki oıshyly Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń ómirinen alynǵan derekter men qundy tarıhı málimetter berilgen. Sonymen qatar, músindik kompozısıalar, tarıhı jádigerler, ǵalymnyń eńbekteri jáne adamzat iliminiń birneshe salasyna orasan zor úles qosqan oıshyl týraly materıaldar kórinis tapqan.

Ál-Farabıdiń murasy: matematıka, fılologıa, hımıa, bıologıa, astronomıa, fılosofıa, medısına, logıka, áleýmettaný, saıasattaný, quqyqtaný, ádep syndy ǵylymnyń barlyq derlik salalaryn qamtıdy.


Onyń ǵylymdy júıelep jikteýi álemdik ǵylymı oıdyń odan ary damýyna óz áserin tıgizdi. Ál-Farabıdiń shyǵarmashylyq qyzmeti ortaǵasyrlyq arab-musylman mádenıetiniń renesansyna sáıkes kelip, onyń eńbekteri Batys pen Shyǵysty baılanystyratyn rýhanı kópirge aınaldy.

Qazirgi ýaqytta órkenıetter qaqtyǵysy shıelenisip, álemde destrýktıvti baǵyttaǵy uıymdar áreketteri adamzat órkenıetiniń damýyna keri áserin tıgizýde. Tehnologıanyń qarqyndap damyp, mádenı-rýhanı qundylyqtardyń álsirep, jutańdaný qaýpi bar jahandaný zamanynda Uly oıshyldyń dúnıetanymy, onyń órkenıet jónindegi tujyrymdary, áleýmettik-etıkalyq, saıası, fılosofıalyq, kózqarastary qoǵamymyz úshin óte ózekti bolyp otyr.



«Túrkıada Ál-Farabı úıiniń ashylýy, adamzat órkenıetinde baǵa jetpes ról atqarǵan Uly dalanyń Uly tulǵasynyń shyǵarmashylyq murasy arqyly túrki men qazaq mádenıeti jaýharlaryn álemge pash etýge arnalǵan iri tarıhı jasampaz joba retinde bolashaqqa qyzmet atqaratyn bolady», - dedi saltanatty sharada QazUÝ rektory Ǵalym Mutanov.

Mýzeı-úıimen jaqyn tanysý úshin kórermenderge arnaıy qyzyqty ekskýrsıalyq baǵdarlama ázirlenip, al, túrik oqýshylary úshin murajaı bazasynda arnaıy oqytý-tanymdyq kýrsy daıyndalǵan. Ál-Farabıdiń esimin ıelenip otyrǵan Qazaq ulttyq ýnıversıteti, onyń shyǵarmashylyq murasyn zerttep jarıalaýda, sonymen qatar, álemdik deńgeıde Qazaqstan mádenıeti men Uly Dalanyń jetistikterin nasıhattaýda belsendi jumys atqaryp keledi. Ál-Farabıdiń izgilik qoǵamy ıdeıasy negizinde QazUÝ ınovasıalyq-tehnologıalyq tuǵyrnamamen qatar rýhanı-adamgershilik qundylyqtarǵa negizdelgen «Ýnıversıtet 4.0» jańa býyn ýnıversıtetiniń modelin jasady.



Bul jobany QazUÝ rektory Ǵalym Mutanov Birikken Ulttar Uıymynyń (BUU) Nú-Iorktegi shtab-páterinde tanystyryp, osy uıymnyń qoldaýymen ony halyqaralyq deńgeıde júzege asyrý usynyldy. Qazaq Ulttyq ýnıversıteti «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda BUU Órkenıetter alánsymen birlesip «Qaıyrymdy qoǵam azamattaryn qalyptastyrý. Qazirgi zamanǵy ýnıversıtetterdiń mısıasy» atty halyqaralyq jobany júzege asyrýda.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Túrkıa, Iordanıa, Italıa, Qytaı, Mysyr, Bolgarıa jáne basqa elderdiń jetekshi ýnıversıtetterinde Ál-Farabıdiń ǵylymı-bilim berý ortalyqtaryn ashyp, tabysty jumys atqarýda, onda qazaq halqynyń mádenıeti men dástúri nasıhattalyp, qazaq tili oqytylýda.

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar