Premer-mınıstr Oljas Bektenov Abaı oblysyna jumys sapary aıasynda Memleket basshysynyń bıylǵy qańtar aıynda Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda energetıkany damytý jáne ıadrolyq klaster qurý jónindegi bergen tapsyrmalarynyń júzege asyrylý barysyn tekserdi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz
Burynǵy Semeı polıgony aýmaǵyn tikushaqpen aralaý kezinde Premer-mınıstr «Balapan» synaq alańy nysandaryn, onyń ishinde «Atom kóli» men shahtalyq iske qosý qondyrǵylaryn qarap shyqty. Sondaı-aq Premer-mınıstr álemdegi alǵashqy tokamak (magnıtti katýshkalary bar toroıdty kamera) «Baıkal-1» ıadrolyq zertteý reaktorynyń jumysymen tanysty. Ulttyq ıadrolyq ortalyqta bolyp, energetıkalyq qaýipsizdik máseleleri boıynsha keńes ótkizdi. Jumys sapary barysynda Premer-mınıstr Kýrchatov qalasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna baǵyttalǵan, atap aıtqanda, turǵyn úı qoryn qalpyna keltirý, ınjenerlik ınfraqurylymdy jańǵyrtý jáne basqa da qabyldanyp jatqan sharalarmen tanysty.
«Baıkal-1» kesheni aýmaǵynda Oljas Bektenovke nysanda júrgizilip jatqan ıadrolyq reaktorlardy zertteýdiń negizgi baǵyttary týraly baıandaldy. Atom energetıkasy jáne energetıkalyq tehnologıalar salasyndaǵy ǵylymı ázirlemeler úshin paıdalanylatyn IVG.1M zertteý reaktory jumysyna nazar aýdaryldy. Mańyzdy kezeń – IVG.1M reaktoryn tómen baıytylǵan otynǵa konversıalaýdy aıaqtaý. Bul bastamany Atom energıasy jónindegi halyqaralyq agenttikte (AEHA) jan-jaqty qoldady. Konversıa barysynda reaktor kesheniniń júıeleri aıtarlyqtaı jańǵyrtyldy, bul atom energıasyn beıbit maqsatta paıdalanýǵa jáne elimizdiń tehnologıalyq, energetıkalyq táýelsizdigin arttyrýǵa baǵyttalǵan ǵylymı bastamalardy odan ári damytýǵa yqpal etedi. Premer-mınıstr qolda bar áleýetti ashýda jáne strategıalyq máseleni sheshýde ǵalymdarǵa jan-jaqty qoldaý kórsetý qajettigin atap ótti. Jaqyn arada IVG.1M reaktory jobalyq sıpattamalaryna qol jetkizý úshin jańǵyrtý jumystary aıaqtalady.
Premer-mınıstr qazaqstandyq materıaltaný tokamagy (QMT) biregeı tájirıbelik termoıadrolyq qondyrǵysyn tekserý barysynda negizgi jabdyqtarmen jáne júrgizilip jatqan zertteýler nátıjelerimen tanysty. Bul sońǵy 10 jylda paıdalanýǵa berilgen álemdegi mundaı deńgeıdegi alǵashqy mamandandyrylǵan qondyrǵy. Tokamak basqarylatyn termoıadrolyq sıntez salasynda irgeli jáne qoldanbaly zertteýler júrgizýge, reaktorlarǵa arnalǵan materıaldardy synaýǵa arnalǵan. Munda elimizdegi termoıadrolyq tehnologıalardy damytýdyń mańyzdy baǵyty sanalatyn plazmalyq razrádty zertteý jáne materıaldardy synaý boıynsha tájirıbeler júrgiziledi.
