Франциялық Orano компаниясы мен өзбекстандық «Навоийуран» Навои облысындағы Оңтүстік Дженгельді кен орнын бірлесіп игеру туралы келісім жасасты. Жоба операторы ретінде «Навоийуран» белгіленіп, кен орнын өзінің өндірістік базасына интеграциялайды. Сондай-ақ жобаға жапондық Itochu Corporation корпорациясы қосылып, Өзбекстандағы уран кен орындарын игеру үшін құрылған Nurlikum Mining бірлескен кәсіпорнынан миноритарлық үлес сатып алмақ, деп хабарлайды Dalanews.kz AsiaToday-ге сілтеме жасап.
Бұл келісім Өзбекстан мен Франция арасындағы 6,5 миллиард еуроны қамтитын инвестиция мен инновацияға бағытталған ынтымақтастық бағдарламасының бір бөлігіне айналды. Шетелдік серіктестерді тарту экономикалық пайда әкелуі мүмкін, оның ішінде жаңа технологиялар, жұмыс орындарын ашу және инфрақұрылымды дамыту бар. Алайда, қазіргі геосаяси өзгерістер жағдайында шетелдік компанияларға стратегиялық ресурстарға қолжетімділік беру қаншалықты негізделген деген сұрақ туындайды.
Уран – тек экономикалық емес, сонымен қатар стратегиялық маңызы бар негізгі ресурс. Ғаламдық энергетикалық ресурстар үшін бәсекелестік жағдайында мұндай кен орындарына бақылау орнату ұлттық қауіпсіздік мәселесіне айналады. Францияның Orano компаниясының Өзбекстан тарапымен серіктестік негізінде болса да жобаға қатысуы белгілі бір алаңдаушылық тудырады. Өйткені, Франция – Еуроодақтың мүшесі және еуропалық альянстың белсенді қатысушысы ретінде геосаяси мүдделердің ықпалына түсуі мүмкін. Бұл мүдделер әрдайым Өзбекстанның ұлттық мүдделерімен сәйкес келе бермеуі мүмкін.
Сонымен қатар, жапондық Itochu Corporation-ның қатысуы, тіпті миноритарлық үлес аясында болса да, жобаның халықаралық ауқымын кеңейтеді, бірақ Өзбекстанның шетелдік серіктестерге тәуелділігін арттырады. Әлемдік саяси тұрақсыздық жағдайында мұндай тәуелділік ел үшін әлсіздікке айналуы мүмкін.
Өзбекстан халықаралық ынтымақтастыққа ашық екенін және экономикасын жаңғыртуға ұмтылатынын көрсетіп келеді. Дегенмен, шетелдік инвестицияларды тарту мен ұлттық мүдделерді қорғау арасында тепе-теңдік сақтау өте маңызды. Уран сияқты стратегиялық ресурстарға ерекше назар аудару және мемлекеттің толық бақылауында ұстау қажет, өйткені сыртқы ықпалдан келетін қауіптерді ескермеуге болмайды.
