پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ اباي وبلىسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ بيىلعى قاڭتار ايىندا ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ەنەرگەتيكانى دامىتۋ جانە يادرولىق كلاستەر قۇرۋ جونىندەگى بەرگەن تاپسىرمالارىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسىن تەكسەردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
بۇرىنعى سەمەي پوليگونى اۋماعىن تىكۇشاقپەن ارالاۋ كەزىندە پرەمەر-مينيستر «بالاپان» سىناق الاڭى نىساندارىن، ونىڭ ىشىندە «اتوم كولى» مەن شاحتالىق ىسكە قوسۋ قوندىرعىلارىن قاراپ شىقتى. سونداي-اق پرەمەر-مينيستر الەمدەگى العاشقى توكاماك (ماگنيتتى كاتۋشكالارى بار تورويدتى كامەرا) «بايكال-1» يادرولىق زەرتتەۋ رەاكتورىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. ۇلتتىق يادرولىق ورتالىقتا بولىپ، ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس وتكىزدى. جۇمىس ساپارى بارىسىندا پرەمەر-مينيستر كۋرچاتوۆ قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا باعىتتالعان، اتاپ ايتقاندا، تۇرعىن ءۇي قورىن قالپىنا كەلتىرۋ، ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ جانە باسقا دا قابىلدانىپ جاتقان شارالارمەن تانىستى.
«بايكال-1» كەشەنى اۋماعىندا ولجاس بەكتەنوۆكە نىساندا جۇرگىزىلىپ جاتقان يادرولىق رەاكتورلاردى زەرتتەۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى باياندالدى. اتوم ەنەرگەتيكاسى جانە ەنەرگەتيكالىق تەحنولوگيالار سالاسىنداعى عىلىمي ازىرلەمەلەر ءۇشىن پايدالانىلاتىن يۆگ.1م زەرتتەۋ رەاكتورى جۇمىسىنا نازار اۋدارىلدى. ماڭىزدى كەزەڭ – يۆگ.1م رەاكتورىن تومەن بايىتىلعان وتىنعا كونۆەرسيالاۋدى اياقتاۋ. بۇل باستامانى اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىكتە (اەحا) جان-جاقتى قولدادى. كونۆەرسيا بارىسىندا رەاكتور كەشەنىنىڭ جۇيەلەرى ايتارلىقتاي جاڭعىرتىلدى، بۇل اتوم ەنەرگياسىن بەيبىت ماقساتتا پايدالانۋعا جانە ەلىمىزدىڭ تەحنولوگيالىق، ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان عىلىمي باستامالاردى ودان ءارى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى. پرەمەر-مينيستر قولدا بار الەۋەتتى اشۋدا جانە ستراتەگيالىق ماسەلەنى شەشۋدە عالىمدارعا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. جاقىن ارادا يۆگ.1م رەاكتورى جوبالىق سيپاتتامالارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى اياقتالادى.
پرەمەر-مينيستر قازاقستاندىق ماتەريالتانۋ توكاماگى (قمت) بىرەگەي تاجىريبەلىك تەرمويادرولىق قوندىرعىسىن تەكسەرۋ بارىسىندا نەگىزگى جابدىقتارمەن جانە جۇرگىزىلىپ جاتقان زەرتتەۋلەر ناتيجەلەرىمەن تانىستى. بۇل سوڭعى 10 جىلدا پايدالانۋعا بەرىلگەن الەمدەگى مۇنداي دەڭگەيدەگى العاشقى مامانداندىرىلعان قوندىرعى. توكاماك باسقارىلاتىن تەرمويادرولىق سينتەز سالاسىندا ىرگەلى جانە قولدانبالى زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋگە، رەاكتورلارعا ارنالعان ماتەريالداردى سىناۋعا ارنالعان. مۇندا ەلىمىزدەگى تەرمويادرولىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋدىڭ ماڭىزدى باعىتى سانالاتىن پلازمالىق رازريادتى زەرتتەۋ جانە ماتەريالداردى سىناۋ بويىنشا تاجىريبەلەر جۇرگىزىلەدى.
