جۇمىس ساپارى الدىمەن تالدىقورعان قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنان باستالدى. بۇل جەردە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋ ءتارتىبى ەگجەي-تەگجەيلى قارالىپ، ءبىرقاتار تاپسىرمالار بەرىلدى. سونداي-اق وبلىستا 2018 جىلى 8294 ادام جۇمىسپەن قامتىلىپ، ونىڭ 2681ء-ى تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاستىرىلعانى، 3248ء-ى قوعامدىق جۇمىسقا تارتىلعانى ءسوز بولدى. سونىمەن قاتار وبلىستىق جۇمىسپەن قامتۋدى ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باسشىسى زايدا ءىلىمجانوۆا كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارىن قولداۋ ماقساتىندا وڭىردە ازىرلەنگەن الەۋمەتتىك كارتانى كورسەتتى. ونىڭ ءمان-ماڭىزى تۋرالى وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ كەڭىنەن ايتىپ بەردى.
مۇنان سوڭ رەسمي دەلەگاسيا تالدىقورعان قالالىق حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنا اتباسىن بۇردى. بۇل جەردە الەۋمەتتىك كارتانىڭ ەلەكتروندى فورماتىمەن وبلىستىق سيفرلى تەحنولوگيالار باسقارماسىنىڭ باسشىسى گاۋھار شوقانوۆا تانىستىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلدىڭ 1-توقسانىندا كورسەتىلگەن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ 77،6 %ء-ى ەلەكتروندى فورماتتا كورسەتىلگەن. ونىڭ 80%ء-ى – الەۋمەتتىك سالادا. سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدى اۆتوماتتاندىرۋ جۇرگىزىلۋدە. بيىلعى جىلى وبلىستا تاعى 11 مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ اۆتوماتتاندىرىلادى، مۇنىڭ 9-ى – ءبىلىم، 2-ەۋى – سپورت سالاسىندا.
جالپى اتاپ وتسەك، مۇندا كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەت تۇرلەرىنىڭ سانى 600-دەن اسادى. مۇندا كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 2 مىڭ ادام جۇگىنەدى. ماسەلەن، ورتالىق ارقىلى 2018 جىلى 234 679 قۇجات بەرىلسە، سونىڭ 59%ء-ى ەلەكتروندى فورماتتا كورسەتىلگەن.
وسى ساپارىندا ۆيسە-پرەمەر گ.ءابدىقالىقوۆا تالدىقورعانداعى كورمە كەشەنىندە ءوڭىر جۇرتشىلىعىمەن كەزدەستى. كەزدەسۋگە كوپبالالى انالار، از قامتىلعان وتباسى مۇشەلەرى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، ەڭبەك ارداگەرلەرى، مۇگەدەكتەر، مۇعالىمدەر، دارىگەرلەر، جاستار، «Nur Otan» پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى، كاسىپكەرلەر، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار وكىلدەرى قاتىستى.
كەزدەسۋدى اشقان گۇلشارا ناۋشا قىزى ەلباسىنىڭ جاڭا «الەۋمەتتىك قامقورلىق» الەۋمەتتىك شارالارى ءاربىر تۇرعىننىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋدى ماقسات ەتكەن جاڭا الەۋمەتتىك ساياسات شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلاتىنىن ايتتى. باستى مىندەت – حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ، ال حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارىنا مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋ. سول سياقتى گ.ءابدىقالىقوۆا «الەۋمەتتىك قامقورلىق» شارالارى بارلىق وڭىرلەردە ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتىپ جاتقانىنا دا توقتالدى.
باسقوسۋدا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى بەردىبەك ساپاربايەۆ از قامتىلعان وتباسىلارىن قولداۋ مەن حالىقتىڭ كىرىسىن ۇلعايتۋدىڭ قولعا الىنعان جاڭا شارالارى تۋرالى كەڭ اۋقىمدى بايانداما جاسادى. ءبىلىم سالاسىنداعى رەفورمالار جونىندە ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى كۇلاش ءشامشيدينوۆا ايتىپ بەردى. ەلباسىنىڭ «Nur Otan» پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە بەرگەن تاپسىرمالارىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى جونىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ پەن قۇرىلىس جانە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ىستەرى جونىندەگى كوميتەتتىڭ ءتوراعاسى مارحابات جايىمبەتوۆ باياندادى.
جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرى زالدان قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، ناقتى تۇسىنىكتەمەلەر بەردى. جەتىسۋلىقتاردى كوپبالالى وتباسىلاردىڭ تۇرعىن ۇيمەن قامتىلۋ ماسەلەسى، ەرىكتىلەر قاتارىنداعى ستۋدەنتتەردى ماتەريالدىق ىنتالاندىرۋ شارالارى، كوللەدجدەرگە وقۋ گرانتتارىن الۋ، كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارىنىڭ ءۇيىن تابيعي گازعا قوسۋدا كورسەتىلەتىن كومەكتەر تۋرالى ماسەلەلەر تولعاندىردى. سول سياقتى كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارىنا، كاسىپكەرلەردىڭ بيزنەستەرىن دامىتۋعا جاسالىپ وتىرعان مەملەكەتتىك كومەكتەرگە العىستارىن ءبىلدىردى.
مۇنان سوڭ ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى باستاعان رەسمي دەلەگاسيا ب.ريموۆا اتىنداعى جاڭا دراما تەاترىندا جانە № 28 IT مەكتەبىندە بولدى.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى تالدىقورعاندا تۇراتىن ءۇش از قامتىلعان وتباسىنىڭ ۇيلەرىنە بارىپ، جاعدايلارىمەن تانىستى. ماسەلەن، بالاباقشادا تاربيەشىنىڭ كومەكشىسى بولىپ جۇمىس ىستەيتىن بەس بالانىڭ اناسى تاتيانا بەكبەردينوۆا جاڭا فورمات بويىنشا اي سايىن 141 125 تەڭگە الادى، ال بۇرىن 74 مىڭ تەڭگە العان.
جۇمىس ساپارىنىڭ العاشقى كۇنى «Nur Otan» پارتياسىنىڭ وبلىستىق فيليالى عيماراتىندا گ.ءابدىقالىقوۆانىڭ جەكە ازاماتتاردى قابىلداۋىمەن اياقتالدى. قابىلداۋدا از قامتىلعان وتباسىنىڭ وتاناسى ءساليما تۇراشتىڭ ءوز ۇيىنەن تىگىن ءىسىن اشۋ، وعان قاجەتتى قارجىلىق ماسەلەنى شەشۋ جونىندەگى ءوتىنىشى قاناعاتتاندىرىلدى. ءوڭىر باسشىسىنا 505 مىڭ تەڭگە كولەمىندەگى قايتارىمسىز گرانت بەرۋدى شەشۋ تاپسىرىلدى. مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقىسى كەلەتىن سۇلتانبەك كۇمىسبەك تە ميكروكرەديت ءبولۋ ءوتىنىشىن جەتكىزدى. بۇل ماسەلە دە شەشىمىن تاپتى.
ەڭبەك جانە حالىقتى قورعاۋ ءمينيسترى بەردىبەك ساپاربايەۆ تا ازاماتتار ءۇشىن قابىلداۋ وتكىزدى.
وسى كەزدە جۇمىس توبىنىڭ وزگە وكىلدەرى وبلىس وڭىرلەرىن ارالادى. ماسەلەن، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ە.ءبىرتانوۆ ەسكەلدى اۋدانىندا، ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ك.ءشامشيدينوۆا تالدىقورعان قالاسى مەن كوكسۋ اۋدانىنداعى ءبىلىم نىساندارىندا، قۇرىلىس جانە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ىستەرى جونىندەگى كوميتەتتىڭ ءتوراعاسى م.جايىمبەتوۆ تەكەلى قالاسىنداعى تۇكش نىساندارىندا بولدى. ولار دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ نىساندارىندا، الەۋمەتتىك مەكەمەلەر مەن قۇرىلىس الاڭدارىندا ەلدى مەكەن تۇرعىندارىمەن، مۇعالىمدەرمەن، دارىگەرلەرمەن اڭگىمەلەستى. ازاماتتاردى قابىلداپ، تۇرعىنداردى قىزىقتىراتىن ساۋالدارعا جاۋاپ بەردى.
ساپاردىڭ ەكىنشى كۇنى تالدىقورعانداعى ەلەكتر تەحنيكالىق قۇرالدار شىعاراتىن «ينفراەنەرگو» جشس-دان باستالدى. وتكەن جىلى «ينفراەنەرگو» ج ش س جالپى سوماسى 2 ملرد تەڭگەنىڭ، ال وسى جىلدىڭ 1-توقسانىندا سوماسى 436،4 ملن تەڭگەنىڭ ءونىمىن شىعارعان. بۇل تۋرالى رەسمي دەلەگاسيا كاسىپورىندى ارالاۋى بارىسىندا ايتىلدى. قوناقتار تومەن ۆولتتى قوندىرعىلار سەحىندا، مەحانيكالىق سەحىندا بولىپ جۇمىس بارىسىمەن تانىستى.
وسى كاسىپورىندا ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى گ.ءابدىقالىقوۆا اۋدان، قالا اكىمدەرىمەن، ءىرى كاسىپورىندار باسشىلارىمەن، بيزنەس-قاۋىمداستىق وكىلدەرىمەن، كاسىپوداق ۇيىمدارى جەتەكشىلەرىمەن الەۋمەتتىك سەرىكتەستىك جانە الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك جونىندە كەزدەسۋ وتكىزدى.
جيىندى اشقان وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ «Nur Otan» پارتياسىنىڭ حVءىىى سەزىندە ەلباسىنىڭ بەرگەن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارى تۋرالى تاپسىرمالارىنا وراي ۇكىمەتتىك دەلەگاسيا ەل ىشىنە شىعىپ، قانداي شارالار اتقارىلىپ جاتقانىن حالىققا جەتكىزۋدى ماقسات ەتىپ كەلگەندەرىن ايتتى. سونىمەن قاتار وسى باعىتتا وڭىردە اتقارىلىپ جاتقان ىستەرگە دە قىسقاشا توقتالدى:
– وبلىستا 1300 كاسىپورىن بولسا، سونىڭ 100ء-ى ورتا جانە ءىرى نىساندار ساناتىندا. وندا 79،8 مىڭ ادام جۇمىس ىستەيدى. ەلباسى تاپسىرماسىنا سايكەس وڭىردە تومەن جالاقى الاتىن 100 مىڭ ادامنىڭ جالاقىسى ءوسىرىلدى. بۇل جۇمىس ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. 2018 جىلى «ەڭبەك شارتىن جاساڭىزدار» رەسپۋبليكالىق اكسياسى اياسىندا 904 جۇمىس بەرۋشى ءوز قىزمەتكەرلەرىمەن ەڭبەك قاتىناستارىن زاڭداستىرىپ، ولارمەن 2171 ەڭبەك شارتىن جاساستى. وڭىردە وتكەن جىلى 25 520 جاڭا جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپارلانسا، ءىس جۇزىندە 31 295 جۇمىس ورنى قۇرىلدى. بيىلعى جىلى تاعى 25 660 جۇمىس ورنىن اشامىز دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەر الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنە وتىرىپ، قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتۋگە، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە بەلسەنە قاتىسىپ كەلەدى. جانە بۇل جۇمىس الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسادى دەپ ويلايمىن، – دەدى ا.باتالوۆ.
ءوز كەزەگىندە گ.ءابدىقالىقوۆا ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىن، بيزنەس-قوعامداستىقتى مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدا بەلسەندى اتسالىسۋعا شاقىردى.
– بۇگىنگى كۇنى، اسىرەسە، ءىرى كاسىپورىنداردا جالاقى قارىزىنا، جۇمىستان قىسقارتۋعا جول بەرۋگە بولمايدى. قىسقارتقان كۇندە دە جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىمەن بىرىگىپ جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى قاراستىرۋى كەرەك. ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى دە باستى نازاردا بولسىن. وبلىس باسشىسى اماندىق باتالوۆ ايتىپ وتكەندەي، الماتى وبلىسىندا بۇل باعىتتاعى جۇمىس وڭدى ءجۇرىپ جاتىر. حالىقتىڭ كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك از قامتىلعان ساناتىن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىنا ءۇش جىلدا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2،3 ترلن تەڭگە بولىنەدى. بۇل – وتە ۇلكەن سوما. سونىڭ ىشىندە تومەن جالاقى الاتىن ازاماتتاردىڭ جالاقىسىن ءوسىرۋ، ءتۇرلى الەۋمەتتىك كومەكتەر قاراستىرىلۋدا. مەملەكەتتىڭ وسىنداي قولداۋىمەن قاتار، ىرگەلى كاسىپورىندار دا ءوز ۇجىمدارىندا جۇمىس ىستەيتىن كوپبالالى انالارعا قولداۋ كورسەتىپ، الەۋمەتتىك جاردەم جاساۋ جاعىن قاراستىرۋى ءتيىس. ونىڭ جاقسى ۇلگىلەرى الماتى وبلىسىندا بار، – دەدى گ.ءابدىقالىقوۆا.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى بەردىبەك ساپاربايەۆ تا الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىنا قاتىستى ءبىرقاتار ماسەلەلەرگە توقتالىپ، مالىمەتتەر كەلتىردى.
– بۇگىنگى كۇنى جۇمىس بەرۋشى مەن جۇمىسشى اراسىنداعى ەڭبەك شارتتارىنىڭ ەلەكتروندى نۇسقاسى ەنگىزىلىپ جاتىر. بۇل جۇمىس بارىسىندا قىزمەتكەرلەردىڭ بارلىق قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىنا ىقپال ەتەتىن شارا بولماق. بۇل باعىتتا الماتى وبلىسىندا ەڭبەك شارتتارىن جاساسۋ كورسەتكىشى جوعارى، وڭىردە ونىڭ جالپى سانى 11 317-گە جەتكىزىلدى. مونيتورينگ بارىسىندا بەلگىلى بولعانداي، الماتى وبلىسىنداعى 43 ءىرى كاسىپورىندا جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ 700-دەن استامى كوپبالالى، ال سونىڭ 524ء-ى – باسپاناسىز. سوندىقتان بيزنەس قاۋىمداستىقتىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى تۋرالى بۇگىن ءسوز قوزعاپ وتىرمىز، – دەي كەلە جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ، باۋىرجان وسپانوۆ سەكىلدى ءىرى مەسەناتتاردىڭ جاساعان كوپكە ۇلگى ىستەرىن تىلگە تيەك ەتتى.
بۇل ورايدا اتاپ وتسەك، جامبىل اۋدانىنداعى «اقتەرەك» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى تەمىرلان ءشاينۇسىپوۆ اۋىلداستارىن جۇمىسپەن قامتىپ قانا قويماي، الەۋمەتتىك سالاعا دا ۇنەمى قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرادى. ءوز جەكە قاراجاتى ەسەبىنەن 50 ورىندىق بالاباقشا، زاماناۋي فۋتبول الاڭىن، ساۋدا ءۇيىن سالدى. 2008 جىلدان باستاپ ءوز شارۋاشىلىعىندا جۇمىس ىستەيتىندەر قاتارىنداعى كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارىنا 105 ءۇي سالىپ بەرگەن. جيىن بارىسىندا ت.ءشاينۇسىپوۆتىڭ دە ەسىمى اتالىپ، ءىسى ۇلگى ەتىلدى.
جارىسسوزگە «اسپمك-519» كاسىپورنىنىڭ ديرەكتورى ۆيكتور سىچيەۆ، «بىرلىك» اگروفيرماسىنىڭ باسشىسى ءابدىجاپپار قىستاۋبايەۆ، «الماتى بوياۋلارى» زاۋىتىنىڭ ديرەكتورى، وڭىرلىك كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ءتورايىمى ريمما سالىقوۆا، «جاقسىلىق» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى، ەڭبەك ەرى جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ شىعىپ، ءوز ۇجىمدارىندا قىزمەتكەرلەرگە جاسالىپ وتىرعان قامقورلىق شارالارى تۋرالى ايتىپ بەردى. ماسەلەن، باسقا دەمەۋشىلىكتەرىن ايتپاعاننىڭ وزىندە «بىرلىك» اگروفيماسى بالقاش اۋدانىندا 7 كوپبالالى وتباسىنا ءۇي سالىپ بەرسە، جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى گازداندىرۋ ىسىنە زور ۇلەس قوسىپ وتىر.
ودان ءارى گ.ءابدىقالىقوۆا كوپسالالى وبلىستىق بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ نەوناتالدىق ورتالىعىنا باردى. ورتالىقتاعى زاماناۋي قۇرال-جابدىقتار بالالار مەن جاڭا تۋعان سابيلەرگە جوعارى مامانداندىرىلعان حيرۋرگيالىق، تراۆماتولوگيالىق كومەك كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. نارەستە ءولىمىن ازايتۋ ماقساتىندا پاتولوگيانى ەرتە ساتىدا انىقتاۋ مەن الدىن الۋعا باعىتتالعان ورتالىقتا ىسكە قوسىلعالى بەرى 189 وپەراسيا جاسالعان، سونىڭ 18ء-ى جاڭا تۋعان سابيلەرگە جاسالدى.
جۇمىس ساپارىنىڭ سوڭىندا پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى «قاراتال» شاعىن اۋدانىنداعى ستۋدەنتتەرگە ارنالعان جاتاقحانا قۇرىلىسىنىڭ بارىسىمەن تانىستى. قۇرىلىسى اياقتالماعان ءقوناقۇي عيماراتىن قايتا جاڭعىرتۋدىڭ ارقاسىندا قالادا 288 ورىندىق زاماناۋي ستۋدەنتتىك جاتاقحانا بوي كوتەرەدى، ماڭىنداعى اۋماق اباتتاندىرىلاتىن بولادى. جوبانىڭ جالپى قۇنى 2،4 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.
ساپار بارىسىندا گۇلشارا ءابدىقالىقوۆا جۋرناليستەرگە سۇحبات بەرىپ، الماتى وبلىسىندا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ وڭ ديناميكاسى بايقالاتىنىن ايتتى. اسىرەسە، ەلباسىنىڭ «الەۋمەتتىك قامقورلىق» جاڭا الەۋمەتتىك شارالارىنىڭ وڭىردە ورىندالۋ بارىسىنداعى جاقسى كورسەتكىشتەرىن، كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارىن قولداۋعا ارنالعان الەۋمەتتىك كارتا جاسالعانىن اتاپ ءوتتى.
الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
