Onyń aıtýynsha Kabýldan basqa qalalardyń barlyǵynda saıası jaǵdaı shıelenisip tur. Provınsıa ortalyqtarynyń birazy jáne basqa kishigirim qalalar túgel tálipterdiń qolyna ótken.
"Adamdar Aýǵanstanda zorǵa ómir súrip jatyr. Eger kez kelgen bir el «kelińder, baspana beremiz» dese el túgel ketýge daıyn", – deıdi ol.
Aýǵanstanda turatyn etnıkalyq qazaqtardyń birazy konsýldyqtan kómek surap, habar kútip otyr. Músilimbek soǵys qımyly kúsheıip, "Talıban" kúsh ala bastaǵan kezde keıbir qazaqtar Qazaqstanǵa ketip úlgergenin jetkizdi.
"Mysaly, meniń ata-anam qazir Túrkistanda turyp jatyr. Al eki aǵam Qundyzda. Qundyz qazir "Talıbannyń" baqylaýyna. Biraq ázirge olarǵa eshkim tıisken joq. Aǵalarymnyń Qundyzda da tirshiligi, mal-múlki bar.
Jerdi nemese maldy satý túgili tegin beremin deseń de almaıdy. Sebebi eshkim erteńiniń qalaı bolatynyn bilmeıdi. Árkim óz janymen álek.
Taǵy bir aıtatyn jaıt, qazaqtar meken etetin aýmaqtardyń kóbi tálipterdiń qolynda. Sondyqtan olar da ashyp eshteńe aıta almaıdy. Eger sizge, jýrnalıserge jaýap bermeı jatsa, olardy qınamańyzdar. Sóıleýge qorqady", – deıdi ol.
Bala kezinen oq daýysyn estip, jarylǵan snarádty kórip óskenin aıtqan Músilimbek aýǵan halqynyń "Talıbannyń" bılikke kelgenin qalamaıtynyn aıtady. Alaıda bul joly tálip áskeri basqasha saıasat ustanyp, qarapaıym halyqtyń senimine kirýge tyrysýda.
"Tipti "Talıban" basyp alǵan jerde tynyshtyq ornap, urlyq-qarlyq tyıyla bastady. Mysaly, meniń jaqyndarym Qundyzda turady. "Talıban" áskeri jergilikti jurtqa eshqandaı qysym jasaǵan joq. Kerisinshe sizderdi qoldaımyz, tıispeımiz dep jatyr.
Osyǵan baılanysty jergilikti jurttyń arasynda alaýyzdyq paıda boldy. Halyq ekige bólinip aldy. Birinshisi "Talıbannyń" bılik basyna kelýine qarsy bolsa, ekinshi top olardy qoldap otyr. Menińshe, bul – ýaqytsha jaǵdaı. Tálipter halyqtyń senimine tolyq kirgennen keıin óz degenderin jasaıdy. Ózderiniń ustanǵan ıdeologıasyn júzege asyrady.
Osy jerde taǵy bir nárseni aıta keteıin, buǵan deıin bılik basynda otyrǵan pýshtýndar Aýǵanstanda ómir súretin ózge ulttarǵa oń kózben qaraǵan joq. Ekinshi orynǵa qoıdy. "Talıbanda" da sondaı ustanym anyq ańǵarylady.
Iaǵnı, olar jergilikti pýshtýndarǵa ("Talıbannyń" negizi pýshtýndardan turady – Red.) ǵana jyly qabaq tanytyp otyr", – deıdi ol.
Aıtýynsha tálip bıligi ornaǵan jaǵdaıda áıelderge bilim alýǵa, mektepke barýǵa tyıym salyna ma degen qorqynysh bar.
"Tipti kóshege shyqqan jaǵdaıda da jalǵyz emes, qasynda jaqyn týysqany bolyp keletin er adam júrýge májbúr bolady.
Qazir Aýǵanstan áıelderi óte jaqsy jetistikke qol jetkizgen. Bilimdi áıelder bar, tipti saıasatqa aralasyp júrgen áıelderdi de kezdestirýge bolady. Osyndaı belsendi áıelder qazir jergilikti telearna arqyly bılikke úndeý jasap, berilmeýge shaqyryp jatyr. "Aýǵan áıelderiniń jaǵdaıy qıyn bolady" dep halyqaralyq uıymdardan kómek surap jatyr.
Árıne, tálipter bılikke kelgen jaǵdaıda eń aldymen qıyndyq áıelderge týady. Tipti qazirdiń ózinde sol qaýipten qashyp, Eýropaǵa, AQSH-qa ketip qalǵan birneshe belsendi áıeldi bilemin", – deıdi Zıabolqaq Músilimbek.
