8 tamyzda Almaty oblysy Jambyl aýdany Úlken aýylynda elimizdegi alǵashqy iri qýatty atom elektr stansıasynyń qurylysyna arnalǵan ınjenerlik izdestirý jumystary resmı túrde bastaldy. “Rosatom” bas dırektory Alekseı Lıhachóvtyń aıtýynsha, bul joba myńdaǵan jańa jumys ornyn ashyp, óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna qýatty serpin beredi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
“Joba aıasynda stansıanyń ózinde myńdaǵan, al oǵan qajet ınfraqurylymda ondaǵan myń jańa jumys orny ashylýy múmkin. Reseı Federasıasynda bolsyn, Eýropa, Azıa, Afrıka nemese Ońtústik-SHyǵys Azıadaǵy nysandarymyzda bolsyn, joba iske asqan sátten bastap sanaýly jyl ishinde óńirlerdiń damýynda orasan serpilis bolatynyna kýá bolyp kelemiz.”, – dedi Lıhachev.
Ol buǵan Belarýstegi Ostroves, Túrkıadaǵy Akkýıý jáne Bangladeshtegi Rýppýr qalasyn mysal retinde keltirdi.
“Kóz aldymyzda óńirlerdiń kelbeti ózgergeni baıqalady. Biraq bul bastysy emes. Eń mańyzdysy adamdar ózgeredi. Halyq bilimge umtylady. Jastar men orta býyn ózderin jetildirip, úlken jumysqa daıyndala bastaıdy. Bul ómir súrý sapasyn arttyrady, bilim deńgeıin kóteredi”, – dep atap ótti ol.
Lıhachevtyń sózinshe, “Rosatom” AES salynatyn aımaqtarda mektepter salyp, jergilikti jastardy atom energetıkasy mamandyqtaryna oqytýǵa múddeli.
“Árıne, biz mektepter salamyz. Biz úshin sol óńirlerdiń jastaryn atom energetıkasy mamandyqtaryna oqytý tıimdi. Sebebi olardyń úıi, otbasylary osy jerde, ózderiniń týǵan jerinde. Dál osyndaı ortada bolashaq atomshylar áýleti qalyptasady.”, – dedi ol.
AES saltanatty sharasy qalaı ótti?
Aıta keteıik, búgin Úlken aýylynda alǵashqy AES qurylysyna baılanysty saltanatty shara ótti.
Maqsaty – bolashaq nysanǵa eń qolaıly alańdy anyqtap, jobalyq qujattamany ázirleý.
İs-sharaǵa Qazaqstan Respýblıkasy Atom energıasy jónindegi agenttiginiń tóraǵasy Almasadam Sátqalıev jáne “Rosatom” memlekettik korporasıasynyń bas dırektory Alekseı Lıhachóv qatysty.
“Rosatomnyń” ınjınırıńtik dıvızıonynyń mamandary alǵashqy barlaý uńǵymasyn burǵylap, topyraq synamalaryn alý jumystaryna kiristi. Bul zertteýler aýmaqtyń seısmıkalyq turaqtylyǵyn, gıdrogeologıalyq erekshelikterin jáne ózge de parametrlerin baǵalaýǵa múmkindik beredi. Mundaı baǵalaý bolashaq stansıanyń senimdiligi men qaýipsizdigin qamtamasyz etýdiń mindetti sharty bolyp tabylady. Osy kezeńde keminde 50 uńǵyma burǵylanyp, olardyń tereńdigi 30-dan 120 metrge deıin jetedi. Alynǵan derekterdiń negizinde AES-tiń naqty ornalasý orny aıqyndalady.
Injenerlik izdestirýlerdiń bastalýy – AES jobasynyń qaýipsizdigine, senimdiligine jáne ekonomıkalyq tıimdiligine tikeleı áser etetin mańyzdy kezeń. Dál osy jumysta aýmaqtyń geologıalyq, seısmıkalyq, gıdrologıalyq jáne ekologıalyq sıpattamalary keshendi túrde zertteledi. Zertteý nátıjeleri stansıany ornalastyrý jónindegi túpkilikti sheshim qabyldaýǵa negiz bolady. Bul izdestirýler jobanyń halyqaralyq jáne ulttyq standarttarǵa sáıkestigin qamtamasyz etip, ekologıalyq jáne tehnogendik qaýipterdi azaıtýǵa, bolashaq atom elektr stansıasyn tıimdi jobalaýǵa múmkindik beredi.
“Úlkendegi ınjenerlik izdestirýlerdiń bastalýy – Qazaqstannyń zamanaýı tarıhyndaǵy alǵashqy iri qýatty atom elektr stansıasyna bastaıtyn joldyń alǵashqy qadamy. Bul kezeńde biz alańnyń bolashaq atom stansıasy úshin tolyq qolaıly ekenine senimdi bolý maqsatynda muqıat zertteýge basa nazar aýdaramyz. “Rosatom” Qazaqstannyń damýy úshin strategıalyq mańyzy zor osy jobany júzege asyrýǵa bar tájirıbesin qoldanýǵa daıyn”, – dedi “Rosatom” memlekettik korporasıasynyń bas dırektory Alekseı Lıhachóv.
Almasadam Sátqalıev te bul sáttiń tarıhı mánine toqtaldy.
“Búgingi kún – tek alǵashqy qadam. Biraq dál osy áreket Qazaqstannyń ekonomıkasynda jańa joǵary tehnologıalyq salany qalyptastyrý jolyn aıqyndaıdy. Biz AES qurylysy zamanaýı ınfraqurylymnan bastap jańa mektepter, balabaqshalar men áleýmettik nysandarǵa deıin óńirdiń damýyna qýatty serpin beredi dep senemiz. Bul joba – Qazaqstannyń strategıalyq tańdaýy, óńir men eldiń uzaq merzimdi ekonomıkalyq ósiminiń draıveri”, — dep atap ótti.
Bolashaq stansıanyń negizinde elektr qýaty 1200 MVt bolatyn III+ býynnyń zamanaýı VVER-1200 sý-sý energetıkalyq reaktorlary ornatylady. Bul tehnologıa eń qatań halyqaralyq qaýipsizdik talaptaryna saı jáne qazirgi ýaqytta Reseı, Belarýs, Túrkıa, Bangladesh, Mysyr jáne Qytaıdaǵy qoldanystaǵy ári salynyp jatqan nysandarda tabysty paıdalanylyp keledi. Reaktordyń qyzmet etý merzimi – 60 jyl, qosymsha 20 jylǵa uzartý múmkindigi bar.
Eske sala keteıik, 2025 jylǵy maýsymda “Rosatom” Qazaqstandaǵy AES qurylysy jónindegi halyqaralyq konsorsıýmnyń jetekshisi bolyp aıqyndaldy.
