İs-sharaǵa qatysqan arystyq kásipkerlerdiń suraqtaryna Túrkistan oblysynyń ákimi Ómirzaq Shókeev, oblys ákimniń orynbasary Meıirjan Myrzalıev, QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damý vıse-mınıstri Tımýr Toqtabaev, Túrkistan oblysy kásipkerler palatasynyń dırektory Dinmuhamed Ábsattarov jaýap berdi.
Jınalǵan kásipkerler bızneske qatysty saýaldaryn qoıyp, tolymdy jaýaptar aldy. Osy baǵytta arystyq bıznesti qoldaýǵa qatysty jaqyn arada atqarylatyn jumys jospary jaıynda aqparat berildi.
– Arys qalasyn qalpyna keltirý, áleýmettik-ekonomıkalyq damýyn qamtamasyz etý maqsatynda úkimetten 10 keshendi shara belgilendi. Sonyń ishinde 3 qoldaý sharasy Arys qalasynyń kásipkerlik sýbektilerin qoldaýǵa baǵyttalǵan, – dep atap ótti óńir basshysy.
Atap óteıik, Arys qalasynda tirkelgen 346 kásipkerlik nysan bar, sonyń ishinde 258 kásipkerlik nysan nemese 78%-y tótenshe jaǵdaı saldarynan zaqymdanǵan. Qazirgi tańda 253 nysanǵa aǵymdaǵy jóndeý jumystaryn, al 5 nysandy qaıtadan qurý jumysyn júrgizý qajet.
Oblys ákiminiń orynbasary Meıirjan Myrzalıev nysandardy qalpyna keltirý jumystaryna iri bıznes ókilderi qoldaý kórsetetinin, sondaı-aq bul jumys QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń jetekshilik etýimen júrgiziletinin atap ótti.
– Kásipkerlermen jumys isteý, keltirilgen zardaptyń aýqymyn anyqtaý, qarajat bólý jumystary qolǵa alynýda. Apat oryn alǵan soń Óńirlik kásipkerler palatasy janynan súıemeldeý jumystary júrgizilýde. Bul jumysqa Palatanyń 25 qyzmetkeri jumysqa kirisip ketti. Jergilikti bızneske keltirilgen zardap tirkelgen. Endigi kezekte nysandardy qalpyna keltirý jumystary júrgizilmek. Ol úshin atqarýshy organdar tıisti baǵalaý jumystarynjúrgizedi, al kásipkerler palatasynyń qyzmetkerleri bıznestiń quqyǵyn qorǵaý maqsatynda baqylaýshy qyzmetin atqaratyn bolady. Osy jumys aıaqtalǵannan keıin, zaqymdanǵan obektilerdi múmkindiginshe 1 aı ishinde qalpyna keltirý josparlanýda, – dedi Túrkistan oblysy Kásipkerler palatasynyń dırektory Dinmuhamed Ábsattarov.
Osy maqsatta Óńirlik kásipkerler palatasy úı-úıdi aralap, kásipkerler arasynda saýalnama júrgizedi. Keltirilgen shyǵyn baǵalanyp, smetasy shyǵarylady. Keıin kásiporyn ıesi baǵalaý nátıjesimen tanysyp, qol qoıady. Ary qaraı qalpyna keltirý jumystary júrgizilmek.
Spıkerdiń aıtýynsha, qarajat bólý eki mehanızm boıynsha júrgiziledi. Birinshi mehanızmde az kólemde shyǵyny bar kompanıalarǵa kelisimmen kásipkerlik nysandy tez iske qosý maqsatynda kásiporyn ıesiniń shotyna (1-2 mln teńge shamasynda) qarajat aýdarylady. Al ekinshi mehanızm boıynsha úlken kólemde shyǵyny barkásipkerlerge qarajat palata-kásiporyn-qurylys kompanıasy (jóndeý jumystaryn júrgizedi) arasynda úshjaqty kelisim jasalyp, júzege asyralady.
Kásiporyndardy qalpyna keltirý máselesi qyzý talqylandy. Kásipkerler óz máselelerine qatysty muń-muqtajdaryn aıtyp, saýaldaryn qoıyp, tolymdy jaýaptar aldy.
Buǵan qosa, Arys qalasynyń shaǵyn jáne orta bıznesine 2019 jyldyń 1 shildesinen bastap kásipkerlerik sýbektilerine arnap 5 mln teńgege deıin 1 paıyzdyq jeńildikpen nesıe beriledi.
2019 jyldyń 1 maýsymdaǵy jaǵdaıy boıynsha Arys qalasynda jumys istep turǵan shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektileriniń sany 3 433 birlik (jalpy sany 3 707), onyń ishinde 522 zańdy tulǵa, 1 802 jeke káipker jáne 1 109 sharýaqojalyǵy. Qyzmet kósretý túri boıynsha 40,6%-y – aýyl sharýashylyǵynda, 31,9% – saýda, 12,1% – qyzmet kórsetý, 15,4% – basqa da qyzmet túrlerimen aınalysady.
Búgingi tańda Túrkistan oblysy ákimdigi Arys qalasynyń kásipkerlerin qoldaý maqsatynda «Qamqor» baǵdarlamasyn qabyldady.
Baǵdarlama 1% syıaqy mólsherlememen 5 mln teńgege deıin kepilsiz nesıe berýdi kózdeıdi. Nesıeniń merzimi – 4 jylǵa deıin jáne 6 aıǵa deıin nesıeni tóleýge jeńildetilgen kezeń qarastyrylǵan. Negizgi talap – eki kepilgerdiń bolýy qajet.
Atalǵan qoldaý barlyq kásipkerlik sýbektilerine salalyq shekteýlersiz usynylatyn bolady. Jeńildetilgen nesıe «Yrys» mıkroqarjy uıymymen usynylady.
Óńir ákiminiń orynbasarynyń málimdeýinshe, qazirdiń ózinde Arys qalasynyń 2 kásipkerine jeńildetilgen nesıe-10 mln teńgege deıin qoldaý kórsetildi. Bul ótinimder boıynsha shuǵyl túrde sheshim qabyldanatynyna nazar aýdardy.
Sonymen qatar, bul Baǵdarlama aıasynda qarajat qajettiligi kásiperler úshin tapshy bolyp jatsa, 1% mólsherlemedenesıe usynýdyń 2-sh kezeńi usynylatyn bolady.
Spıkerdiń aıtýynsha, bul joba oblysy ákimidigi jáne «Damý» kásipkerlikti damytý qory arqyly pysyqtalýda. Demek, qajet bolǵan jaǵdaıda aıaqtalǵan joba Arys qalasynyń kásipkerleri úshin qosymsha júzege asatyn bolady.
Budan basqa, búgingi tańda ońtústik aımaqtyń ınvestısıalyq ortalyǵy, Yrys mıkroqarjy uıymy, Agronesıe korporasıasy, Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qory qarjy ınstıtýttary arqyly nesıe alǵan 150-ge jýyq kásipkerdiń 400 mln teńge kólemindegi osyǵan deıin alǵan nesıelerine jeńildikter jasalatyn bolady. Iaǵnı, tólem kestesin ózgertý, aıyppulyn qysqartý, nesıe boıynsha negizgi qaryzǵa jeńildik kezeńin berýdi kózdeıdi.
Úshinshiden, shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektilerine 2020 jyldyń 1 qańtaryna deıin salyqtyq kanıkýldar usynalatyn bolady.
Budan basqa shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektilerin qoldap, olardy qajetti tapsyrystarmen qamtamasyz etý josparlanýda.
Qazirgi ýaqytta 2019-2020 jyldary aralyǵynda 100 mlrd teńgege jýyq 14 ınvestısıalyq jobasyn iske qosý jaıynda da aqparat berildi.
Atap ótetini, jergilikti bıznesti qoldaý maqsatynda Arystaǵy shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektilerin 2020 jyldyń 1 qańtaryna deıin salyq tóleýden bosatý qarastyrylýda.
