ۇلت ۇستازىنىڭ مەرەيتويى جالعاسۋدا

Dalanews 23 قىر. 2022 05:26 694

حالقىن ۇلتسىزداندىرۋ نوپىرىنەن امان الىپ شىعۋ ءۇشىن كۇرەسكەن  ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويى يۋنەسكو كولەمىندە باستالىپ، ءوز ەلىمىزدى جالعاسۋدا. اتاپ ايتساق، قازاقستان حالىقتارىنىڭ تىلدەرى كۇنىنە وراي الماتى قالاسىنداعى ورىس تىلىندە وقىتاتىن №160 مەكتەپتىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرى مەن وقۋشىلارى ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعىنا ارنالعان ادەبي كەش ۇيىمداستىردى.

مەكتەپتىڭ شاعىن عانا ءماجىلىس زالىندا ادەتتەگىدەي ەگەمەن ەلدىڭ ءانۇرانى ورىندالىپ، مەكتەپ ديرەكتورى امينوۆا گۇلشات بازاربەك قىزى قۇتتىقتاۋ سوزگە شىعىپ،  قازاق تەرمينولوگياسىنىڭ نەگىزىن قالاعان الاش ارىسىنىڭ عيبراتى مول تۋىندىلارى تۋرالى باياندادى.

ادەبي كەشتىڭ قوناقتارى – احمەت بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى دۇيسەنوۆ قۋاتبەك قونىسپاي ۇلى: «احمەت بايتۇرسىن ۇلى بارىمىزگە ۇلگى. سەبەبى ول امبەباپ ادامنىڭ جارقىن مىسالى. ول ءارى ۇستاز، ءارى عالىم، ءارى ساياساتكەر، ءارى قوعام قايراتكەرى، ءارى تۇڭعىش وقۋ اعارتۋ ءمينيسترى، ءارى اقىن، ءارى جازۋدى. ول كىسىنىڭ تىرلىگى قيىن زاماندارعا مويىماي كۇرەسۋگە ۇيرەتتى. ول كىسىنىڭ اتقارعان ىستەرى ءوز زامانى شەڭبەرىنەن دە كەڭ ويلاۋعا شاقىردى» – دەپ وي تۇيىندەدى.

ال، «ورلەۋ» باۇو» اق فيليالى الماتى قالاسى بويىنشا كاسىبي دامۋ ينستيتۋتىنىڭ وكىلى اسىلبەك پەرۋزا وزەنبەك قىزى: «ادامعا ازىق قانشالىقتى قاجەت بولسا، ۇلت ءۇشىن ءتىلدى ساقتاۋ سونشالىقتى قاجەت...» – دەپ انا ءتىلىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ومىرمەن تەڭەستىرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ  قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستىق جۇيەسىن، گرامماتيكالىق قۇرىلىمىن، قازاق ءالىپبيى مەن ەملەسىن عىلىمي دايەكپەن رەتكە كەلتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ لەكسيكالىق قورى مەن سينتاكسيستىك قۇرىلىمىن وزگە تىلدەردىڭ ىقپالىنان تازارتۋعا كۇش سالعان قاستەرلى ەڭبەگىن باعالاۋ مەن زەردەلەۋ، ۇرمەتتەۋ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ بۇلجىماس پارىزى بولىپ قالا بەرەتىندىگىن اتاپ ءوتتى.


كەش جۇرگىزۋشىلەرى ايتقانداي، «ءتىل – تاتۋلىعىمىزدىڭ تىرەگى بولسىن. ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تۇرىپ، قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە تالپىنسا، ءبىر ۇلت، ءبىر ەل دەگەن قاعيدا جۇزەگە اسادى». سونىڭ ءبىر دالەلى رەتىندە بۇگىنگى مەرەكەلىك جيىندا ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى قازاق تىلىندە ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالدى.

كەش جۇرگىزگەن مەكتەپ وقۋشىلارى: م.كلەنوۆا، قىتايلىق ا. ءياننىڭ  قازاق تىلىندە تازا سويلەگەنى قوناقتاردى قىزىقتىردى.

ءىس-شارا بارىسىندا احمەت بايتۇرسىنوۆ تۋرالى «ۇلى ۇستاز» فيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتىلىپ، ءومىربايانى تۋرالى تانىستىرىلىم جاسالدى. 5-سىنىپ وقۋشىسى اسيدا كاسيموۆا «قازاق ەلى وسىنداي» ءانىن ورىنداسا، 3-سىنىپ وقۋشىلارى ەرنۇر مەن بەرنار راحيموۆتار دومبىرادا كۇي شەرتتى. مەكتەپتىڭ شىعارماشىل، ونەرپاز وقۋشىلارىنان قۇرالعان بي ءانسامبلى ءتۇرلى ەتنوستاردىڭ حالىق بيلەرىن بيلەدى. ال باستاۋىش سىنىپتىڭ ءۇش وقۋشىسى «اققۋ، شورتان جانە شايان» ەرتەگىسى بويىنشا شاعىن قويىلىم كورسەتتى. مەرەكەلىك كەشتە – مەكتەپتىڭ ءجاسوسپىرىم ونەرپازى – ميراستىڭ ورىنداۋىنداعى ءان كوپشىلىكتىڭ جۇرەگىن باۋراپ الدى.

ورلەۋ-الماتى

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار