Soǵan qaraǵanda Kreml kóseminiń paranoıasy qaıta qozǵan syńaıly. KSRO shekpeninen shyqqan elderdiń, sonyń ishinde Ýkraınanyń Reseıden jyraqtap, birte-birte batystanyp, “AQSH-tanyp” jatqany Pýtınniń janynan batatyny osy maqalanyń ózinen menmundalap tur.
Kremldiń resmı saıtynda jaryq kórgen materıaldyń óne-boıy agresıa men aıyptaýǵa toly.
Pýtınniń paıymdaýynsha Ýkraına atty memleket múlde bolmaǵan, qazirgi ataýynyń ózi burmalanǵan.
“Ýkraına” ataýy kóne orys sózinen bastaý alady. “Okraına” degendi bildiredi. Reseıdiń shet aımaǵy degendi ańǵartyp tur. Arhıvti aqtarar bolsaq “ýkraınes” dep áýel basta shekara shebin kúzetetin, shekarany syrt kúshterden qorǵaıtyn adamdardy aıtatyn”, – degen Pýtın bútin bir ultty “qaraýyldyń” statýsyna túsirip tastaǵan eken.
Kreml kósemi osy maqalada “Reseı syıǵa tartqan terıtorıa” týraly eski áńgimeni qaıta qozǵaǵan.
KSRO-nyń ydyraýy eshteńe emes, Keńes úkimetinen bólingen elder álimsaqtan Reseıge tıesili terıtorıany “ıemdenip” ketti degen syńaıda sóılepti. Mundaı bassyzdyqqa kim jol berdi? Pýtınniń aıtýynsha, buǵan birinshi kezekte bólshevıkter jaýapty.
“Shekarany syzarda tarıhı faktilerge toqtalǵan joq, KSRO quramyndaǵy elderge keńshilik jasap, qanshama aýmaqty syıǵa tarta saldy! Týrasyn aıtqanda Reseıge tıesili ulanǵaıyr terıtorıanyń tý-talaqaıyn shyǵardy. Reseıdi tonap tyndy”, – deıdi ol.
…
Ótkenge oralǵandy unatatyn Pýtın KSRO qurylǵan 1922-1924 jyldardy oı eleginen ótkizipti. Aıtýynsha, sol tusta KSRO Konstıtýsıasyna “odaqtas respýblıkalar odaq quramynan qalaǵan ýaqytynda emin-erkin shyǵa alady” degen shart engen. Dál osy shart keıin Sovet úkimetiniń ydyraýyna túrtki bolǵan.
“Komýnıser osylaısha memlekettiń búıirine bomba ornatty. Ol ýaqyty kelgende jaryldy. KPSS kúıregen tusta álgi shart aldymyzdan shyqty. Jappaı “Táýelsizdik parady” bastaldy”, – degen Pýtın “maǵan salsa 1991 jyldyń 8 jeltoqsanyndaǵy KSRO-nyń saıası hám halyqaralyq sýbekt retinde jer betinen joǵalǵanyn resmı habarlaǵan Belovej kelisimine qol qoımas edim” degendi ańǵartypty. Áne!
...
Pýtın KSRO tusynda odaqtas respýblıkalar arasynda naqty tańbalanǵan, aıqyndalǵan shekara bolmaǵanyna senimdi. Demek, Keńes úkimeti qulaǵannan keıin bólek shyqqan qazirgi egemen elderdiń shekarasyna qatysty saýal kóp…
“KSRO ortalyqtan basqaryldy. KPSS-tyń ámiri júrip turdy. 15 respýblıka jan-jaqqa bytyraı jónelgende ulanǵaıyr aýmaq, mıllıondaǵan adam tarıhı otanynan jyrylyp qaldy.
Jeke memleket bolǵylaryń kele me? Jo-joq, qarsy emesiz. Biraq qandaı jaǵdaıda, qandaı talappen? Osyny eskerý kerek edi”, – degen Pýtın 1922 jylǵy Keńes úkimeti qurylǵan kelisimshartty alǵa tartqan eken.
“Buǵan saı 1992 jyly KSRO quramynan bólingen elder 1922 jyly KSRO quramyna qandaı terıtorıamen endi, sonymen shyǵýǵa tıisti edi! Olar “ıemdenip” ketken aýmaq talqylaýdy, kelissóz júrgizýdi talap etedi. Qujattaǵy talap-shart saqtalmady”, – deıdi Kreml kósemi.
Jalpaq tilmen aıtqanda, nemen keldińder, sonymen ketińder! KSRO shekpeninen shyqqan elderdiń qazirgi shekarasy legıtımdi emes. Pýtın sony aıtqysy kelgeni anyq.
Osy maqalada Reseı prezıdenti knáz Aleksandra Nevskıı týraly sóz qozǵaıdy. Onyń tusynda Reseıdiń tarıhı jerlerin “jınastyrý” naýqany bastalǵanyn mysalǵa keltiredi...
…
Ýkraına she? Olar satqyndyq jasady. Jaqsylyqty umytty. Orystaı aýzyn ashsa júregi kórinetin aqkóńil aǵasynyń qadirine jetpedi. Odan buryn orys tiline obal jasady.
Sóı degen Pýtın Ýkraınanyń Sovet úkimetiniń tól ónimi ekenin aıtypty. Reseıdiń arqasynda aıaqqa turyp, egemen atanǵan. Eń soraqysy KSRO quramynan shyǵar kezde Reseıge tıesili terıtorıa qoltyǵyna qysa ketken.
“Ýkraınanyń qazirgi basshylyǵy bul taqyrypty qozǵaǵysy joq. Jer betindegi jamandyq ataýlyny Keńes úkimeti men Reseıdiń basyna úıip-tógýge tyrysýda. Solardyń kópshiligine KPSS men qazirgi Kremldiń esh qatysy joq!
Qazirgi Ýkraınany aıaqqa turǵyzǵan biz edik. 90-shy jyldary kómek qolyn sozdyq. Gazdy sý teginge berdik. Sonyń arqasynda Ýkraına úkimeti 82 mlrd dollardy únemdep qaldy. Bizben baılanysyn úzbeı, syılastyqty saqtap qalsa, qazirgideı joqshylyqtyń zardabyn tartyp, kedeıliktiń kebin kıip otyrmas edi”, – degen Pýtın Reseıdiń búgingi geosaıası jaǵdaıdy qabyldaýdan ózge amalyn joǵyn aıtypty.
Reseı prezıdenti Ýkraınanyń óz ishinde reseıshil, pýtınshil azamattardyń kóp ekenine kúmándanbaıdy. Olar Reseımen aradaǵy baılanystyń qaıta jandanǵanyn qalaıdy. Pýtınniń ózi de bertinge deıin solaı oılap kelgen.
“2014 jylǵa deıin (osy elmen) ekonomıkalyq baılanysty úzbeýge tyrystym. Munymnan túk shyqqan joq. Kıev qulyq tanytpady. Kerisinshe, halyqty kindiktes, baýyrlas aǵaıynyna qarsy qoıdy. Ýkraın elıtasy Reseıdi qubyjyq qyp kórsetkennen erekshe lázzat alady. Tarıhty tóńkerip tastap, Ýkraına KSRO quramynda bolǵan dáýirdi okýpasıa retinde sýretteıdi. Orysqa da, ýkraınǵa da ortaq asharshylyq jyldaryna “ýkraın halqyna jasalǵan qastandyq” dep tarıhı baǵa berip úlgerdi.
Orys tiline obal jasady. Til týraly saıasatty orys tilin aýyzdyqtaýdyń quralyna aınaldyryp jiberdi. Orys tilin oqý baǵdarlamasynan alyp tastady”, – dep kúıingen eken Kreml kósemi.
Pýtınniń aıtýynsha Donesk pen Lýgansk turǵyndarynyń Kıevke qarsy óre túregelýine osy jaıt túrtki bolǵan. Olar orys tilin, orys álemin qorǵap, qolyna qarý alýǵa májbúr.
Sóz aýanyna qaraǵanda Kreml jaqyn kúnderi Ýkraınanyń shyǵysyna basyp kiretin túri bar dep topshyladyq.
Buǵan osy maqaladaǵy Pýtınniń myna sózi dálel:
“Donbass Kıevke kerek emes sekildi. Nege? Sebebi aımaq turǵyndary Kıevtiń dittegen tártibin endi qaıtyp qabyldamaıdy. Zelenskıı? Ol taza sýaıt. Bılikke kelerdiń aldynda Donbassta beıbitshilik ornatýǵa ýáde bergen. Sodan beri túk ózgergen joq, kerisinshe aımaqtaǵy ahýal asqyna tústi”, – deıdi Reseı prezıdenti.
Áıtse de Ýkraınadan kúder úzgisi joq. İlgeridegi aıyptaýdyń bárin umytyp “biz baýyrlas elmiz” dep aıaqtapty sóziniń sońyn.
“Biriksek qana myqty bolamyz. Ýkraına Reseımen áriptesken jaǵdaıda ǵana táýelsizdigin saqtap qalady”, – deıdi Pýtın.
Dýman BYQAI
