Májilis depýtaty Ermurat Bapı sońǵy kúnderi sý tasqynyna baılanysty áleýmettik jelilerde negizi joq jelsóz jeldeı esip júrgenin málimdedi. Onyń sózinshe, tabıǵı apatty paıdalanyp, dabylǵa qıqý qosyp ketkender de bar. Muny depýtat "jaý jaǵadan alǵanda, bóri etekten tartadynyń" kerin keltirip júr dep atady, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Iá, oryn alǵan apatty jaǵdaıdyń ýshyǵyp ketýine sebep bolǵan jergilikti bıliktiń qamsyzdyǵy men dármensizdigine qatysty syn aıtylýy kerek. Biraq syn – shyn bolýy tıis jáne ol syn bılik pen qoǵamdaǵy qatelikterdi túzeýge sep bolǵany jón. Ol syn qoǵamǵa lań salyp, iritki týdyrmaýy tıis.
Degenmen kóziqaraqty adamǵa bul aqparattyq órttiń bir pushpaǵyn "Eski Qazaqstannyń" ókilderi úrlep júrgeni baıqalady. Olardyń maqsaty aıqyn – eldegi ereýil jaǵdaıdy eselep, óshpendilikti órshitý jáne sol arqyly qoǵamda turaqsyzdyq týdyrý", - dedi ol.
Bapıdiń aıtýynsha, olar nátıjesinde "memlekettik organdar orasholaq, bılik berekesiz" degen qoǵamdyq pikir týdyryp, qazirgi memleket basshysynyń bedelin túsirip, halyqty jik-jikke bólýdi kózdese, ekinshi jaǵynan, 30 jylǵy áreketsizdikteri men jemqorlyǵy saldarynan ábden qordalanyp, búginde bolyp otyrǵan tabıǵı apattan ózderin arashalap alǵysy keledi.
"Jekelegen óńirlerdi topansýdyń basýy, ózenderdiń arnasyna syımaı tasýy – bir kúnniń, ne bir jyldyń kinaraty emes. Bul – kóktemgi sý tasqynyna bólingen qarajattyń 30 jyl boıy talan-tarajǵa túsýiniń, apattyń aldyn alýǵa jáne sý qoımalaryna arnalǵan bógetter men arnalardyń salynbaýynyń, ózender men aryqtar arnasynyń keńeıtilmeýiniń saldary. Tıisti gıdrogeologıalyq ǵylymdy qurtyp, sý sharýashylyǵy salasyn taratyp jiberýdiń zardaby. Qazirgi qoldanystaǵy sý qoımalary men bógetter ótken ǵasyrdyń 50-70 jyldary salynǵan.
Máselen, Tarbaǵataı men Zaısandaǵy men óz kózimmen kórip qaıtqan Qandysý jáne Úıdene sý qoımalary 1960 jyldan beri kúrdeli jóndeý kórmegen. Kendirlik ózenine sý qoımasyn salý jóninde 1990 jyly kóterilgen jergilikti bastamany qulaqqa qystyrǵan eski bılik joq. Mundaı kerenaý faktiler basqa aımaqtarda da oryn alǵanyn tasqyn basqan óńirlerge baryp qaıtqan depýtattar da aıtyp keldi", - dedi Ermurat Bapı.
Depýtattyń sózinshe, elde sońǵy 30 jylda bir de bir jańa sý qoımasy salynbaǵan. Al qazir sonyń zardabyn tartyp otyrmyz.
"Jemqorlyqty buıdasyz jiberip, halyqtyń qazynasy esebinen shylqyp baıyǵan eski júıeniń tasada otyrǵan jymysqy jemqorlary buǵan búgingi jańa býyndy kináli qylmaq oılary bar.
Endi mine, eldegi apatty jaǵdaıdy paıdalanyp, "eski Qazaqstannyń" ózeýregen ókilderi aqparattyq maıdannyń otyna maı quıa bastady.
"Shal, ket!" degen eski urandy jańǵyrtyp, "shal, kel, biz asyǵystyq jasappyz" degen dalbasany jalaýlatyp, eskini ańsaýdyń amalymen aǵaıyn arasyn arandatqysy keledi. Kimniń – kim ekenin, "eski" men "jańanyń" aıyrmasyn halyq jaqsy bilýi tıis.
"Eskiniń" esesin izdegender tık-tok jelisine salyp, áleýmettik jeliler men ýatsab segmentinde tarap jatqan "Toqaevtyń kezinde halyq kedeılenip ketti" degen tehnologıalyq propagandaǵa qarsy kóptegen derek keltirýge bolady. "Sezikti buryn sekiredi" degendeı, eski Qazaqstannyń keıbir ókilderi "mundaı aqparatqa bizdiń qatysymyz joq" dep, at tonyn ala qashyp, aqtalyp baǵýda", - dedi ol.
Ermurat Bapı qoǵamnyń "qulaǵyna altyn syrǵa" bolsyn dep biraz salystyrmaly mysal keltirgen.
"Tapsyryspen jasalǵan saıası ólimder qaı bıliktiń kezinde jasalyp edi? Altynbek Sársenbaev pen Zamanbek Nurqadilovtiń atylýyna deıin, "DAT" gazetiniń jýrnalıseri Ashat Sháripjanov pen Qurmanbekti kim óltirip ketti? Tanymal opozısıalyq jýrnalıser Núrı Mýftah pen Batyrhan Dárimbet joldyń shetinde jaıaý turyp, avtomobıl aptyna qalaı tap boldy? "Zakon ı pravosýdıe" gazetiniń jýrnalısi Oralǵaısha Omarshanova bir túnniń ishinde qalaı joǵalyp ketti, 2007 jyldan beri onyń óligi nege tabylmady?
Qoǵamdyq-saıası gazetter – "HHİ vek", "Epoha", "Sóz", "Trıbýna", "Respýblıka" jáne basqalary, táýelsiz "Maksımým" radıosy, "Maks" táýelsiz televızıasy kimniń bıligi kezinde jabyldy?! "Tań" telekompanıasynyń tolqyn taratý munarasy kimniń kezinde jaryldy?!
30 jyldyń ishinde «DAT» gazetin 11 ret kim japtyrdy?! Táýelsiz ınternet-saıttar «Navıgator» men «Navi.kz» qaı Qazaqstannyń kezinde qýdalaýǵa tap boldy? Táýelsiz BAQ-tardyń redaksıalaryna kimniń bıligi kezinde qaraqshylyq shabýyldar jasalyp, dúıe-múlki órteldi?
Orystar aıtpaqshy, «vse poznaetsá v sravnenıah», «Jańa Qazaqstannyń» kezinde osynyń bir de biri boldy ma? Árıne bolǵan joq, bolmaıdy dep senemiz!" - dedi ol.
Sonymen qatar, depýtat Eski Qazaqstan qandaı aılaǵa baryp otyrǵanyn aıtty.
"Onyń bir sebebi – halyqqa aıtary bar, abyroı-ataǵy bar qoǵam belsendilerin «eski Qazaqstan» óz baýyryna basa basyp, olardy «Jańa Qazaqstanǵa» qarsy aıdap salý úshin belgisiz bir qorlardyń atynan túsiniksiz granttar berýde. Jekelegen qoǵamdyq pikir lıderlerin satyp alýda. Al halyqtyń saıaı turǵyda saýatsyz ókilderi dalbasa dabyraǵa qıqý qosýǵa áýes.
Degenmen, qalaı desek te, revanshısik kúshterdiń degeni bolmaıdy. Óıtkeni qazaq árdaıym birlik pen berekeni birinshi orynǵa qoıady. Qıyn-qystaý sátte bar qazaq bir qazaq bolyp, bir týdyń astynan tabylady. Muny qazirgi jaǵdaı kórsetip otyr.
Sondyqtan el Úkimetine, Bas prokýratýraǵa aqparattyq keńistigimizge turaqty monıtorıń jasap, eldiń birligine syna qaǵatyn, arandatýshylyq sıpaty bar, zańǵa qaıshy, negizi joq feık aqparattardy taratýdyń aldyn alý sharalaryn qolǵa alýdy usynamyn", - dedi Bapı.
