LRT-ның бірінші нұсқасы бізге 2,6 млрд долларға шыққан еді. Оңтайланған шығыны - 1,5 млрд. Бұл қысқарту негізінен:
- қарыз мерзімі 20 жылдан 5 жылға дейін қысқарту есебінен алынды. Тиісінше пайыздардың төлеу керек саны да азайды.
⁃ жылжымалы көлiктердi 19-дан 12-ге дейін қысқарту, аялдама станцияларын 18-ден 11-ге дейін қысқарту, жер асты және жаяу жүргіншілер өткелдерін қысқарту есебінен алынды.
Енді осы мәселе бойынша менің ой пiкiрiм.
Біріншіден, кез келген бастаушы қаржыгер несие бойынша пайыздарды төлемей, басқа шоттарын, сонымен қатар өз шот көздерін пайдаланса, бұл мүлдем тегін ақша бар дегенді білдірмейтінін түсінеді. Бұл таза шенеунік тәсілі.
Ақша - әрқашан құны болатын субстанция. Бұл жай ғана сіз қытайлықтарға төлемейтін ақшаны басқа біреуге төлейсіз дегенді білдіреді. Тиісінше, шығындар 800 млн. долларға қысқарған жоқ. Тек сіз бұл шығындарды басқа орынға ауыстырдыңыз.
Іс жүзінде, бюджет басқа жерде 600-800 млн.доллар көлемінде жетпейтін болады.
Екіншіден, егер сіз қозғалмалы құрамды, станцияларды, жер асты және жаяу жүргіншілер өткелдерін 40% - ға қысқартсаңыз, бұл бастапқыда сіз бәрін дұрыс жоспарламағаныңызды білдіреді. Тиісінше, неге сіз дәл қазір дұрыс жоспарлап отырмыз деп ойлай аласыздар? Неге 60,70% емес, 40% - ға қысқарту болды?
Мен тіпті қазір 1.5 + 800 млн немесе 2.3 млрд долларға толық жоба емес, мүгедек секілді жобаны алатынымызды айтқым да келмейді. Сонда LRT шынайы шығыны тек қана 300-450 млн.долларға немесе 13-15 % қысқартылса, функционалы 40% қысқартылып отыр.
Нәтижесінде, қымбат 2,6 млрд. долларлық, бірақ толыққанды LRT орнына біз қымбат 2,3 млрд.долларлық толық қызмет көрсете алмайтын жобаны көреміз.
Онысымен қоймай, Астанада бұл жобаны ақтап шығаратын адам ағыны жоқтығын ескеретін болсақ, бұл - барлық 2.5 млрд долларды көптеген әлеуметтік маңызы бар мәселелерді шешуге емес, далаға шашумен тең екенін түсінеміз.
Марғұлан Сейсембай
