Qazaqstanda bir jyl ishinde áleýmettik sala boıynsha 310-nan astam sybaılas jemqorlyqqa qatysty qylmystyq is tirkelgen, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi Prevensıa qyzmetiniń basshysy Saıan Ahmetjanovtyń aıtýynsha, 2023 jyly áleýmettik bólim búdjetten 8.1 trln teńge qarajat alǵan.
"Qomaqty qarajattyń bólinýi kezinde arnaıy baqylaýdyń bolmaýy kóp jaǵdaıda sybaılas jemqorlyqtyń týyndaýyna alyp keledi. Ótken jyly áleýmettik salada jemqorlyqqa baılanysty 311 qylmys tirkeldi. Atap aıtatyn bolsam, bilim berý baǵytynda – 155, densaýlyq saqtaý salasynda – 64, zeınetaqymen qamtamasyz etý boıynsha – 7, áleýmettik qorǵaýda – 29, medısınalyq-áleýmettik saraptama boıynsha (múgedektik anyqtamasy) – 56. Nátıjesinde 95 adam sottaldy. Onyń ishinde bilim salasynan – 52, densaýlyq saqtaýdan – 20, áleýmettik qorǵaýdan – 9, medısınalyq-áleýmettik saraptamadan – 11 adam jazaǵa tartyldy", - deıdi basqarma basshysy.
Ahmetjanovtyń málimetinshe, 2023 jyldyń qazan aıynda Taldyqorǵan sotynyń úkimimen Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Medısınalyq jáne farmasevtıkalyq baqylaý komıtetiniń oblys departamentiniń basshysy M.Qordabaeva birneshe ret para alǵany úshin kináli dep tanylyp, oǵan 3,8 mıllıon teńge aıyppul salynǵan.
"Agenttik bilim berý júıesindegi sybaılas jemqorlyqqa syrttaı taldaý jasaý nátıjesinde, qarjylyq esep júıesiniń aqsap turǵanyn alǵa tartty. Bul sáıkesinshe osy salada mıllıardtaǵan búdjet qarajatynyń urlanýyna ákep soqqan. Osylaısha, úsh jylda 454 qylmys tirkelip, 356 adam áshkerelendi. Al 165-i sottaldy. Sáıkesinshe memleketke keltirilgen zalal 12 mıllıard teńgege jetti. Urlyq búdjettik ótinimderdi qalyptastyrýdyń avtomattandyrylmaýynan, túrli buzýshylyqtan aldyn alý júıesiniń joq bolýynan týyndaǵan", – dep túsindirdi departament ókili.
Onyń aıtýynsha, Taldyqorǵanda 2,5 jyl boıy qylmystyq top jumys istep kelgen. Onyń quramyna bilim bóliminiń basshysy men eki esepshisi, sondaı-aq mekteptiń 13 esepshisi kirgen.
"Barlyǵynyń óz róli bolǵan. Esepshiler búdjet qarajatyn jymqyrǵan. Al qalalyq bilim bóliminiń basshysy olardyń qylmysyn para alý arqyly jasyrýǵa tyrysqan. Olardy qolǵa túsirý kezinde bilim bóliminiń bas esepshisinen 1 mıllıard teńgege jýyq aqsha tárkilendi. Tergeý barysynda memleketke 4,4 mlrd teńge zalal keltirilgeni rastaldy. Kúdiktilerden 2,9 mlrd teńgeniń múlki tárkilendi", - dedi Ahmetjanov.
Ol sondaı-aq osyndaı qylmystyq júıe respýblıka boıynsha anyqtalǵanyn da atap ótti. Degenmen urlyqtyń eń qomaqty mólsheri Almaty (322 mıllıon teńge), Shymkent (154,5 mıllıon teńge), Qyzylorda (1 mıllıard teńge), Almaty (146 mıllıon teńge) jáne Aqtóbe (389 mıllıon teńge) oblystarynda tirkelgen.
"Anyqtalǵan zań buzýshylyqtar boıynsha 35 qylmystyq is tirkeldi. Olar memleketke 7 mlrd teńge zalal keltirgen. Qazirgi tańda sotqa deıingi tergep-tekserý júrgizilýde.Taldaý nátıjeleri boıynsha 14 usynys engizilip, sotqa deıingi tergeý amaldary júrgizildi. Aıtylǵan usynystardy eskere otyryp, vedomstvo bilim berý salasyndaǵy sybaılas jemqorlyq áreketterin joıý boıynsha keshendi sharalardy júzege asyrýda", – dep túıindedi vedomstvo ókili.
Buǵan deıin Qazaqstanda sybaılas jemqorlyq qylmystarynan kelgen shyǵyn 51 mıllıard teńgeden asqany habarlanǵan bolatyn. Sonymen birge 2023 jyldyń jeltoqsanynda bir aı burynǵymen salystyrǵanda keltirilgen shyǵyn kólemi 7,6%-ǵa ósti.
