جاقسى ۇيقى – سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ اجىراماس بولىگى. الايدا بۇگىنگى قاربالاس زاماندا ادامداردىڭ كوبى ۇيقىسىزدىققا ءجيى شاعىمدانادى. دۇرىس ۇيىقتاماۋ ادامنىڭ فيزيكالىق جانە پسيحيكالىق ساۋلىعىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz 

ۇيقى – اعزانىڭ تولىققاندى دەمالىپ، قالپىنا كەلەتىن ۋاقىتى. عالىمدار ۇيقىنىڭ ەكى نەگىزگى فازاسى بار ەكەنىن ايتادى:

• تەرەڭ ۇيقى (باياۋ فازا) – اعزانىڭ فيزيولوگيالىق قالپىنا كەلۋىن قامتاماسىز ەتەدى؛

• جىلدام ۇيقى (REM-فازا) – ەستە ساقتاۋ مەن اقپاراتتى بەكىتۋگە ىقپال ەتەدى.

ەگەر بۇل كەزەڭدەردىڭ ءبىرى ءۇزىلىپ نەمەسە قىسقارىپ قالسا، اعزاداعى بيولوگيالىق تەپە-تەڭدىك بۇزىلادى.

ۇيقى جەتىسپەۋشىلىگىنىڭ سالدارلارى

قانداعى قانت دەڭگەيى ارتادى جانە سەمىزدىككە اكەلەدى

تەرەڭ ۇيقى كەزىندە جۇرەك سوعىسى باياۋلايدى، قان قىسىمى تومەندەيدى، جۇيكە جۇيەسى تىنىشتالادى. ال ۇيقى جەتىسپەسە، كەرىسىنشە، سترەسس گورمونى – كورتيزولدىڭ دەڭگەيى جوعارىلايدى. بۇل قانداعى قانت مولشەرىن ارتتىرىپ، قانت ديابەتى مەن سەمىزدىككە اكەلۋى مۇمكىن.

ۇيقى تاپشىلىعى تابەتتى رەتتەيتىن ەكى گورمون – گرەلين مەن لەپتيننىڭ تەپە-تەڭدىگىن بۇزادى. سونىڭ سالدارىنان ادام ءجيى اشىعادى جانە ارتىق تاماقتانادى. عالىمدار ەرەسەكتەردە ۇيقى ۇزاقتىعى ءبىر ساعاتقا قىسقارعان سايىن سەمىزدىك ءقاۋپى شامامەن 9%-عا ارتاتىنىن انىقتاعان.

پسيحيكالىق ساۋلىققا جاعىمسىز اسەر ەتەدى

ۇيقى كەزىندە ميداعى ەنەرگيا قورى – گليكوگەن قالپىنا كەلەدى. ونىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ميگرەن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋى جانە كۇيزەلىسكە بەيىمدىلىك تۋعىزادى.

ۇيقىسىزدىق ميدىڭ ماڭىزدى ايماقتارىنا كەرى اسەر ەتەدى. بۇل ەستە ساقتاۋ، ەموسيانى باسقارۋ جانە زەيىن قويۋ قابىلەتتەرىن السىرەتەدى.

جۇرەك اۋرۋلارى ءقاۋپىن ارتتىرادى

ۇيقى جەتىسپەۋشىلىگى جوعارى قان قىسىمى مەن جۇرەك اۋرۋلارىنا اكەلۋى مۇمكىن. كەيبىر زەرتتەۋلەرگە سايكەس، ۇيقى ۇزاقتىعى قىسقارعان سايىن گيپەرتونيا ءقاۋپى 30–40%-عا ارتادى. سونىمەن قاتار انتيوكسيدانتتاردىڭ ازايۋى مەن تامىرلاردىڭ قابىنۋى جۇرەككە قوسىمشا سالماق تۇسىرەدى.

يممۋنيتەت السىرەيدى

ۇيقى – يممۋندىق جۇيەنىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتايتىن ماڭىزدى فاكتور. ۇيقىسىزدىق اعزانىڭ ينفەكسيالارعا قارسى كۇرەسۋ قابىلەتىن تومەندەتەدى. مىسالى، تۇنگى اۋىسىمدا جۇمىس ىستەيتىن ادامدار مەن جەتكىلىكتى ۇيىقتامايتىندار ۆيرۋستىق اۋرۋلارعا، سونىڭ ىشىندە تۇماۋ مەن كوروناۆيرۋسقا بەيىم كەلەدى.

ۇيقى ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

ماماندار ۇيقى ساپاسىن جاقسارتۋعا كومەكتەسەتىن مىناداي كەڭەستەردى ۇسىنادى:

1. كۇن سايىن ءبىر ۋاقىتتا ۇيىقتاپ، ءبىر ۋاقىتتا تۇرىڭىز.

2. كۇنى بويى فيزيكالىق بەلسەندى بولىڭىز، ءبىراق جاتتىعۋدى ۇيىقتار الدىندا جاساماڭىز.

3. ۇيىقتايتىن بولمە قاراڭعى ءارى تىنىش بولۋى كەرەك.

4. تۇسكى ۇيقى 30 مينۋتتان اسپاعانى ءجون.

5. كەشكە الكوگول مەن نيكوتين قولدانباڭىز.

6. كوفەيندى تەك تاڭەرتەڭ ءىشىڭىز.

7. كەشكى اس جەڭىل بولۋى كەرەك جانە ونى ۇيىقتاردان كەمىندە 2 ساعات بۇرىن ىشكەن ءجون.

8. ۇيىقتار الدىندا گادجەتتەردى پايدالانباڭىز. ەكران جارىعى مەلاتونيننىڭ (ۇيقى گورمونىنىڭ) ءبولىنۋىن تەجەيدى.

ساپالى ۇيقى – ادام ءومىرىنىڭ تابيعي قاجەتتىلىگى. ول اعزانى قالپىنا كەلتىرىپ، مي مەن جۇرەك ساۋلىعىن نىعايتادى، ەموسيالىق تەپە-تەڭدىكتى ساقتايدى. ەگەر ۇيقى بۇزىلىستارى ۇزاققا سوزىلسا، ءوز بەتىڭىزشە ەمدەلۋگە تىرىسپاي، مامان دارىگەرمەن كەڭەسكەن ءجون.