ق ر ۇلتتىق بانكتىڭ اقشا-كرەديت ساياساتى تۋرالى كەزەكتى توقسان سايىنعى ەسەبى جاريالاندى. قۇجاتتا جىلدىق بازالىق مولشەرلەمەنى 16،50%-عا دەيىن كوتەرۋ تۋرالى شەشىمنىڭ قابىلدانۋىنا نەگىز بولعان جاڭا بولجام ناتيجەلەرى ۇسىنىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ينفلياسيا تاعى ۇدەي تۇسەدى
ينفلياسيانىڭ 2025 جىلعا ارنالعان بولجامى ءوسۋ تۇرعىسىندا قايتا قارالدى. جىل سوڭىندا ينفلياسيا 10-12%-دى قۇرايدى دەپ كۇتىلەدى. بۇل ءوسىم ىشكى جانە سىرتقى فاكتورلاردىڭ جيىنتىق اسەرىنە بايلانىستى ەكەنى ناقتىلانادى.
نەگىزگى سىرتقى فاكتورلاردىڭ ىشىندە:
- الەمدىك ازىق-تۇلىك نارىقتارىنداعى باعا ءوسىمى (ورتا ەسەپپەن جىلىنا 7،3%)؛
- رەسەي تاراپىنان ينفلياسيالىق قىسىمنىڭ كۇشەيۋى، ونداعى ينفلياسيا 6،8% دەڭگەيىندە كۇتىلەدى.
ىشكى فاكتورلاردىڭ ىشىندە مىنالاردى اتاپ وتكەن ءجون:
- تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ (جكۋ) تاريفتەرى ورتا ەسەپپەن 15-20-%-عا ءوسۋى؛
- قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى وندىرىستىك شىعىنداردىڭ 10-12%-عا ءوسۋى؛ يمپورتتالاتىن تاۋارلار مەن جانار-جاعارماي ماتەريالدارىنىڭ (ججم) 12-18% ارالىعىندا قىمباتتاۋى.
- جانار-جاعارماي باعاسىنىڭ ءوسىمى، اسىرەسە ماڭىزدى اسەرگە يە، ويتكەنى بۇل كولىك جانە ءوندىرىس شىعىندارىن ارتتىرىپ، تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ كەڭ اۋقىمىنا قىمباتتاۋ تۇرعىسىندا اسەر ەتەدى.
ەكونوميست عالىمجان ايتقازين بۇل ۇردىستەر ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا قاتىستى قوسىمشا تاۋەكەلدەر تۋعىزاتىنىن ايتادى.
"اقشا-نەسيە ساياساتى جونىندەگى كوميتەت مۇشەلەرىنەن كۇتىلەتىن مولشەرلەمە تراەكتورياسى ەكىنشى رەت جاريالانىپ وتىر، وندا قاراستىرىلىپ وتىرعان باعا تراەكتورياسى الدىڭعى بولجامدارمەن سالىستىرعاندا بارلىعىندا وسكەن. ياعني، باعالاۋلار، اسىرەسە 2025-2026 جىلدارعا ارنالعانى ايتارلىقتاي ناشارلاعانىن كورۋگە بولادى"، - دەيدى ەكونوميست عالىمجان ايتقازين
2026-2027 جىلدارداعى ينفلياسيا ديناميكاسى
2026-2027 جىلدارعا قاراي ينفلياسيا تومەندەي باستايدى، ءبىراق باياۋلاۋ قارقىنى بۇرىن كۇتكەننەن باسەڭ جۇرەدى. وسى كەزەڭدەگى ينفلياسيا ءوسىمىنىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنا مىنالار جاتادى:
- ققس مولشەرلەمەسىنىڭ 2026 جىلى 16%-عا دەيىن كوتەرۋ، بۇل باعالاردى ورتا ەسەپپەن 1،5-2 بازالىق تارماققا ۇلعايتادى؛
- ءتۇرعىن-ۇي كومۋنالدىق قىزمەتتەر تاريفتەرىنىڭ ودان ءارى ءوسىمى (جىلىنا ورتا ەسەپپەن 10-15%-عا دەيىن)؛
- جانار-جاعارماي باعاسىنىڭ ءوسىمى، بۇل كولىك تاسىمالى شىعىندارىنىڭ 8-10%-عا وسۋىنە اكەلەدى.
ق ر ۇلتتىق بانكى جاريالاعان باياندامادا ققس مولشەرلەمەسى كوتەرىلگەن كەزدە ورتالىق بانكتەر، ادەتتە، تىكەلەي اسەرلەرگە جاۋاپ بەرمەيدى، ءبىراق ينفلياسيالىق كۇتۋلەر، جالاقىنىڭ ءوسۋى جانە باعانىڭ ۇزاق مەرزىمدى سەرپىنى ارقىلى جاناما اسەرلەردى ەسكەرەدى. بۇل، اسىرەسە ينفلياسيالىق كۇتۋلەر تۇراقسىز بولىپ تابىلاتىن قازاقستان ءۇشىن وزەكتى.
الداعى ققس ءوسىمى تۇتىنىستىڭ الدىن الا ارتۋىنا جانە ينفلياسيالىق كۇتۋلەردىڭ كۇشەيۋىنە اكەلۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، ق ر ۇلتتىق بانك جۇرگىزەتىن قالىپتى قاتاڭ اقشا-كرەديت ساياساتى ينفلياسيانى تۇراقتاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بازالىق ينفلياسيا (ۋاقىتشا فاكتورلاردان تازارتىلعان) 2027 جىلدىڭ ورتاسىنا قاراي 5% - عا دەيىن باياۋلايدى دەپ بولجانۋدا.
ينفلياسيانىڭ بولجامدى دەڭگەيى:
- 2025 جىل: 10-12%؛
- 2026 جىل: 9-11%؛
- 2027 جىل: 5،5-7،5%.
ينفلياسيانىڭ ەكونوميكالىق وسىمگە اسەرى
2025 جىلى ءجىو ءوسىمى 4،2-5،2% دەڭگەيىندە قالىپتاسادى دەپ بولجانادى، بۇعان ءوز قالپىن ساقتايتىن ىشكى سۇرانىس، فيسكالدىق ىنتالاندىرۋ جانە تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەندىرۋ ىقپال ەتەدى. ءوسىمنىڭ نەگىزگى درايۆەرلەرى:
- تشو-داعى كەڭەيتۋ جوبالارىنىڭ ىسكە اسىرۋدىڭ ارقاسىندا مۇناي ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ، بۇل سەكتوردىڭ 6-8% ءوسىمىن قامتاماسىز ەتەدى؛
- بولشەك ساۋدا اينالىمىنىڭ 9،8 %- عا ۇلعايۋى، وعان تۇراقتى ىشكى سۇرانىس قولداۋ كورسەتەدى؛
- 2025 جىلى 3-5% - عا وسەتىن ەكسپورتتىق قولداۋ.
الايدا، 2026 جىلى فيسكالدىق شوعىرلاندىرۋ جانە سالىق رەفورماسى اياسىندا ەكونوميكانىڭ ءوسۋ قارقىنى باياۋلايدى دەپ كۇتىلەدى.
2026-2027 جىلدارعا ارنالعان ءجىو بولجامى:
- 2026 جىل: 4،2-5،2%؛
- 2027 جىل: 3،5-4،5%.
بۇل رەتتە 2024 جىلى قر-داعى فيسكالدىق ساياسات ىنتالاندىرۋشى سيپاتقا يە بولعانىن، بۇل ەكونوميكانىڭ قىزىپ كەتۋىنە ىقپال ەتكەنىن دۇرىس تۇسىنە بىلگەن ءجون.
"ۇلتتىق بانك ءارتۇرلى كورسەتكىشتەردە ينفراقۇرىلىمدىق جوبالارعا بيۋدجەت اقشاسىن ءبولۋ، جەكە تۇلعالارعا ترانسفەرتتەر بەرۋ ەسەبىنەن ەكونوميكاداعى ىشكى سۇرانىستىڭ ايتارلىقتاي قالپىنا كەلۋىن جانە كۇرت ءوسىمى بولعانىن كورسەتتى، ءبىراق ودان دا ماڭىزدى فاكتور تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەۋدى كەڭەيە ءتۇسۋى بولدى"، - دەيدى عالىمجان ايتقازين.
2026 جىلى ەكونوميكانىڭ ءوسۋ قارقىنىنىڭ تومەندەۋى بەلسەندى فيسكالدىق ىنتالاندىرۋ كەزەڭىنىڭ اياقتالۋىمەن جانە مۇناي ءوندىرىسى ءوسىمىنىڭ تۇراقتانۋىمەن تۇسىندىرىلەدى. 2027 جىلى ءوسۋ قارقىنىنىڭ ودان ءارى باياۋلاۋى، ەكونوميكانىڭ الەۋەتتى دامۋ دەڭگەيىنە جاقىنداۋى جانە ينفلياسيالىق قىسىمنىڭ تومەندەۋى كۇتىلەدى.
