Depýtat Núrgúl Taý Májiliste turǵyn úı qurylysy naryǵyndaǵy bylyq-shylyqtardyń betin ashyp, kóptiń oıyndaǵy keleli máselelerdi kóterdi. Sóıtken halyq qalaýlysy ortaǵa úsh usynys tastady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Ipotekalyq nesıege baspana satyp alǵan adam nege eki ret "jelinýi" tıis?
Ol óziniń depýtattyq saýalynda qazir baspana satyp alýda kóp adam eki ret nesıe tirketýge májbúr ekenin basa atap kórsetedi. Birinshisinde – baspananyń basyna tóleıdi, ekinshisinde – jóndeý jumystaryn júrgizý úshin taǵy qosymsha shyǵyndalady.
"Bul durys emes. Qurylys kompanıalary baspanany daıyn kúıinde satýy tıis, ıaǵnı jóndeý jumystary júrgizilgen kúıde. Mundaıda baǵa qymbattamas úshin ár páterdiń jóndeý jumysynyń aqysy salymshymen aradaǵy kelisimshartta aldyn ala aıqyndalýy tıis dep sanaımyn. Sonda halyqty nesıelendirý statısıkasyn áldeqaıda tómendetýge bolar edi", - deıdi depýtat.
Úkimet jalǵa beriletin páterdiń shekti baǵasyn belgilep berýi kerek
Sondaı-aq, onyń aıtýynsha, Qazaqstanda 4,5 mln adam baspanasyz júr, onyń 1,3 mıllıony – jastar. Qazir elimizde osynsha adam baspana jaldap júr.
"Al páterdi jalǵa berý aqysy jyldan jylǵa ósip keledi. Ýdaı qymbat. Sondyqtan osy naryqtaǵy baǵany retteý kerek dep sanaımyn. Iaǵnı, Úkimet jalǵa beriletin páterdiń shekti baǵasyn belgilep berýi kerek. Bul prosesti qadaǵalaý úshin Biryńǵaı jalǵy berýshiler tizilimin qurýdy jáne tıptik kelisimshart jobasyn bekitýdi usynamyz", - deıdi ol.
Eskroý-shot: úleskerlik turǵyn úı naryǵynda alaqtyqqa jol bermeýdiń amaly bar
Sonymen qatar, depýtat qurylys naryǵynda eskroý-shot uǵymyn engizýdi usynady.
Bul - salynyp jatqan úıden páter satyp alýshy men qurylys kompanıasy arasyndaǵy esep aıyrysý úshin ashylatyn banktegi arnaıy shot. Oǵan sáıkes, úlesker aqshany buǵattaýly shotqa salady. Qurylys kompanıasy ol aqshany turǵyn úıdi paıdalanýǵa bergennen keıin ǵana alady.
"Eskroý-shot uǵymy bizdiń zańnamamyzǵa jat emes. Alaıda, bul mehanızm tek tólem zańnamasy aıasynda ǵana qoldanylady. Qurylys kompanıasy shartty buzǵan jaǵdaıda salymshy aqshasyn qaıtara alýy tıis. Sonda «aldandyq, alaıaq bolyp shyqty» degen daý-damaı bolmas edi. Bul – azamattarymyz tap kelip otyrǵan úlken másele. Keıbir qurylys kompanıalary "Turǵyn úı qurylysyna úlestik qatysý týraly" zańdy aınalyp ótetin sharttar jasap alǵan. Búgingi tańda elimizde osyndaı shartqa qol qoıǵan 6,8 myńǵa jýyq adam zardap shekti. Osyǵan baılanysty osyndaı sharttarǵa tyıym salý qajet", – deıdi Núrgúl Taý.
Al quzyrly vedomstvo qurylys naryǵyndaǵy alaıaqtardy aıaǵynan shalatyn eskroý-shot tetigin engizýge qulyqty emes sekildi.
Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi depýtat saýalyndaǵy osy bir usynysqa qatysty pikir bildirip te úlgerdi. Quzyrly vedomstvo turǵyn úı qurylysy salasyna eskroý-shottardy engizse, baspana quny qymbattaýy múmkin degen pikirde.
"Bul tetikti engizý múddeli memlekettik organdarmen egjeı-tegjeıli pysyqtaýdy talap etedi. Atap aıtqanda, Ulttyq bankpen, Qarjy naryǵyn damytý jáne retteý agenttigimen, Qarjy mınıstrligimen. Odan soń zańnamaǵa ózgerister engizý qajet bolady. Eskroý-shottardy paıdalansaq, ol turǵyn úı qurylysy naryǵyna tikeleı áser etedi, naqtyraq aıtqanda bastapqy naryqta jyljymaıtyn múlik baǵasynyń ósý qaýpi týyndaýy múmkin. Bul úlestik sektordyń ınvestısıalyq tartymdylyǵyn aıtarlyqtaı tómendetedi jáne satyp alý qabiletine teris áser etedi", – dep naqtylaıdy mınıstrlik.
