XVI-XIX عاسىرلارداعى ەۋروپالىق جانە امەريكالىق كارتالارداعى قازاق مەملەكەتى انىق كورسەتىلگەن

Dalanews 07 ماۋ. 2023 13:44 1191

بۇگىن قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە تۇركىستان وبلىسىنىڭ قۇرىلعانىنا 5 جىل تولۋىنا جانە مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنىنە وراي «XVI-XIX عاسىرلارداعى ەۋروپالىق جانە امەريكالىق كارتالارداعى قازاق مەملەكەتى» اتتى گالەرەيانىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

ءىس-شارا اياسىندا ل.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاماناۋي زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى مۇحيت-ارداگەر قارجاۋباي ۇلىنىڭ «قازاقستاننىڭ ءۇزىلىسسىز مەملەكەتتىلىگى تاريح تولقىنىندا. XVI-XIX عاسىرلارداعى ەۋروپالىق جانە امەريكالىق كارتالارداعى قازاق مەملەكەتى. اتلاس» كىتابىنىڭ زەرتتەۋ ناتيجەسىندە جيناعان قازاق كارتالارىنىڭ كورمەسى قويىلدى.

جيىندا ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى جانار تەمىربەكوۆا تۇركىستان جۇرتشىلىعىن ايتۋلى مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاپ، اتالعان گالەرەيانىڭ ۋنيۆەرسيتەتتە ۇيىمداستىرىلۋىنىڭ ماقساتى مەن ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.

كىتاپ اۆتورى قازاق حالقىنىڭ كارتالارىن ىزدەۋ بارىسىنداعى قيىندىقتارى، ەڭبەك جولىن، زەرتتەۋ تاسىلدەرى مەن تاريحىن كەڭىنەن باياندادى.

– كىتاپتا جينالعان 2000 كارتانىڭ 130-ى عانا ەنگەن. قازاق كارتاسىن جيناۋعا 17 جىل ۋاقىت كەتتى. بارلىق كارتانى ءبىر كىتاپقا سىيدىرۋ مۇمكىن بولمادى. الداعى ۋاقىتتا كىتاپتىڭ 7 تومىن جارىققا شىعارۋ جوسپاردا بار، – دەدى عالىم.


زەرتتەۋ بارىسىندا يتاليا، يسپانيا، ششۆەسيا، فرانسيا سىندى باسقا دا ءىرى مەملەكەتتەردىڭ مۇراعاتتارىنان قۇندى قۇجات بولىپ سانالاتىن كارتالارى تابىلعان.

ناتيجەسىندە ەلىمىزدىڭ تاريحي كىتاپ قورىنا «قازاقستاننىڭ ءۇزىلىسسىز مەملەكەتتىلىگى تاريح تولقىنىندا. XVI-XIX عاسىرلارداعى ەۋروپالىق جانە امەريكالىق كارتالارداعى قازاق مەملەكەتى. اتلاس» ەڭبەگىن قوسىلدى. كىتاپ 600 بەتتەن تۇرادى. سالماعى – 8 كەلى.

تۇركىستان وبلىسىنىڭ مەرەيلى مەرەكەسىنە سىي بولعان بۇل گالەرەيانىڭ ماڭىزى زور. سەبەبى، گالەرەيا – تۇركى جۇرتىنىڭ ورتاق رۋحاني استاناسى اتانعان تۇركىستاننىڭ كارتا بەتتەرىندە، وزگە ەلدەردىڭ تاريحي مۇراعاتىندا سىزبالارمەن ساقتالعانىن ايقىن كورىنىسى. كوپشىلىك قازاق جەرىنەن بولەك، تۇركىستاننىڭ گەوگرافيالىق ايماعى مەن ياسسى، حازىرەت سۇلتان سىندى اتاۋلارمەن الەم تاريحىندا قالعان ءىرى ءوڭىر ەكەنىنە تاعى دا كوز جەتكىزدى.

عالىم تۇركىستاننىڭ تورىندە تۇركى جاستارىنىڭ باسىن قوسقان ءبىلىم ورداسىنا قازاق كارتالارىن سىيعا تارتتى. كەزدەسۋ سوڭىندا زەرتتەۋشى مۇحيت-ارداگەر قارجاۋباي ۇلى ۋنيۆەرسيتەت باسشىلارى جانە تۇركىستاننىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن بىرگە گالەرەيانىڭ لەنتاسىن قيدى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار