ۇل تاربيەسىندەگى اكەنىڭ ءرولى

Dalanews 15 مام. 2015 03:05 2475

اكە-تاربيەشى

اكە دەگەن انا سياقتى بالاعا قامقور بولادى. ونى جاقسى كورەدى، باعالايدى. انا ءاردايىم كومەككە مۇقتاج. سوندىقتان وتباسىندا اكە دە بالانىڭ جاي-كۇيىن قاداعالاۋدى تەڭدەي بولىسە الادى. قولى قالت ەتكەندە بالاسىنا تاماق بەرىپ، كيىمىن اۋىستىرىپ، جۋىندىرىپ، ۇيىقتاتسا نەسى ايىپ؟ كەي ەر كىسىلەر مۇنداي ىسكە وتە يكەمدى كەلەدى. ويتكەنى، اكەلەر الدەقايدا مىقتى، سالماقتى، ءارى ۇيىمداستىرعىش.

اكەلەرگە كەڭەس: بالانى قاراسقاننىڭ ايىبى جوق. ول تەك ايەلدىڭ مىندەتى ەمەس. ەسەسىنە باقىتتى وتباسىنىڭ يەسى اتاناسىز. ايەلىڭىز دە شارشاپ-شالدىعىپ قۇلامايدى. بالاڭىزدىڭ ءار قىلىعىن جانىڭىزبەن ءتۇسىنىپ، جۇرەكپەن سارالايسىز.

اكە-دوس

ۇل بالانىڭ ساناسىندا اكە قۋانىش، بەلسەندى ويىن، قيمىل-قوزعالىس، ەركەلىك-تەنتەكتىكپەن سيپاتتالادى. انالار بۇل سالالاردا الدەقايدا ۇقىپتى. قاۋىپسىزدىكتى جاقسى كورەدى. ال، بالاعا، اسىرەسە ۇل بالاعا ىشتەگى قۋاتتى سىرتقا شىعارۋ ماڭىزدى. ول سەكىرىپ، جۇگىرىپ، اعاشقا ورمەلەپ، قۇتىرىپ الۋى كەرەك. بالا وسىلايشا ءوزىنىڭ قيمىل-قوزعالىسىن رەتتەپ داعدىلانادى، كەڭىستىكتە ءوزىن ۇستاۋدى مەڭگەرەدى. سوسىن ءجاي عانا شىنايى كۇلىپ، ويناۋدى جانى قالاپ تۇرادى.

اكەگە كەڭەس: ءوز ۇلىڭىزبەن جيىرەك ويناڭىز. ۇيدە دە، تىستا دا. بارلىق بەلسەندى ويىنداردى ءوز موينىڭىزعا جۇكتەپ الىڭىز. اناسىنا كىتاپ وقىپ بەرۋ مەن دامىتاتىن ويىنداردى قالدىرىڭىز. ويتكەنى، بەلسەندى ويىنداردى سىزدەن ارتىق ۇلىڭىزعا ەشكىم ۇيرەتىپ، كورسەتىپ بەرە الماس.

ۇل اكەگە ەلىكتەپ وسەدى

مۇنى باياعىدا زيگمۋند فرەيد ايتىپ كەتكەن. ءۇش جاستان كەيىن ۇل بالا ءوزىن اكەسىمەن سالىستىرىپ وسەدى دەپ. اكەنىڭ قيمىل-ارەكەتىن، ادەتىن، مىنەزىن وزىنە سىڭىرە باستايدى. اكەنىڭ ومىرلىك كوزقاراسىن بويىنا جۇقتىرادى. ادام بالاسىنا قارىم-قاتىناسىن دا سولاي ەتەدى. وزىنە دە، شەشەسىنە دە اكەنىڭ كوزىمەن قارايتىن بولادى. پسيحولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، وسى سەبەپتى بالانىڭ تاربيەسىندە اكەنىڭ ءرولى زور. ۇل بالا اكەنىڭ مىسالىمەن وسەدى. سونىڭ بويىنداعى قاسيەتتەردەن ءنار الادى. سول ارقىلى تۇلعا بولىپ قالىپتاسادى.

اكەگە كەڭەس: ءسىزدىڭ ۇلىڭىز – ءسىزدىڭ ايناڭىز. وعان لايىقتى مىسال بولىڭىز!

تالىمگەر-اكە

اكەنىڭ تالىمگەرلىك قىزمەتى بالانىڭ مەكتەپكە باراتىن ساتىنەن باستاپ كۇشىنە ەنە باستايدى. اناعا قاراعاندا اكەنىڭ بەدەلى ۇل بالانىڭ الدىندا الدەقايدا جوعارى. سوندىقتان جاۋاپكەرشىلىگى بار اكەلەر وسى كەزدەن بالاسىنىڭ تاربيەسىنە بەلسەنە اتسالىسقانى قۇبا-قۇپ. اكەسى بالاسىن جەتەكتەپ قوعاممەن ارالاسۋعا الىپ شىعۋى ءتيىس. اكەسى ارالاسۋدى، ءوز ماقساتىنا جەتۋدى، ۇرىس-كەرىستى شەشۋدى، دوستاسۋدى، قىزدارمەن دۇرىس قارىم-قاتىناس قۇرۋدى ۇيرەتۋى كەرەك.

اكەگە كەڭەس: سابىرلى  بولىڭىز. كورەگەندىلىك تانىتىڭىز. ەرىنبەي ۇل بالانىڭ تاربيەسىنە قاتىستى ادەبيەتتەردى ءبىر شولىپ شىعىڭىز. ءسىزدىڭ اتا-اناڭىز قانداي تاربيەگە ءمان بەرگەنىن ساراپتاڭىز. ولاردىڭ تاربيەسى ءسىزدىڭ ءومىرىڭىزدى قانشالىقتى ءماندى ەتكەنىن باعامداڭىز. سىزگە جەتىستىككە جەتۋگە نە سەپتەستى؟ نە كەدەرگى بولدى؟ اكە – ۇل ءۇشىن ەڭ قىمبات جان. ەڭ بيىك شىڭ. ەڭ اسقاق اسقار. بالانىڭ ءوزىن ەمەس، ونىڭ ارەكەتىن باعالاۋدى ۇيرەنىڭىز. ەگەر تەك بالاڭىزدى باعالاساڭىز، الدە ونىڭ كەمشىلىگىن عانا ايتساڭىز، ۇلىڭىزدىڭ ءوزى تۋرالى پىكىرى ناشارلاپ، ونىڭ اقىرى قوعامدا ءوزىن جايسىز سەزىنۋگە اكەپ سوعادى. جەتىستىككە جەتۋى ءۇشىن جارقىن مىسالداردى كورسەتە ءبىلىڭىز. «سەن جامانسىڭ» دەۋدىڭ ورنىنا، «سەن دۇرىس ىستەمەدىڭ» دەپ ايتىپ داعدىلانىڭىز. بالاعا دۇرىس تاربيە بەرۋ ۇنەمى ۇرسىپ-زەكۋدەن تۇرمايدى. كەرىسىنشە، ۇزدىكسىز جاقسى ءىسىن ماقتاۋ ارقىلى ادامنىڭ وزىنە دەگەن سەنىمىن نىعايتۋدى ماقسات تۇتىڭىز.

 

اۋدارعان شىنار ءابىلدا

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار