1). Qazirgi tańda Polısıamen azamattardy aldap kólik nesıesin rásimdegen alaıaqtar tobyna qatysty is tergelýde.
Atalǵan is boıynsha óńirimizdiń turǵyndary aqshalaı syıaqy alyp, ózderiniń attaryna mıllıondaǵan nesıe rásimdep, kólikterdi alaıaqtardyń qolyna bergen.
Mundaı jaǵdaıdan aýlaq bolýdyń jalǵyz joly – ol eshqashan, kez kelgen syıaqyǵa, bireý úshin óz atyna nesıe almaý.
2). Alaıaqtyqtyń eń kóp taraǵan túri - banktik alaıaqtyq.
Sizge qońyraý shalyp, alaıaqtar ózderin bank nemese quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkeri retinde tanystyryp, sizdiń shotyńyzdan bireý aqsha alýǵa árekettenip jatyrǵanyn habarlaıdy.
Shyn máninde, sizdi aldap, bank kartasynyń nómirlerin, qupıa sózderdi alyp kedergisiz sizdiń aqshańyzdy urlaıdy.
Mundaı jaǵdaılarda ne isteý kerek?
Birinshi. Telefon arqyly banktik kartalar men shottarǵa qatysty aqparatty eshkimge bermeńiz.
Esińizde bolsyn, eshbir bank nemese organdardyń qyzmetkeri eshqashan sizden jeke banktik aqparatty suramaıdy!
Ekinshi. Mundaı áreketter týraly polısıaǵa nemese banktiń qaýipsizdik qyzmetine habarlańyz.
Qajet bolsa, banktiń jaqyn jerdegi bólimshesine habarlasyńyz.
3). Óńirimizdiń ereksheligine baılanysty munaı kompanıalaryna jumysqa turǵyzamyn degen qylmystyq ister jıi tirkelýde.
Azamattar alaıaqtarǵa aldanyp jumysqa turamyn degen nıetpen syıaqy berip óz aqshasynan aıyrylady.
Sol sebepten, osyndaı usynystar túsken jaǵdaıda barlyq suraqtaryńyzben tek jumys berýshiniń kadr bólimine resmı túrde habarlasý qajet.
4). Sońǵy kezde jóndeý jumystaryn, jıhaz, baspaldaq jasaımyn degen aldaý faktileri oryn alýda.
Osyndaı jaǵdaılarda alaıaqtar jumys jasaýdy kózdemeıdi, tek kózboıaýshylyqpen aınalysady.
Mundaı aldaýdyń qurbany bolmaý úshin:
Birinshiden, senimdi adamdarmen baılanysyńyz, olardyń usynystary men pikirlerin paıdalanyńyz.
Ekinshiden, jumys tájirıbesimen, burynǵy jumystarynyń foto-beıne jazbalarymen tanysyńyz.
Olardyń saıttaryn, áleýmettik jelidegi paraqshalaryn zertteńiz, ashylǵan kúnine nazar aýdaryńyz, komentarılerdi oqyńyz.
5). Qylmystyń kelesi túri messendjerde toptar men chattar arqyly jasalady.
Ádette, «Paıda», «Mıllıoner» jáne t.b. ádemi ataýmen top qurylady.
Bul topta sizge óz úlesińizdi kóbeıtýge ýáde beriledi.
Bastapqy kezeńde keıbir somalar shynymen de túsýi múmkin.
Bul siz arqyly basqa adamdarǵa jarnamalaý úshin jasalady.
Ýaqyt ótken soń úlken somany jınap, topty qurýshylar sizben baılanysty toqtatyp, aqshańyzdy urlap izin sýytady.
Osyǵan baılanysty sizden suraıtynym:
- mundaı toptar men chattarǵa qosylmańyz;
- eger siz topta bolsańyz, qarjy salýdy jáne basqa azamattardy shaqyrýdy toqtatyńyz;
- eger siz aldanǵan bolsańyz, bul týraly jaqyndaryńyzǵa aıtyńyz, qaýipti eskertińiz;
- osyndaı faktilerdiń barlyǵyn polısıaǵa habarlańyz.
Qurmetti azamattar, bul úndeý kópshiliktiń nazaryn aýdarý úshin, tanystaryńyzǵa joldaýǵa múmkindigin berý úshin jáne qazirgi qaýipter týraly eskertý retinde arnaıy vıdeo-formatta jasalǵan.
Taǵy da eskertemin, sizdiń qaýipsizdigińiz óz qolyńyzda.
