Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev ótken jyly qańtar aıynda ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda bos jatqan jaıylym jerdi qaıtarýdy jáne olardy aýyl turǵyndaryna qoljetimdi etýdi tapsyrǵan bolatyn.
Osy oraıda, partıa hatshysy, «Jer amanaty» komısıasynyń tóraǵasy Dáýlet Káribek «AMANAT» partıasy Prezıdenttiń qoǵamdaǵy tiregi retinde Memleket basshysy tapsyrǵan máseleni sheshýge atsalysatynyn basa aıtyp ótti. Onyń aıtýynsha sońǵy birneshe aı ishinde komısıanyń kúshimen Qaraǵandy, Jambyl jáne Túrkistan oblystaryndaǵy 140 myń gektardan astam jaıylymdyq jer memlekettik menshikke qaıtaryldy.
– Jer – elge amanat, El – erge amanat» degen bar. Osy sebepti jer máselesin sheshetin ýaqyt keldi. «Jer amanaty» komısıasynyń mindeti – paıdalanylmaı jatqan jaıylymdyq jerlerdi, zańsyz jeke menshikke ótken jerlerdi memlekettik menshikke qaıtarýǵa kómektesý jáne aýyl turǵyndaryna qoljetimdi etý. Jasyratyny joq, olıgopolıa tek ortalyq deńgeıde ǵana emes, aýdandyq, óńirlik deńgeıde de bar, biz olarmen toqtaýsyz kúresemiz, – dedi Dáýlet Káribek.
Óz kezeginde Májilis depýtaty, komısıa múshesi Erlan Saırov amanattyqtar jaǵdaıymen jeke tanysý úshin elimizdiń túkpir-túkpirin aralaǵanyn jetkizdi.
– Biz eń shalǵaıdaǵy ferma, qystaq, jaılaýlarda boldyq. Qaıda barsaq ta, eńkeıgen káriden eńbektegen balaǵa deıinginiń aıtatyny – Jer. Sondyqtan qazirgi tańda bizdiń partıa osy jer máselesimen naqty ári jan-jaqty aınalysýǵa bel býyp otyr. Mine, osy turǵyda «AMANAT» halyqtyń muń-múddesin qozǵap júrgen halyqtyq partıa bolǵandyqtan, «Jer – amanaty» degen komısıany quryp jatyrmyz. Oǵan elimizge belgili, óziniń prınsıpti pozısıasy bar, jer máselesin kóterip júrgen azamattardyń barshasy kirip otyr, – dedi depýtat.
Májilis depýtaty Aıdos Sarymnyń pikirinshe, jer máselesi qoǵamdaǵy ádilettilik deńgeıin anyqtaıdy.
– Aýdandarda adamdarǵa mal jaıýǵa, agrobıznespen aınalysýǵa múmkindik bermeıtin olıgopolıa bar. Jergilikti olıgarhtar jerdiń bárin menshiktep alyp, jáıbaraqat otyr. Búgingi tańda qoǵam bos áńgime emes, naqty nátıje kútedi. Bul iste Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń neǵurlym belsendi bolyp, zańdy sharalar qabyldamaǵan jaǵdaıda quqyq qorǵaý organdary ákimderge qatysty is qozǵaý úshin jergilikti atqarýshy organdarǵa uıǵarymdar bergeni jón, – dedi Aıdos Sarym.
Qoǵam qaıratkeri, «Serpin» Ulttyq bilim jáne ınovasıalar palatasynyń prezıdenti Murat Ábenov aýylda jer talan-tarajǵa túsip ketkendikten, aýyl azamattary qalaǵa qonys aýdarýǵa jáne qalaǵa kelgen soń da úısiz-kúısiz, jumyssyz júrýge májbúr bolyp otyrǵanyn aıtty.
– Biz júıeli sharalar qabyldaýǵa yqpal etýimiz kerek. Munda sybaılas jemqorlyqtyń quramdas bóligi bar ekeni túsinikti. Onymen quqyq qorǵaý organdary aınalysady. Biraq ekinshi jaǵynan qoǵam aldyndaǵy jaýapkershilik, qoǵamdyq ustanym da bar. Ony búgin «AMANAT» partıasy kóterip otyr, – dedi ol.
Jerdi tıimsiz paıdalanýǵa qatysty zańger Baqytjan Bazarbek naqty mysaldar keltirdi.
– Mańǵystaý oblysyndaǵy sharýashylyqtardyń biriniń jer kólemi 2015 jyly 3,5 mln.ga boldy, bul Moldova, Belgıa, Armenıanyń terıtorıasynan asady. Qazirgi ýaqytta bul sharýashylyqta 1 mln. gektardan astam jer bar, al maly joq. Ýákiletti organǵa jer ýchaskesin alyp qoıýǵa ne kedergi keltirip otyr? Biz osy sıaqty jaǵdaılardyń bárin tekseremiz, – dedi ol.
Al belgili telejýrnalıst Maqsat Tolyqbaı «Jer amanaty» komısıasy jumysynyń ereksheligine toqtalyp, oǵan el ómirine beıjaı qaramaıtyn azamattardy atsalysýǵa shaqyrdy.
– Jasyratyny joq, bul istiń barlyǵyn atqarý mınıstrlikterge qıynǵa soǵady. Sondyqtan qazir saıası partıanyń kómegi kerek bolyp otyr. Partıanyń resýrsy úlken. Komısıa jumysyn ashyq etý úshin barlyq tetikterdi iske qosý qajet, – dedi ol.
Aıta keteıik, komısıa quramyna Janarbek Áshimjan, Qaınar Abasov, Artýr Platonov syndy Parlament Májilisiniń depýtattary, Bas prokýratýra, Aýyl sharýashylyq mınıstrliginiń ókilderi, Marat Báshimov, Kırıl Pavlov, Ǵalym Baıtoq, Marat Shıbutov, Maqsat Tolyqbaı syndy qoǵam qaıratkerleri men blogerler múshe bolyp otyr.
Eske sala keteıik, ótken aptada «AMANAT» partıasynyń aralasýymen Qaraǵandy oblysy Nura aýdanynyń turǵyndary 80 myń gektardan astam jaıylymdyq jerge qol jetkizdi.
Jeke qosalqy sharýashylyqtarǵa arnalǵan jaıylymdar aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshiler, aýyl ákimderi jáne jergilikti qoǵamdastyq arasyndaǵy memorandým sheńberinde berildi.
Al máseleni júıeli sheshý úshin partıa qoldanystaǵy zańnamaǵa ózgerister engizýge qol jetkizýge nıetti.
Atap aıtqanda, jaıylymdardyń tozýyna jáne shóleıttenýine qarsy kúres jónindegi búdjettik baǵdarlamany oblystyq deńgeıden aýyldyq okrýgter ákimderiniń deńgeıine berý, mal basyn eskere otyryp, jaıylymdardyń jalpy alańyna túsetin júkteme normalaryn jańartý, eldi meken shekarasynan 5 km radıýsta aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge jaıylym berýge tyıym salý qajet.
