[caption id="attachment_9194" align="alignright" width="241"]
Altynbek Sársenbaıuly otbasymen. Foto A. Ábdiraıymovtiki[/caption]
Táýelsiz Qazaqstan qoǵamy ótken ǵasyrdyń sońǵy on jyldyǵynda aıryqsha oqıǵalarǵa toly boldy. Egemendik alǵan soń, jekeshelendirý, naryqtyq ekonomıka, sóz bostandyǵy men demokratıa uǵymdary sanamyzǵa enip, bıliktiń ár saladaǵy sheshimderi kúnnen kúnge ózgerip jatty. Qoǵamdyq formasıany meńgerý, túsiný qarapaıym halyqqa da, bılik ókilderine de ońaıǵa túspegeni anyq. Halyq saýda jaǵalap, ash ózekterine tamǵan azǵantaı nárdi talǵajý etip júrse de, erteńgi shuǵylaly kúnge úmitpen qarady. Ásirese, bılik basyna kelgen jas kadrlardan kóz almaı, olardyń ár saladaǵy jemisti eńbekterine dán rıza bolysyp jatty. Oraz Jandosov, Altynbek Sársenbaıuly, Imanǵalı Tasmaǵambetov, Ómirzaq Shókeev, Marat Tájın, Bolat Ábilov, Muhtar Áblázov, Ǵalymjan Jaqıanov bastaǵan toptyń eńbegine, jan-jaqtyly bilimine sengender kóp boldy. Mine, osy toptyń ishinde nebary 29 jasynda mınıstr bolǵan Altynbektiń mysy da, susy da bólek-tuǵyn. Bizdiń sóz etpegimiz Altynbek Sársenbaıulynyń qazasynan keıin Qazaq bıliginiń bul oqıǵadan qanshalyqty sabaq alǵany, neni túıgeni, qaı baǵytta áreket etkeni týraly bolyp otyr.
[caption id="attachment_9195" align="alignleft" width="145"]
Aıdos Sarym, saıasattanýshy[/caption]
Altynbek Sársenbaıuly aqparattyq salanyń damýyna zor úles qosqan tulǵanyń biri. Ol Qazaqstannyń baspa jáne aqparat salasyn onshaqty jyl boıy basqaryp, sóz bostandyǵynyń qalyptasýyna eńbek etti. Ol kezderi gazet pen telearnalar erkin habar taratýǵa qulshyna kirisetin deıdi sarapshylar. Altynbek Sársenbaıuly bir suhbatynda pikir bildirýdiń erkindigi azda bolsa bar ekendigin bylaı dep tujyrypty. «Oı-pikir aıtýǵa múmkindik bar. Ras, shekteýli. Ol sol shekteýliligimen de qundy. Máselen, tyń oı-pikirdi aıta alatyn azamattardy da, ony jetkize biletin aqparat quraldaryn da halyq qurmetteıdi jáne solarǵa úıirsek bolady».
Ulttyń tańdaýy, saralanýy júretindeı kórinedi. Endi taǵy bir jańa tolqyn, mazmuny da, formaty da ózgeshe, bilimdi, bilikti tolqyn saıasatqa aralasýy bek múmkin. Baıaǵyda bir aǵamyz bizge bir Altynbek emes, myńdaǵan Altynbek kerek dep edi.
Saıasattanýshy Aıdos Sarym Altynbek Sársenbaev aqparattyq salany basqarǵan kezderi bul salada sabyrlylyq pen sálıqalyq, salqynqandylyq qalyptasqanyn aıtady.
– Qazir aqparat salasyna 40 mlrd teńge kóleminde qarjy jumsalsa, Altynbektiń kezinde 180-190 mln teńgeden aspaıtyn. Biraq aqparattyq birlik, jarasymdylyq bar edi. Eger ol kisi tiri bolyp, búgingi kúni de aqparat salasyn basqaryp turǵan bolsa, eń aldymen ishtegi separatıstik pıǵyldardy anyqtap, aldyn alýǵa kúsh salar edi. Erkin baspasóz bolǵan jerde, qoǵamdaǵy túrli toptar mádenıetti pikir almasýdy úırenedi. Bizde sol endi qalyptasyp kele jatqan bolatyn, – deıdi Aıdos Sarym.
[caption id="attachment_9196" align="alignright" width="136"]
Ámirjan Qosanov, saıasatker[/caption]
Altynbek Sársenbaev bılikte de, opozısıada da óte bedeldi bolǵanyn aıtqan saıasattanýshy «Búgin sondaı yqpaldy tulǵalar nege az?» degen suraqqa:
– Nemistiń bir áıgili jazýshysy qoǵam tek bir adamǵa qarap, sonyń ǵana sózine sense, soǵan ǵana arqa súıese, ondaı halyqty dúreleý kerek degen. Sondyqtan búgin bedeldi tulǵa joq eken dep túńilýge bolmaıdy. 1994-95 jyldary Qazaqstanda naryqtyq júıe enip, aýyr jaǵdaı qalyptasqan edi. Sol kezde bılikke kelgen tolqyn myqty boldy. Áli de bılikte solardyń kóbi otyr. Bizdińshe, sol sıtýasıa taǵy qaıtalanatyn sıaqty. Ulttyń tańdaýy, saralanýy júretindeı kórinedi. Endi taǵy bir jańa tolqyn, mazmuny da, formaty da ózgeshe, bilimdi, bilikti tolqyn saıasatqa aralasýy bek múmkin. Baıaǵyda bir aǵamyz bizge bir Altynbek emes, myńdaǵan Altynbekter kerek dep edi. Menińshe, bizge mıllıondaǵan Altynbekter kerek, – degen pikirin bildirdi.
Altekeń de kezinde bılik sapynda boldy, onyń bıiginde júrip, shyn nıetimen Prezıdentke qyzmet etti. Ol da tarıhı fakt
Al saıasatker Ámirjan Qosanov qandaı salada bolsa da belgili bir tulǵalardy absolúttik deńgeıge kóterýge qarsy ekenin aıtady. «Altekeń de kezinde bılik sapynda boldy, onyń bıiginde júrip, shyn nıetimen Prezıdentke qyzmet etti. Ol da tarıhı fakt», – dep pikir bildirgen saıasatker, alaıda aqparat salasyna sińirgen eńbegin joǵary baǵalaıtynyn jetkizdi.
– Biraq basqa mınıstrlerden onyń bir aıyrmashylyǵy boldy. Opozısıaǵa ketpeı turyp, ol jýrnalıser qaýymynyń qamyn oılady, sóz bostandyǵyna úles qosty. Qazir bolsa, sóz bostandyǵy, ony joqtaıtyn mınıstr túgili, laýazym ıeleri qalmady. Qanshama BAQ jabylyp jatyr, qanshama jýrnalıs óziniń kásibı mindetin atqarǵany úshin sottalyp, urylyp-soǵylyp, ashtyq jarıalap jatyr. Olardyń muńyn muńdap, sanasatyn eshqanadı sheneýnik joq, – deıdi Ámirjan Qosanov.
Altynbektiń qazasynan bılik sabaq alǵan joq, sabaq alýy da múmkin emes. Kerisinshe, Altynbek pen onyń eki joldasyn aıýandyqpen óltirgeli beri bılik burynǵysynan beter keri ketip barady.
[caption id="attachment_9197" align="alignleft" width="160"]
Jasaral Qýanyshálın, saıasatker[/caption]
Qazaq bıligi Altynbek Sársenbaıulynyń qazasynan eshqandaı sabaq almaǵanyn aıtqan saıasatker, qoǵam belsendisi Jasaral Qýanyshálın bılik júıesinde ózine qarsy shyqqannyń bárin qýdalaý kúsheıgenin jetkizdi.
– Altynbektiń qazasynan bılik sabaq alǵan joq, sabaq alýy da múmkin emes. Kerisinshe, Altynbek pen onyń eki joldasyn aıýandyqpen óltirgeli beri bılik burynǵysynan beter keri ketip barady. Jeke basqa tabyný qalypty jaǵdaıǵa aınaldy. Muny rastaıtyn mysaldar qajet bolsa, olar bastan asady. Sondyqtan, árıne, mundaı jaǵdaıda sóz bostandyǵy jóninde áńgime qozǵaýdyń ózi ásheıin bekershilik, – dep óz oıyn ortaǵa saldy. Ol, sondaı-aq, dál búgingi kúni bıliktiń ózgere qoıýy, demokratıalyq qundylyqtarǵa oryn berýi neǵaıbyl ekenin de sóz etti.
