Bıyl 130 myń tonnaǵa deıin qyzylsha óńdeýdi josparlap otyrǵan zaýytta qaldyq jomdardy nyǵyzdap oraıtyn norvegıalyq qurylǵylar ornatylýda. Bul týraly oblys ákimi Amandyq Batalovtyń Aqsý aýdanyna jasaǵan sapary barysynda belgili boldy.
Talaı jyl turalap qalǵan Aqsý zaýyty ótken jylyishinara jańartylǵany bolmasa, negizinen 1967 jylǵy kóne qurylǵylaryn jamap-jasqap, jóndeýdiń arqasynda iske qosylǵan bolatyn. Zaýyttyń tamyryna qan júgirtkennen keıin «Jetisý» ÁKK men zaýyt basshylyǵy birlesip fızıkalyq ta, moraldyq turǵyda da tozyǵy jetken qural-jabdyqtardy tolyqtaı qaıta jańǵyrtýǵa kiristi.
Búgingi kúni munda Reseıden, Ýkraınadan, Germanıadan, Fransıadan, Qytaıdan ákelingen zamanaýı qural-jabdyqtar ornatylyp, jóndeý-jańǵyrtý jumystary qyzý júrip jatyr. Zaýyt dırektory Samat Nadırbaevtyń aıtýynsha, jańǵyrtýdyń qazirgi ekinshi kezeńindegijóndeý-iske qosý jumystaryna 280 adam tartylyp otyr. Olardyń arasynda sheteldik mamandar da bar. Al zaýyt tolyq iske qosylǵanda qyzylsha óńdeý isine jergilikti 600 adam jumysqa qabyldanatyn bolady. Búgingi kúnge deıin tehnologıalyq quraldardy jóndeý-ornatý shamamen 84 % aıaqtaldy. Zaýyttyń synamalyq iske qosý merzimi 15 qyrkúıekke, al tolyq iske qosylýy 15 qazanǵa belgilenip otyr. 20 myń tonna alǵashqy qyzylsha kólemin jınap alǵannan keıin kásiporyn toqtaýsyz jumysqa kirispek.
Eger josparlanǵanyndaı bıylǵy jyly 130 myń tonna qant qyzylshasy óńdeletin bolsa, odan shamamen 22 myń tonna jom alynady eken. Buryn ótkiziletin orynǵa jom júk kóliginde ashyq-shashyq kúıde tasymaldanyp, jol boıy sýy aǵyp, tıisti jerge jetkenshe sapasy tómendep ketetin.
Al endi bıyldan bastap jomdy prestep, jańa qurylǵymen qaptamaǵa oraýǵa jaǵdaı jasalyp otyr. Oralǵan kúıindegi jom 2 jylǵa deıin sapasyn joǵaltpaı saqtalady. Jáne eshqandaı hımıkatsyz, ekologıalyq taza ónim - mal bordaqylaý alańdary úshin taptyrmas azyq. Aldaǵy ýaqytta bul daıyn ónimderdi otandyq naryqqa, sonymen qatar shetelge de eksporttaýǵa múmkindik týmaq.
Zaýyttyń jom tyǵyzdaý, qyzylsha óńdeý, daıyn ónimderdi qaptaý jáne t.b. sehtaryn aralap kórgen oblys ákimi A. Batalov jylý-elektr ortalyǵynyń daıyndyǵyn, otyn qory týraly da surap bildi. Zaýyt mamandarynyń aıtýynsha, ázirge JEO qazandyqtary iske qosýǵa daıyn. Kelesi jyly jańa JEO qurylysyn salyp, qazirgi qoldanystaǵy qazandyqtar rezerv retinde paıdalanylatyn bolady.
Sapar sońynda oblys basshysy A. Batalov zaýyt basshylyǵyna qarata:
- «Jetisý» ÁKK arqyly bólingen árbir tıyn úshin esep beresizder. Memlekettiń qarjysy jańǵyrtý, iske qosý jumystaryna maqsatty qoldanylýy kerek, - dep atap ótti.
Sondaı-aq zaýyttyń jumys isteýi – jergilikti halyq úshin de, oblys ekonomıkasy úshin de úlken serpilis ekenin aıta kele:
– Elbasynyń talaby – qant qyzylshasyn ósirý kólemin arttyryp, ony óńdeý isin jańa ozyq tehnologıalar arqyly jolǵa qoıý. Bizdiń bul tapsyrmany oryndaýdaǵy baǵytymyz aıqyn. Irrıgasıalyq júılerdi qalpyna keltirýge Islam banki arqyly qarjy tartyp, jumys isteı bastadyq. Qyzylsha ósirýshi sharýalarǵa agrotehnıkalyq kómek kórsetip, ónim sapasyn arttyrýǵa yqpal etip otyrmyz. Bıylǵy jyly ár gektardyń shyǵymy ótken jylǵydan da joǵarylap, jaqsy kórsetkishke jetemiz dep josparlaýdamyz. Oǵan qosa memlekettik-jekemenshik áriptestik negizinde Aqsý qant zaýytyn iske qostyq. Jańa tehnologıalardyń arqasynda jyldan jylǵa zaýyttaǵy óńdelgen qyzylshanyń qanttylyǵy da artyp, 14 %-ke jetedi dep otyrmyz.Aqsý zaýyty 2020-2021 jylǵa qaraı tolyq qýatyna shyǵyp, 350 myń tonnaǵa deıin qyzylsha óńdeıtin bolady, – dedi qorytyndy sózinde.
Sonymen qatar zaýytta bilikti kadrlardy ustap turý úshin olarǵa jaǵdaı jasaý kerektigin eskertken oblys basshysy kásiporynnyń bilikti mamandaryn turǵyn úımen qamtý máselesin sheshýdi aýdan ákimi Á. Dalbaǵaevqa tapsyrdy.
