Batys Qazaqstan oblysynda bolǵan sońǵy oqıǵa qoǵamǵa taǵy da bir eskertý jasady. Qarapaıym adamnyń ómir boıy jınaǵan qarjysy kóz aldynda qas-qaǵym sátte joq bolyp ketýi múmkin ekeni anyq sezildi. Oral qalasyndaǵy iri saýda ortalyqtarynyń birinde oryn alǵan jaǵdaı – qazirgi zamannyń eń qaýipti qubylystarynyń biri bolyp turǵan ınternet pen telefon alaıaqtarynyń ádisterin aıqyn kórsetip berdi.
Polıseılerdiń aıtýynsha, bir er adam termınaldyń aldynda turyp, telefonmen sóılesip, asyǵys kúıde málimet engizip jatty. Onyń júzinen qobaljý anyq baıqalǵan. Sol sátti jiti baıqaǵan tártip saqshylary dereý aralasyp, jaǵdaıdyń mán-jaıyn suraı bastady. Áńgime barysynda belgili bolǵany – azamat birneshe kún boıy belgisiz nómirden qońyraý qabyldap kelgen.
Alǵashynda ózin «polısıa qyzmetkerimin» dep tanystyrǵan adam, keıinnen «Tamara» degen áıel, odan ári «qyzy» men «uly» bolyp qońyraý shalǵan «týystar» onyń sanasyn ýlap, senimine kirgen. Barlyǵynyń maqsaty bir «aqshań qaýip astynda tur, saqtap qalý úshin arnaıy qorǵaý shotyna aýdarý qajet» dep sendirý.
Osy senimge arbalǵan azamat depozıttegi qarjysyn sheship alyp, 1,3 mıllıon teńgeni aýdarýǵa daıyn turǵan. Eger sol mezette polısıa aralaspaǵanda, aqshadan birjola aıyrylyp qalary sózsiz edi. Bul – alaıaqtardyń qarapaıym halyqty aldaý úshin qanshalyqty jan-jaqty daıyndalatynyn, túrli ról oınap, psıhologıalyq qysym jasaıtynyn dáleldeıdi. Búgingi kúni olar bank qyzmetkeri bolyp ta sóıleıdi, polısıanyń da atyn jamylady, tipti týys-baýyrdyń únin salyp, adamdy ekiudaı kúıge túsiredi.
Ásirese orys tilinde shyqqan aqparat kózderi mundaı tásilderdiń Reseı men TMD elderinde keń taraǵanyn aıtady. Ondaǵy qylmystyq toptar adamdardyń psıhologıasyn zerttep, olardyń qorqynyshtaryn jaqsy paıdalanady. «Aqshań joǵalady», «shotyń buǵattalady» degen sóz – adamdy jyldam sheshim qabyldaýǵa májbúrleıtin qural. Qazaqstanǵa da bul «tolqyn» jetti. Demek, tek polısıanyń áreketimen shektelmeı, árbir azamattyń qarjylyq saýattylyǵy kúsheımeıinshe, másele túbegeıli sheshilmeıdi.
Polısıanyń der kezinde aralasýy – bir adamnyń ǵana emes, bútindeı otbasynyń taǵdyryn saqtap qaldy. 1,3 mıllıon teńge – qarapaıym otbasyna bir jyldyq tabysqa teń qarjy. Eger bul aqsha qylmyskerlerdiń qolyna tússe, ony qaıtarý múmkin emes edi. Osy oqıǵanyń áleýmettik máni de osynda: adamdar óz eńbeginiń jemisin qorǵaýdyń jolyn áli de úırenip úlgermegen. Memleket tarapynan jasalyp jatqan aldyn alý sharalarynyń mańyzy da osydan týyndaıdy.
Búginde Batys Qazaqstan oblysynda bankomattar men termınaldardyń janynda polısıa qyzmetkerleri arnaıy profılaktıkalyq jumystar júrgizýde. Ásirese halyq kóp shoǵyrlanǵan saýda ortalyqtarynda tártip saqshylary azamattardyń árbir áreketine nazar aýdaryp, kúdikti jaǵdaıǵa der kezinde aralasady. Mundaı «zonalarda» qyraǵylyq tanytý – qylmystyń aldyn alýdyń eń tıimdi joly. Sonymen birge turǵyndarǵa túsindirý jumystary júrgizilip, «eshqashan beıtanys nómirlerden kelgen qońyraýǵa senbeńizder, bank qyzmetkeri de, polısıa da sizden aqsha aýdarýdy talap etpeıdi» degen qarapaıym ereje qaıtalanyp aıtylady.
