Halyqaralyq qarjy ortalyǵy «Astana» alańynda ótip jatqan XII Halyqaralyq «Antıkontrafakt» forýmynda temeki jáne nıkotın ónimderiniń kontrabandasy men kontrafaktisine arnalǵan baspasóz konferensıasy ótti.
«Antıkontrafakt» forýmy – Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq (EAEO) aýmaǵyndaǵy kontrafaktige jáne jalǵan ónimderge qarsy is-qımyl boıynsha iri ári mańyzdy iskerlik shara. Forýmdy EAEO-ǵa tóraǵalyq etýshi memleket ótkizedi. Buǵan deıin forým Qazaqstan, Belarýs, Armenıa, Qyrǵyzstan, Reseı astanalarynda jáne basqa elderde uıymdastyrylǵan. Qatysýshylar zańsyz saýdanyń aýqymyn, onyń ekonomıka men halyq densaýlyǵyna tıgizetin zardaptaryn jáne máseleniń sheshimin talqylaıdy.
EAEO elderinde kontrabandalyq temeki satýdan túspegen salyq túsimderiniń jalpy somasy jyl saıyn ósip, sońǵy jyldary shamamen 1,9 mıllıard dollardy quraǵan. Qazaqstan – EAEO-nyń ekinshi iri qatysýshysy – 2023 jyly 32 mıllıard teńge joǵaltty.
Kontrafaktilik ónimder kólemi artýda
QazSpirits qaýymdastyǵynyń atqarýshy dırektory Dmıtrıı Jýkovtyń aıtýynsha, kontrafaktilik temeki jáne nıkotın ónimderiniń kólemi jyl saıyn artyp keledi:
– Temeki kontrafaktisine qatysty jaǵdaı máz emes. 2019 jyldan beri bul kórsetkish únemi ósip keledi. Qazirgi ýaqytta satylatyn temekiniń 10%-dan astamy zańsyz aınalymda. Bul sala men búdjet úshin aıtarlyqtaı shyǵyn, – dedi ol.
Ulttyq kásipkerler palatasynyń ókili Erken Naýrzbekov zańsyz ónimderden keletin salyqtyq shyǵyndardyń aýqymyn aıta kele, bul máseleni sheshý úshin bılik, bıznes jáne qoǵamnyń kúsh-jigerin biriktirý qajettigin atap ótti:
– Memlekettik kirister komıteti janynan kontrabanda men kontrafaktige qarsy kúres jónindegi jedel shtab quryldy. Bul shtab naryq qatysýshylarynyń kúsh-jigerin biriktirip, kóleńkeli aınalym týraly málimetterdi jınaqtap, sheshý joldaryn usynady, – dedi ol.
Halyqaralyq sarapshylardyń pikiri
Forýmda sarapshylar zańsyz taýarlardyń jetkizý arnalarynyń belgili shemalaryn atap ótti. Bir mysal – zańsyz júktiń aldymen Birikken Arab Ámirlikterinen Iranǵa parommen jetkizilip, sodan keıin júk kólikterimen Iran, Aýǵanstan, Tájikstan arqyly tranzıtpen tasymaldanýy. Qazaqstanǵa bul taýarlar Qyrǵyzstan arqyly ótedi.
Reseıdegi jaǵdaı da kúrdeli: 2024 jyldyń alǵashqy jartysynda zańsyz temeki aınalymynan búdjet shyǵyny 50,4 mıllıard rúbldi qurady, bul ótken jylmen salystyrǵanda 8,7%-ǵa kóp.
Sheshý joldary
Forýmda zańsyz aınalymǵa qarsy kelesi sharalar usynyldy:
Ǵylymı negizdelgen aksızdik saıasatty ázirleý;
Shekaralyq baqylaýdy kúsheıtý, atap aıtqanda, Qyrǵyzstannyń júk tekserý pýnktterin qatań baqylaý jáne Qazaqstannyń shekaralas aımaqtarynda aldyn alý jumystaryn júrgizý;
Ónimderdi sıfrlyq tańbalaý jáne zańdylyǵyn tekserýge arnalǵan mobıldi qosymshalardy engizý.
Forým qatysýshylary zańnamany kúsheıtýdi negizgi sheshim retinde atady. Bul sharalardy EAEO elderinde qoldaný zańsyz aınalymǵa jol bermeýge yqpal etedi.
